Verontrustende signalen over lange wachttijden in de ggz

Mensen met psychische problemen moeten soms weken tot zelfs maanden wachten op een eerste intakegesprek bij een ggz-instelling. Hans van twintig heeft een persoonlijkheidsstoornis en heeft dringend psychische hulp nodig. Hij staat al een jaar op allerlei verschillende wachtlijsten, maar kan nergens terecht. Het Landelijk Platform GGz komt met de resultaten van het meldpunt om een beter beeld te krijgen van de omvang van het probleem.

De twintigjarige Hans groeit op in een liefdevol gezin, hij is van nature een vrolijk jongen en heeft genoeg plannen voor zijn toekomst, maar in 2010 krijgt hij zware depressieve klachten. Hij krijgt hulp van een psycholoog, maar zij kan hem niet verder  helpen. Zijn stoornis is zo ernstig dat hulp van een psychiatrische instelling de volgende stap is. Hans wordt doorwezen naar een ggz-instelling en komt daar op een wachtlijst voor een intake gesprek. Na acht maanden, waarin hij twee intakegesprekken heeft gevoerd, besluit hij zich aan te melden voor een jongerenkliniek. Na dertien maanden wachten zal hij daar eind oktober worden onderzocht. Hij hoopt eind van het jaar in behandeling te komen.

Gespecialiseerde psychologen, psychiaters en ggz-instellingen kunnen sinds de bezuinigingen fors minder mensen opvangen. De zorgcontracten die verzekeraars hebben gesloten met ggz-behandelaars blijken vaak te krap waardoor veel behandelaars halverwege dit jaar al aan het zorgplafond zitten en geen patiënten meer kunnen aannemen. In onze uitzending van 24 mei 2014 hebben we aandacht besteed aan de vrijgevestigde GGZ behandelaars.

In deze uitzending uitte het Landelijk Platform GGz haar zorgen omdat er verontrustende signalen binnen kwamen over lange wachtlijsten en -tijden in de gespecialiseerde ggz. Patiënten zouden soms maandenlang op een behandeling moeten wachten of niet naar de instelling/behandelaar van hun keuze kunnen. Dit terwijl er Treeknormen zijn waarin is vastgesteld is dat patiënten binnen een bepaald aantal weken (variërend van vier tot zes weken per soort aandoening en behandeling) geholpen moeten kunnen worden. PVDA-Kamerleden Lea Bouwmeester en Tunahan Kuzu stelden naar aanleiding van onze uitzending kamervragen aan de minister van Volksgezondheid Edith Schippers.

Het Landelijk Platform GGz startte op 5 juni 2014 een meldactie om naast signalen een beter beeld te krijgen van de omvang van het probleem. Hoeveel mensen hebben met wachtlijsten en wachttijden te maken en bij welke instellingen? Er is een wettelijk recht op zorg, maar op welke wijze worden patiënten geholpen door zorgverzekeraars, zorgaanbieders en huisartsen om ook op tijd die noodzakelijke zorg te krijgen?

Uit de meldactie van het Landelijk Platform GGz blijkt dat de norm voor wachttijden voor een intakegesprek en voor een behandeling bij de gespecialiseerde ggz ruimschoots worden overschreden. 45% van de respondenten geeft aan dat ze langer dan de 'Treeknorm' van zes weken moeten wachten op een behandeling. 21% van de respondenten geeft zelfs aan dat ze langer dan vier maanden moeten wachten op een behandeling. De zorgverzekeraar heeft de plicht om de zorg tijdig te leveren, maar uit de meldactie blijkt dat de verzekeraar deze zorgplicht in de praktijk niet altijd nakomt. Het toezicht van de NZA op verzekeraars laat hierbij te wensen over. GGZ Nederland en Zorgverzekeraars Nederland horen verhalen van cliënten die te lang op wachtlijsten staan, maar zien niet 'een algemeen landelijk beeld'. Jacobine Geel, voorzitter GGZ Nederland, zegt: "Elke patiënt is er een teveel", maar zegt ze "ik wil wel nuanceren, want het is geen algemeen landelijk beeld. Wij horen van onze zorgaanbieders ( GGz instellingen) dat er zich soms problemen in de regionale en speciale zorg voordoen. Dat moeten we goed in de gaten houden." 

In de uitzending zei de directeur van Zorgverzekeraars Nederland dat iedere patiënt die op een wachtlijst staat, er één teveel is. Marianne Lensink: "Er is een probleem, maar dit kunnen de verzekeraars oplossen. "Ik heb het alle zorgverzekeraars gevraagd en zij zeggen dat zij bijna iedereen die op een wachtlijst staat kunnen helpen met bemiddelen." ZN deed in de uitzending een oproep. "Patiënten, ga naar je verzekeraar! Als het om kwetsbare groepen gaat neem dan contact op met je huisarts of vraag de GGZ instelling dat te doen." Ook het patiëntenplatform vindt dat de huisartsen patiënten, die op een wachtlijst voor een GGZ-behandelaar staan, op de zorgplicht van de verzekeraar moeten wijzen. Jacobine Geel van GGZ Nederland benadrukt dat verzekeraars zorgplicht hebben en goed moeten luisteren naar signalen die zorgaanbieders geven. Kijk op de site van jouw zorgverzekeraar naar "wachtlijstbemiddeling".