Verkiezingen: welke behandeling verdienen long covidpatiënten?

Het is bijna zover… Op woensdag 22 november 2023 zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Amber Kortzorg gaat in gesprek met lijsttrekkers van de politieke partijen. Zij reageren op simpele stellingen die ze kort en krachtig moeten toelichten. In het derde en laatste deel van deze reeks gaan lijsttrekkers in op het thema long covid. 

* Verbetering: de naam van ambulancemedewerker Ben van Omme was abusievelijk verkeerd gespeld in de reportage.

We leggen de lijsttrekkers twee stellingen voor die verband houden met dit thema. Zij geven aan of ze het eens of oneens zijn met deze stellingen en krijgen vervolgens de gelegenheid om hun visie kort en kernachtig toe te lichten.

Amber spreekt de lijsttrekkers van acht politieke partijen. Aanvullend hebben vier partijen schriftelijk gereageerd op de stellingen van Kassa. 

Alle achttien politieke partijen zijn door Kassa benaderd. De zes partijen die niet worden genoemd of die niet te zien zijn in de graphics die in dit artikel zijn verwerkt, hebben niet gereageerd.

De ziekenhuisbeelden van de eerste coronagolf staan nog in ons geheugen gegrift: doodzieke mensen en druk zorgpersoneel. Zo’n 90.000 Nederlanders zijn nog ernstig ziek door long covid en zeer beperkt geraakt in hun dagelijks leven. Daardoor is long covid niet alleen een medisch probleem, maar ook breed maatschappelijk. De ziekte moet beter onderzocht worden én er moeten speciale plekken komen waar patiënten geholpen kunnen worden. 

Ambulancemedewerker Ben van Omme werkte tijdens de eerste golf van corona door en zit nu met long covid thuis. Hij is sinds april van dit jaar volledig afgekeurd en leeft nu van een WIA-uitkering. Met alle financiële gevolgen van dien. Om mensen als Ben te steunen is er een speciaal fonds opgericht. Zorgmedewerkers die in de eerste periode van corona langdurig ziek zijn geworden, krijgen een eenmalige uitkering van 15.000 euro. Alleen werkt het fonds met strikte regels. Ben heeft zich aangemeld maar het is onduidelijk of hij ervoor in aanmerking komt. 

"Long covidpatiënten die onbeschermd in de zorg, het onderwijs of bij de politie hebben gewerkt, krijgen tot aan hun pensioen het laatstverdiende salaris uitbetaald." Waar staan de partijen? Bekijk de graphic - tekst loopt door.

De meningen zijn verdeeld, maar iedereen is het erover eens dat de zorg voor mensen met long covid beter geregeld moet worden. “Het gaat om mensen die in cruciale beroepen werkten, applaus kregen. Het kan toch niet zo zijn dat we deze mensen laten stikken, zegt de SP. Daar is GroenLinks/PvdA het grondig mee eens want deze mensen zijn buiten hun schuld ziek geworden, ze hebben het land draaiende gehouden en moeten er nu de gevolgen van ondervinden. “Deze mensen mag je nooit in de steek laten”, aldus deze partij.

De PvdD spreekt over een ‘ereschuld’. Esther Ouwehand. “Mensen verzinnen dit niet. Long covid heeft impact en wij moeten die ereschuld inlossen.”

Volt is voor een ruimhartige compensatie voor medewerkers in de zorg. BIJ1 gaat nog een stap verder en vindt dat de tegemoetkoming verder moet reiken zoals bijvoorbeeld schadevergoedingen voor nabestaanden. De ChristenUnie vindt een fonds een goede eerste stap. Maar, zegt lijsttrekker Mirjam Bikker: “Het lastige van long covid is dat men om dit moment niet weet of het een blijvende ziekte is of dat er progressie mogelijk is”. Zij hoopt dan ook dat mensen zullen genezen maar gaat ondertussen aan de slag.

Het CDA stelt dat er al een financiële vergoeding bestaat maar de vraag is of dat voldoende is want het gaat om een veel grotere groep mensen die hier mee te maken heeft gekregen. “Je kunt moeilijk onderscheid maken wie wel en wie niet in aanmerking komt voor een financiële tegemoetkoming.” Deze partij vindt dan ook dat je beter geld kunt stoppen in onderzoek.

Ook D66 is het niet helemaal eens met deze stelling, want zegt Rob Jetten: “Je moet ervoor zorgen dat mensen geen financiële stress hebben. Maar mensen willen niet tot hun pensioen thuiszitten, dus onderzoek hoe deze groep weer zinvol in de maatschappij mee kan doen”. De SGP wil wel een ruimere vergoeding, maar volledige doorbetaling tot aan het pensioen gaat deze partij te ver.

De BBB strijdt al heel lang voor compensatie van de zorgmedewerkers, maar volgens Caroline van der Plas is er nog veel onderzoek nodig en moet er een duidelijk beeld zijn van hoeveel mensen deze ziekte hebben. Ook voor de VVD ligt het genuanceerd en deze partij pleit dan ook voor sectorspecifieke regelingen. Lijsstrekker Yeşilgöz verklaart: “Mensen in de zorg zijn voor ons aan het werk gebleven en vervolgens zijn ze ziek geworden door datzelfde werk. Daar is terecht een speciale regeling voor gemaakt. Maar het gaat niet alleen om zorgmedewerkers maar ook om politie en onderwijs. Bij de politie hebben we gezegd: mensen die aantoonbaar long covid hebben gehad, kunnen dat melden en dan kunnen wij een regeling treffen.” Want, zo zegt ze: “Als je het te generiek doet, wordt ie supercomplex, onbetaalbaar en blijven we daarover debatteren.”

"Er moet per direct een groot bedrag vrijgemaakt worden voor het realiseren van minimaal vier gespecialiseerde poliklinieken voor mensen met long covid."  Waar staan de partijen? Bekijk de graphic - tekst loopt door.

Over deze stelling zijn bijna alle partijen het eens. “Mensen zijn ziek geworden door de zorg voor anderen”, zegt de SP. “We hebben een plicht om deze mensen te helpen.” Dit is ook de mening van 50Plus. ”Deze zorgwerknemers hebben hun gezondheid op het spel gezet om alle Nederlanders met covid te verzorgen. Voor deze onbaatzuchtige en sociale instelling verdienen zij, indien zij long covid hebben opgelopen, dat de maatschappij hen vervolgens de helpende hand toereikt.”

Het is een nieuwe ziekte zegt PvdD. “Mensen die de pech hebben lopen tegen de muren op. Je wilt een arts zien die van wanten weet.” BIJ1 vindt dat de overheid moet erkennen dat de Covid-19 pandemie (in feite) niet voorbij is en structureel investeert in onderzoek naar postinfectieuze aandoeningen zoals long covid. Specialistische poliklinieken vindt deze partij een goede vorm van passende zorg.

De BBB en het CDA hebben hier eerder al voor gepleit. Henri Bontenbal lijstrekker van het CDA is dan ook voorstander van het idee maar weet niet of het vier klinieken moeten zijn. En ook voor D66 kan de opzet van deze kliniek(en) niet snel genoeg gaan want “dit moet geen jarenlange discussie worden.” Volt vindt ook dat er snel onderzoek en hulp moet komen voor mensen met long covid, maar of daar vier, vijf of drie poliklinieken voor nodig zijn of een expertisecentrum kan de partij nu niet zeggen. Vorig jaar heeft Volt ook voor de motie gestemd dat de gesloten poliklinieken weer geopend moesten worden.

Ook GroenLinks/PvdA weet niet hoeveel poliklinieken er moeten komen, omdat volgens deze partij de hele medische wetenschap worstelt met het vaststellen van de diagnose en wat eraan gedaan kan worden. “Ik denk dat in ieder geval geld moet worden vrijgemaakt om de kennis te delen. En er moet geld moet worden vrijgemaakt om long covid veel beter te onderzoeken. Lijsttrekker Frans Timmermans wist niet dat er in Duitsland al zo’n kliniek is. ”Oh ja? Nou daar kunnen we dan van leren. Ik zal het met de Duitsers bespreken.”

Hoewel de VVD de ernst van de ziekte onderkent, is deze partij niet voor gespecialiseerde klinieken. Zij pleit voor meer professionele zorg en onderzoek. Wat de experts zeggen is leidend. “Dus als medische wetenschap zegt: dit is wat ons helpt dan ga ik daar niet voor liggen. Maar zij horen dat aan te geven”, zegt Yeşilgöz.

Er is onlangs een motie aangenomen van Nico Drost van de ChristenUnie voor goede en complete zorg voor mensen met post covid, onder andere door het (her)openen van gespecialiseerde poliklinieken. Een stap in de goede richting al maken post covid organisaties zich grote zorgen over de daadwerkelijke uitvoering van de motie.

Vrijdag werd bekend dat Duitsland 100 miljoen euro extra investeert in wetenschappelijk onderzoek naar long covid.

Alle lijsttrekkers zijn het er over eens dat er ook in Nederland meer geld voor onderzoek en hopelijk ook voor poliklinieken voor long covidpatiënten moet komen. Wie er in het nieuwe kabinet komt weten we nog niet, maar Kassa houdt de lijsttrekkers aan hun woord. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en komen hier in december zeker op terug.