Veranderingen in het arbeidsrecht: wat verandert er voor jou?

Per 1 augustus 2022 veranderen er een aantal dingen in het arbeidsrecht. De nieuwe wet kun je zien als een soort aanvullende juridische bijsluiter op het arbeidscontract. Zowel voor de werkgever als de werknemer is dat van belang. Wat komt er zoal te veranderen, en wat betekent dat voor jou?

Het idee is dat jij als werknemer meer duidelijkheid krijgt en dat je op basis van een aantal richtlijnen wat meer zekerheid hebt over zaken waar je je op kunt beroepen. Het is een gevolg van een nieuwe EU-richtlijn over transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden. Over het doel wordt het volgende gezegd:

"Het doel van deze richtlijn is arbeidsvoorwaarden te verbeteren door transparantere en beter voorspelbare werkgelegenheid te bevorderen en tegelijkertijd te zorgen voor aanpassingsvermogen op de arbeidsmarkt. De richtlijn bevat minimumrechten en zorgt voor een actualisering van de regels met betrekking tot de informatie die aan werknemers moet worden verstrekt over hun arbeidsomstandigheden."

Een van de zaken die verandert, heeft te maken met de informatie die de werkgever verplicht is te verstrekken. Het klinkt wellicht voor de hand liggend en in veel gevallen zijn dit soort zaken al vóór aanvang van het dienstverband duidelijk, maar werkgevers zijn vanaf nu verplicht om binnen één maand na aanvang van het dienstverband duidelijkheid te geven over de volgende zaken:

• Je salaris;
• De manier van uitbetaling;
• De opleidingsmogelijkheden;
• Je werkplek;
• De verlofmogelijkheden;
• De pensioenregeling;
• De arbeidsduur (per dag of week);
• De opzegtermijn

Werkgevers krijgen minder mogelijkheden om nevenactiviteiten te verbieden. Jij krijgt dus meer mogelijkheden om er een tweede baan op na te houden of om vrijwilligerswerk te doen zonder dat je werkgever daar bezwaar tegen kan maken. 

Voorheen stond in veel arbeidsovereenkomsten dat je voor dit soort zaken toestemming moet hebben van je werkgever, maar voortaan moet je werkgever duidelijk kunnen aangeven waarom een tweede baan of vrijwilligerswerk ongewenst is. Denk dan aan zaken als conflicterende belangen en het behartigen van bedrijfsbelangen (in een situatie waarin je óók bij een concurrent aan de slag zou willen, bijvoorbeeld), gezondheidskwesties en veiligheidskwesties.

Daarbij moet je ook denken aan zaken zoals nachtwerk. Als jij bijvoorbeeld naast je voltijdbaan elders 20 uur per week in de avonduren of zelfs de nachtelijke uren aan de slag wilt gaan, kan dat geweigerd worden omdat redelijkerwijs te verwachten valt dat jouw prestaties op je eerste baan daaronder komen te lijden.

Moet jij bepaalde cursussen of opleidingen volgen die voor het uitvoeren van jouw beroep noodzakelijk zijn? Dan is je werkgever verplicht om deze kosten te betalen. Bovendien moet je werkgever je de mogelijkheid geven om deze scholing onder werktijd te volgen, mits dat in alle redelijkheid kan. Zo kost het jouw geen vrije tijd en/of verlofuren.

Niet iedereen doet 9-tot-5 kantoorwerk. Er zijn veel mensen werkzaam als oproepkracht met wisselende werkdagen en -tijden. Per 1 augustus is een werkgever verplicht om meer duidelijkheid te bieden over dit soort zaken. Jij moet voortaan weten op welke momenten je verplicht moet komen werken. Ook moet je weten onder welke omstandigheden je zo'n verzoek mag weigeren.

Werkgevers moeten je minstens vier dagen van tevoren oproepen om te komen werken. Zeggen ze je vervolgens binnen deze vier dagen af? Dan heb je recht op doorbetaling van je loon.

Je hebt als werknemer dus het recht om je werkgever te vragen om een vast aantal uren, een regelmatiger rooster en zelfs om een vast contract. De mogelijkheden daarvoor zijn vanaf nu juridisch steviger: als een grote werkgever niet binnen een maand reageert, houdt dat in dat je verzoek automatisch wordt ingewilligd.

Je ouderschapsverlof moet je voortaan minimaal twee maanden van tevoren schriftelijk aanvragen. Het is dan de bedoeling dat je schriftelijk motiveert hoe je de verlofuren waar je recht op hebt wenst op te nemen.

In principe kan dit niet geweigerd worden, tenzij er sprake is van een situatie waarin er 'kritieke werkzaamheden' binnen een bedrijf gevaar dreigen te lopen. Dan moet dat wél vier weken van tevoren worden gecommuniceerd.

Bron: RTL Nieuws / NOS