Veel websites ontoegankelijk voor mensen met een beperking

Even iets online bestellen of informatie opzoeken op de site van je gemeente. Het klinkt eenvoudig, maar is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Bijna 1 op de 8 Nederlanders leeft met een beperking en regelmatig belemmert dit het gebruik van het internet.

Naar aanleiding van deze reportage heeft Tweede Kamerlid Lucille Werner (CDA) Kamervragen gesteld over digitale toegankelijkheid en de verdere implementatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

De vragen én antwoorden zijn in onderstaande .pdf terug te lezen.

BEANTWOORDING Kamervragen over de uitzending van Kassa over digitale toegankelijkheid (5 juli 2022)

In Nederland zijn in totaal zo’n 2,3 miljoen mensen met een visuele, auditieve, motorische of verstandelijke beperking. Hieronder vallen slechtziendheid, blindheid en doofheid, maar ook psychische problemen, lichamelijke en verstandelijke beperkingen. Deze beperkingen kunnen ervoor zorgen dat websites, maar bijvoorbeeld ook computerprogramma’s of apps op de mobiele telefoon, moeilijker te gebruiken zijn.

Dit is bijvoorbeeld ook zo voor de 22-jarige Sander Smale. Hij is volledig blind en maakt samen met zijn vriendin de podcast De Witte Stok over de dingen waar hij in het dagelijks leven tegenaan loopt. Sander kan een website niet zien en ook het gebruiken van een muis is voor hem niet mogelijk. Daarom maakt hij gebruik van zogeheten spraaksoftware die alles op zijn scherm opleest. Ook heeft hij een brailleregel, die de tekst op het scherm naar braille vertaalt. Hij navigeert met zijn toetsenbord, met de tab-toets springt hij langs de verschillende knoppen op een site.

Ondanks dat Sander al vanaf zijn geboorte niks ziet en zeer behendig is met zijn hulpmiddelen, loopt hij vaak op websites vast. Hij is bijvoorbeeld groot muziek en theaterliefhebber, maar het online bestellen van theater- of concertkaartjes is vaak een bron van frustratie. Zo lukt het hem niet om op de website van Ticketmaster een concertkaartje te bestellen. De knoppen op de site zijn namelijk niet voldoende ‘gelabeld’. Dit betekent dat zijn spraaksoftware hem niet verteld welke functie een knop heeft. Is het bijvoorbeeld “volgende” of “vorige”, gaat hij de kaartjes bestellen of annuleert hij hem juist?

Ook de mobiele website van Valys, een taxidienst voor mensen met een (mobiliteits)beperking, werkt niet goed voor hem. Het lukt hem niet om een taxi te bestellen omdat er een chatbox in beeld verschijnt die hij niet weg krijgt. Ook is het voor hem lastig om een vertrekadres en -datum in te vullen. Dit werkt niet lekker met zijn spraaksoftware. Sander vindt het bizar dat een taxidienst die notabene bedoeld is voor mensen met een beperking, niet toegankelijk is.

Sinds 2018 is er een wet die stelt dat overheidssites toegankelijk moeten zijn. Deze wet is gebaseerd op Europese regelgeving en bestaat uit 50 richtlijnen, ook wel de WCAG 2.0 genoemd. Een website of applicatie die aan al deze richtlijnen voldoet is volledig digitaal toegankelijk. Voorbeelden van die richtlijnen zijn voldoende kleurcontrast om de leesbaarheid te vergroten of het ondertitelen van audiofragmenten en video’s voor doven en slechthorenden. Vanaf 2025 moet Nederland voldoen aan een nieuwe Europese wet, de European Accessibility Act, dan moeten alle digitale producten en diensten aan deze richtlijnen voldoen.

Eric Velleman is lector digitale toegankelijkheid aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en doet hier al meer dan 20 jaar onderzoek naar. Afgelopen najaar heeft hij de websites en mobiele applicaties van de overheid weer grondig onderzocht. Wat bleek: slechts 6% voldoet volledig aan alle richtlijnen. Maar dat wil gelukkig niet zeggen dat de rest niet toegankelijk is. Volgens de onderzoeker is de ernst van de fouten namelijk afgenomen sinds de wetgeving. Mensen met een beperking zullen minder snel vastlopen in een site.

Vier jaar na invoering van de wetgeving dat overheidssites toegankelijk moeten zijn is dus slechts 6% volledig toegankelijk. Hoe gaan we er dan voor zorgen dan in 2025 alles toegankelijk is?

Ieder(in), de belangenvereniging voor mensen met een beperking, maakt zich hier zorgen over. Volgens de organisatie is de materie ontzettend complex, en ligt deze bij verschillende ministeries. De wetgeving moet goed ingevoerd worden zodat het voor bedrijven duidelijk is waar zij aan moeten voldoen. De politiek is nu aan zet om daar goede plannen voor te maken.

CDA-kamerlid Lucille Werner maakt zich hier ook hard voor. De CDA-fractie in de Tweede Kamer pleit voor een regeringscommissaris toegankelijkheid die het aanspreekpunt moet worden voor alle toegankelijkheidsvraagstukken, waaronder de digitale toegankelijkheid. Lucille Werner: “We digitaliseren steeds meer. Maar de kloof tussen mensen die wel en die niet mee kunnen doen, wordt steeds groter. Denk aan onze ouderen, mensen met een handicap of laaggeletterden. Dat moet anders. Daarom wil het CDA een regeringscommissaris voor toegankelijkheid. Iemand die toegankelijkheid een gezicht geeft: iemand die zich ervoor gaat inzetten dat we allemaal mee kunnen doen in onze samenleving.” Zij gaat hierover Kamervragen stellen.

Lees hieronder de reacties van OV-chipkaart, Ticketmaster en Valys: