Veel schimmelproblemen in sociale huurwoningen: wat doen woningcorporaties?

Schimmel in je huis is niet alleen vies en vervelend, maar ook nog eens slecht voor je gezondheid. Maar liefst één op de drie sociale huurwoningen heeft schimmel. En woningcorporaties leggen de verantwoordelijkheid regelmatig bij de bewoner neer, zonder onderzoek te doen naar de oorzaak.

Petra Femer (22) woont samen met haar vijf maanden oude zoontje Jonas in een sociale huurwoning van Stadgenoot in Amsterdam. Al sinds 2020 heeft ze last van schimmel. In september van het afgelopen jaar, vlak na de geboorte van haar baby, werd de schimmel erger. Daarom nam Petra contact op met Stadgenoot: ze wilde dat de problemen snel opgelost werden.

Ondanks veelvuldig contact werd er niet direct onderzoek gedaan naar de oorzaak. Stadgenoot kwam weliswaar langs, maar gaf aan dat Petra beter moest ventileren. Ayelt de Wit, adviseur bij Stichting !WOON, is een aantal keer bij Petra langs geweest om onderzoek te doen.

Hij trof een zogeheten koudebrug aan in de keuken. Dat is een zwakke plek in de isolatie van een buitenmuur die vocht en schimmel kan veroorzaken. Volgens de Wit is dit een constructiefout in de woning. En dat is de verantwoordelijkheid van de woningbouwvereniging.

Stadgenoot heeft na maanden bemiddeling van onder anderen Stichting !WOON een extern bedrijf ingeschakeld om de oorzaak te onderzoeken.

Volgens Ayelt de Wit is schimmelproblematiek een groot probleem bij slecht geïsoleerde, oude huizen. In de afgelopen jaren krijgt Stichting !WOON steeds meer meldingen over dit soort woningen.

Als huurder heb je natuurlijk ook een verantwoordelijkheid. Je moet je woning goed ventileren en regelmatig doorluchten. Op deze site van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vind je meer informatie over hoe je goed ventileert.

Maar, zo beaamt ook de Wit, je kunt als huurder niet  veelmeer doen dan dat. Continu een raam open zetten in de winter is bijvoorbeeld geen redelijke oplossing, zeker met de explosieve stijging van de gasprijzen in het achterhoofd.

Uit een onderzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken uit 2018 blijkt namelijk dat één op de vijf Nederlanders in een huis met vocht en schimmel woont. Dit zijn in totaal 1,5 miljoen huizen. Daarvan zijn 600.000 sociale huurwoningen. Dat betekent omgerekend dat bijna één op de drie sociale huurwoningen met schimmel te kampen heeft.

Ook in Rotterdam klagen bewoners van de Slinge-flats van Vestia al jaren over tocht, vocht en schimmel in hun woningen. In 2018 begonnen de problemen: toen stond de kelder, waar zich opslagboxen bevinden, lange tijd onder water. Er groeiden paddenstoelen tegen de muren en bewoners konden de opgeslagen spullen weggooien.

Omdat Vestia geen oplossing bood, heeft Shalini met behulp van Bert Peterse van de SP Rotterdam de actiegroep "Geen schimmel in Slinge" opgericht. Toen ze langs de deuren gingen, kwamen ze erachter dat er ook veel klachten over schimmel, tocht en vocht binnenin de huizen waren.

De SP heeft deze klachten over Vestia – die overigens niet alleen uit Slinge, maar uit heel Rotterdam kwamen – verzameld en heeft in 2020 een zwartboek aan de corporatie overhandigd.

Ze beloofden destijds de problemen te gaan oplossen, en meer mensen bij de telefonie te zetten. Maar hier hebben zowel Peterse als de flatbewoners weinig van gemerkt.

Voorbeeld van schimmel in een sociale huurwoning. Het artikel gaat verder onder deze foto.

In 2020 is er een motie in de Tweede Kamer aangenomen. Hierin vroeg de SP om een landelijk plan tegen vocht- en schimmelproblemen.

Een aantal gemeenten hebben in hun zogeheten prestatieafspraken (afspraken tussen gemeenten, woningcorporaties en huurdersorganisaties over allerlei zaken op het gebied van verhuur en wonen) de aanpak van schimmel en vocht meegenomen.

Volgens zowel de SP als de Woonbond, de belangenvereniging voor huurders, heeft dit weinig verandering gebracht.

Leon van de Toorn, werkzaam als longarts bij het Erasmus MC, vertelt dat wonen in een huis met vocht en schimmel ongezond is. Voor sommige mensen kan het zelfs zeer gevaarlijk zijn. Schimmel kan volgens de arts namelijk zorgen voor chronische ontstekingen in de longen doordat iemand een overmatige reacties op die schimmels laat zien. De belangrijkste aanpak is om weg te gaan uit de schimmel, dan kan dit herstellen.

Als je in de schimmel blijft kan er longfibrose ontstaan, dit is littekenvorming door de ontstekingen. Longfibrose kan niet goed hersteld worden. Dit kan ertoe leiden dat mensen kortademigheid en verdere longproblemen krijgen. In de ergste gevallen moeten mensen aan de zuurstof of krijgen ze een longtransplantatie.

In de studio zit Zeno Winkels van de Woonbond. De bond benadrukt dat woningbouwverenigingen de maatschappelijke plicht hebben om hun huurders van goede woningen te voorzien. Ook zij krijgen veel klachten van huurders die te horen krijgen dat ze "maar een raampje open moeten zetten".

Verhuurders doen vervolgens geen onderzoek naar de oorzaak. Dat spreekt volgens de bond niet de urgentie uit die corporaties moeten hebben.

Als je een sociale huurwoning hebt en de verhuurder de schimmelproblemen niet goed oplost, dan kun je naar de huurcommissie. Zij kunnen een tijdelijke huurverlaging afdwingen, tot de verhuurder de problemen heeft opgelost. De huurcommissie kan de verhuurder er echter niet direct toe verplichten de schimmel aan te pakken.

Maar het is de maatschappelijke plicht van corporaties om de woningen op orde te hebben. Als een bewoner dit moet afdwingen, is het eigenlijk al te laat. De Woonbond pleit daarom voor een vierjaarlijkse APK voor woningen.

Tijdens zo'n APK wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van loden leidingen, van schimmel en vocht, vluchtwegen, ontruimingsinstallaties, brandwerende materialen en deuren en blusmiddelen. Als je dit periodiek controleert voorkom je grote problemen bij deze woningen.

Heb jij ook last van vocht- en schimmeloverlast in je huurwoning? In dit artikel van de Woonbond lees je wat je kunt doen.

Zowel Stadgenoot als Vestia willen niet naar de studio komen. Vestia zegt het vervelend te vinden dat bewoners deze problemen ervaren. De klachten die wij doorstuurden hebben zij opgepakt. Lees hun volledige reactie hieronder (.pdf).

Stadgenoot, de woningcorporatie van Petra Femer, zegt het vervelend te vinden dat het oplossen van de problemen zo lang duurt. Ze zeggen dat dit ook aan de bewoner ligt en blijven erbij dat de schimmel is ontstaan door slechte ventilatie. Lees hun volledige reactie hieronder (.pdf).

Ook hebben we Aedes, de Nederlandse vereniging voor woningcorporaties, in de studio uitgenodigd. Maar ook zij wilden geen uitleg komen geven. Hun reactie lees je hieronder (.pdf)

Lees ook: