Veel reactie op snoeihard klimaatrapport VN: 'Het is code rood'

Politici, belangenorganisaties en bedrijven op de kwestie: bijna allemaal wilden ze op de uitkomsten van het rapport reageren. Over één ding zijn ze het eens: er moet nu wat gebeuren. Maar wordt ze gevraagd wie het voortouw moet nemen, dan lopen de antwoorden uiteen.

En dat terwijl er nu echt snel iets moet gebeuren, zeggen de 234 wetenschappers die vanuit de hele wereld aan het onderzoek meededen. Inmiddels is de aarde al met 1,2 graden opgewarmd. Het grootste deel van de opwarming, zo'n 1,1 graden, is ontstaan door de mens, stellen de onderzoekers. Daarmee is de grens van anderhalve graad opwarming ook in zicht. Tijdens de klimmaattop van 2015 in Parijs werd dat temperatuurverschil nog als streefdoel gebruikt. Lukte dat niet, dan moest de opwarming zeker onder de twee graden blijven.

Zelfs dat laatste lijkt onhaalbaar als er nu geen grootschalige CO2-beperkingen komen, valt te lezen in het rapport. In de afgelopen 100 jaar steeg de zeespiegel al met 20 centimeter, naar verwachting komt daar de komende 30 jaar nog eens 20 centimeter bij. Ook zullen extreme weersomstandigheden als zware regenbuien, wervelstromen en hittegolven vaker voorkomen.

Met die extreme weersomstandigheden krijgt ook Nederland te maken, zegt Reinout van den Born van Weer.nl: "Bij ons zie je die gevolgen al toenemen. Denk aan sterfte in bossen, vreemde insecten, kwetsbare gewassen op het land, overstromingen en droogte. De meeste gevolgen waren al bekend, maar van sommige wordt nu gezegd dat ze nog wat ernstiger kunnen uitpakken. Veel van wat werd en wordt verwacht, zien we al gebeuren: hitte, droogte, overstromingen, natuurbranden, zeespiegelstijging, smeltend ijs, uitdrogende bossen."

Door die extremer wordende weersomstandigheden is klimaatverandering ook bij verzekeraars een groot thema geworden. De recente grote waterschade in Limburg leverden duizenden schadeclaims op. Het is nog niet bekend hoe hoog het schadebedrag is. Mogelijk loopt dit in de honderden miljoenen euro's. Het Verbond van Verzekeraars verwacht dat de kans op weerextremen mogelijk verschilt per regio. Voor uitsluitsel wacht het op een nog uit te brengen rapport waarin het KNMI bekijkt wat klimaatverandering voor Nederland betekent.

De conclusies uit het rapport zijn ook Den Haag binnengedrongen "Het is code rood voor de mensheid", citeert D66-leider Sigrid Kaag het VN-klimaatpanel. "Wij zijn de laatste generatie politici die onze manier van leven kunnen beschermen." GroenLinks-leider Jesse Klaver vind dat het kabinet doortastender moet zijn. "De rapporten worden urgenter, terwijl regeringen blijven vasthouden dat de aanpak van de klimaatcrisis geen haast heeft."

Bij het CDA en de ChristenUnie verwijzen de partijleiders op Twitter naar 'rentmeesterschap': het idee dat mensen de aarde in bruikleen hebben en er goed voor moeten zorgen. "Als mensen veroorzaken we opwarming, maar kunnen we onze troep niet opruimen", schrijft CU-fractievoorzitter Gert-Jan Segers op Twitter.  "Als goede rentmeesters moeten we beter voor de schepping zorgen."

Ook staatssecretaris Dilan Yeşilgöz-Zegerius (Klimaat en Energie) zegt dat de uitstoot van broeikasgassen sterk verminderd moet worden, maar vindt ook dat andere landen scherpere klimaatdoelen moeten stellen. "In eigen land doen we ons uiterste best om onze nationale klimaatdoelen ook te halen", zegt de staatssecretaris in haar verklaring.

Met dat laatste zijn natuurorganisaties het niet eens. Milieudefensie laat in een reactie weten dat Nederland veel meer kan doen om klimaatverandering te stoppen. "Nederland is een klein land, maar niet als het gaat om klimaatverandering. We zijn een wereldspeler in olie, steenkool, bio-industrie, kapitaal en nog veel meer. Maar ons klimaatbeleid gaat nu alleen over wat er binnen Nederland uit de schoorstenen en uitlaatpijpen komt", aldus de milieuclub.

Ook in het bedrijfsleven is gereageerd op de uitkomsten van het rapport. Havenbedrijf Rotterdam noemt het "een niet te negeren oproep." De haven wil dat het klimaatbeleid bij de overheid de hoogste prioriteit krijgt. Volgens de haven laat het rapport ook zien dat de afspraken uit het Nederlandse klimaatakkoord niet ver genoeg gaan en "dat er nog best een tandje bij mag". 

Luchthaven Schiphol ziet in verduurzaming een 'gezamenlijke verantwoordelijkheid.' "Daarin zijn stappen gezet, maar belangrijker is dat we de komende jaren met elkaar doorpakken." KLM vindt het te vroeg om te reageren. De luchtvaartmaatschappij wil eerst het rapport bestuderen.

Daarbij wordt onder meer gekeken naar technische en economische haalbaarheid, impact op het milieu en vermogen om aan de klimaatdoelen voor 2030 te voldoen. Tata Steel is bekend van het hoogovencomplex in IJmuiden, waar veel broeikasgassen worden uitgestoten.