Studenten krijgen digitaal les. Moet het collegegeld daarom omlaag?

Hooguit twintig tot dertig procent van het hoger onderwijs zal in september fysiek worden gegeven, afhankelijk van hoe een schoolgebouw ingericht is. Dat betekent dat meer dan zeventig procent van de lessen digitaal plaatsvinden. Dat meldde BNR op basis van een rondgang langs universiteiten en hogescholen. Dat er ook in het nieuwe collegejaar met name online lesgegeven gaat worden, heeft te maken met de anderhalve meter afstand die onderling gehouden moet worden tussen studenten onderling en docenten.

Driekwart van de door de Volkskrant ondervraagde studenten geeft aan dat het digitaal onderwijs ten opzichte van het ‘normale onderwijs’ een achteruitgang is. Het online geven van lessen op een academisch niveau gaat volgens studenten ten koste van de onderwijskwaliteit. Zo stellen studenten dat het lastiger is om gerichte vragen aan docenten te stellen en geven ze aan door uitval van colleges hun lesstof minder goed te zullen begrijpen. Ook is er minder interactie, wat leidt tot kwaliteitsverlies van colleges. Dat feit ziet ook minister Van Engelshoven (Hoger Onderwijs) in.

Ook vinden studenten dat ze minder goed gebruik kunnen maken van faciliteiten om te studeren of om onderzoek te doen, zoals bibliotheken op de campus. Volgens de studenten is dat een grote verhindering. Thuis hebben velen namelijk niet de mogelijkheid om te studeren. Dat kan de voortgang van de studie belemmeren.

Voor studenten die door corona later afstuderen is er wel iets compensatie. Het kabinet trok namelijk bijna 500 miljoen extra uit voor het onderwijs in de coronacrisis. Hiervan ging er 200 miljoen rechtstreeks naar studenten in hun laatste studiejaar, die door de coronacrisis vertraging oplopen. Zo krijgen studenten die zouden afstuderen en dat door de coronacrisis niet meer konden, drie maanden aan collegegeld terug. Studenten van wie de aanvullende beurs deze zomer afloopt, krijgen daarnaast eenmalig 1500 euro. Verder komt de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) studenten tegemoet met drie maanden extra recht op het studentenreisproduct.

De compensatie vanuit de overheid is volgens veel studenten echter niet voldoende, blijkt uit rondgang van het Parool en de Volkskrant. Want zou een ‘slechtere’ vorm van onderwijs niet gelijk moeten staan aan lagere kosten van het onderwijs? Als het aan enkele studenten ligt wel, meldt de Volkskrant.

Daarom pleiten studenten via een petitie voor een gedeeltelijke terugbetaling van het collegegeld voor het studiejaar 2019-2020 of voor een forse aanpassing van het collegegeld voor het studiejaar 2020-2021. De petitie is op het moment van schrijven al bijna vijftigduizend keer ondertekend. Naar schatting van Onderwijs in Cijfers telt Nederland 461.200 studenten in het hoger onderwijs. Dat betekent dat bijna één op de negen studenten de petitie heeft ondertekend. Ook studentenvakbond LSVb pleit voor compensatie voor alle studenten die in de coronacrisis vertraging hebben opgelopen.

Kamerleden Kirsten van den Hul (PvdA), Frank Futselaar (SP) en Lisa Westerveld (GroenLinks) dienden over dit onderwerp op 2 juli 2020 een motie in. Ze stellen dat de compensatie voor studenten die vertraging opliepen door de coronacrisis niet ruim genoeg is, omdat deze zich enkel beperkt tot studenten die in het laatste jaar zitten. Volgens de Kamerleden is niet uit te sluiten dat andere studenten ook ernstige vertraging hebben opgelopen en dient de compensatieregeling verruimt te worden, zodat ook andere studenten met vertraging daar aanspraak op kunnen maken.

Echter, minister Van Engelshoven gaf aan dit te prematuur te vinden, geeft een politiek adviseur van de PVDA aan, omdat nog niet duidelijk in beeld is gebracht welke studenten onevenredig worden getroffen door de coronacrisis. Daarom is de minister ook nog niet teruggekomen op de uitwerking van de motie. Wat betreft de PvdA zit daar juist de crux: omdat nog niet duidelijk is wie er hoe wordt getroffen door de crisis, is het juist belangrijk dat studenten die mogelijk vertraging gaan oplopen door iets dat buiten hun schuld ligt, daar niet op afgestraft zullen worden.

Kirsten van den Hul wil daarom dat er een belofte voor de toekomst wordt gedaan: 'mocht je in de problemen komen en vertraging oplopen door corona, maak je dan niet druk, het kabinet zal deze groep studenten steunen'. Hierbij hoort het niet uit te maken in welk leerjaar de student zit, omdat er ook studenten zijn van wie bijvoorbeeld stages niet doorgaan of practica's niet of in mindere mate worden georganiseerd en daardoor vertraging oplopen. Het standpunt van de PvdA is dat deze studenten zekerheid moet worden geboden door de boodschap dat het kabinet er naar zal blijven kijken en zal compenseren wanneer studenten onevenredig worden getroffen.

In het Parool reageert een woordvoerder van minister Van Engelshoven dat het te vroeg is om te praten over compensatie voor studenten voor komend studiejaar. Daarnaast gaf hij aan dat er al een compensatie is voor studenten die vertraging opliepen bij het afstuderen en dat dit niet geldt voor eerste- en tweedejaars, aangezien bij hun het onderwijs gewoon is doorgegaan.

In de Volkskrant geeft Van Engelshoven verder aan dat alle zeilen al bijgezet worden om zoveel mogelijk kwaliteit te bieden. En dat kost volgens haar zeker niet minder. Het ziet er dus voorlopig naar uit dat er voor studenten die vertraging oplopen voor hun laatste jaar geen compensatie komt.