Studenten betalen 93 miljoen euro boete aan OV-bedrijven

In de afgelopen 3 jaar moesten studenten bijna 140 miljoen euro aan boetes betalen voor het te laat stopzetten van hun gratis reisproduct. Daarvan ging 93,6 miljoen euro naar de OV-bedrijven. Dat blijkt uit onderzoek van Kassa naar aanleiding van cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs. Hoewel de vervoerders het ontkennen, zijn er volgens deskundigen wel degelijk technische mogelijkheden om het reisproduct automatisch te stoppen. Dat zou een einde maken aan de boetes.
 
Onaangenaam verrast
Een kleine 10 procent van de studenten die een boete krijgt, kiest daar bewust voor omdat het goedkoper is dan hun eigenlijke reiskosten. Maar de overgrote meerderheid van beboete studenten wordt onaangenaam verrast door de vordering die gemiddeld 800 euro bedraagt. Bij hen is de oorzaak gebrekkige communicatie van instanties of een inactieve houding. Kassa sprak (oud-)studenten die met hun reishistorie kunnen bewijzen dat ze niet hadden gereisd in de periode waarover ze de boete kregen. Ze hadden niet door dat hun studentenreisproduct nog op de OV-chipkaart stond. Maar of de studenten het reisproduct nou wel of niet gebruiken, maakt voor de boete niet uit.
 
Technische mogelijkheden
IT-onderzoeksjournalist Brenno de Winter vindt de 93,6 miljoen euro die de OV-bedrijven kregen een mooi businessmodel. "Het in net als bij een buffet, wie wil er nu geen klanten hebben die niet eten en toch betalen." De Winter, die ooit de OV-chipkaart hackte, ziet technische mogelijkheden om de boetes te voorkomen. Net als Jasper van Kuijk, hoofd van het Expertisecentrum OV-betalen aan de TU Delft. "Iets is nooit technisch onmogelijk", aldus Van Kuijk. De twee noemen onder meer het automatisch blokkeren van de OV-chipkaart en reizen op rekening als opties om de boetes te voorkomen. Studentenvakbond ISO ziet het meest in de automatische blokkade van de ov-chipkaart van studenten. Daarmee worden studenten gedwongen om actie te ondernemen.
 
Onafhankelijk onderzoek
In een reactie aan Kassa laten de OV-bedrijven weten dat het automatisch stoppen van het studentenreisproduct onmogelijk is. De boetes zijn volgens de vervoerders ook geen goed businessmodel als naar het geheel wordt gekeken. Als er iets aan de boetes moet veranderen, moet mogelijk ook naar de rest van de afspraken over het reisrecht met de staat gekeken worden. De OV-bedrijven willen nu eerst een onafhankelijk onderzoek naar het automatisch stopzetten afwachten. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft daar opdracht voor gegeven. Het is nog niet duidelijk wanneer het onderzoek er gaat komen.
 
Ondertussen heeft de Nationale Ombudsman al wel onderzoek gedaan naar de boete voor het te laat stoppen van het studentenreisproduct. 28 maart wordt daarvan het rapport gepresenteerd.