Stichting voor slachtoffers spoofing stopt: 1.050 mensen kregen hun geld terug

Stichting Gibo, die opkomt voor slachtoffers van spoofing (bankhelpdeskfraude), is per 1 oktober gestopt. "In de statuten is opgenomen dat de stichting zich alleen met spoofing bezighoudt. Dat is voor het allergrootste gedeelte opgelost. Wij hebben onze taak verricht", verklaart Klaas Willems, één van de oprichters van Gibo.

Over de inspanningen van de stichting is Willems tevreden. Het percentage door de bank terugbetaalde spoofingen is op een paar procent na 100 procent. Bijna 15 miljoen euro is teruggekomen: "Zo'n 1.050 mensen die zich bij ons hebben aangemeld, hebben hun geld toch nog teruggekregen. Voor die mensen is dat heel mooi."

"De doelstelling van Gibo was dat mensen die 100 procent ‘gespooft’ zijn terugbetaald worden door banken. En dat is gebeurd." 

De stichting Gedupeerden Internet Bankrekening Oplichting, kortweg Gibo, stopt. "Maar er is nog genoeg werk aan de winkel", benadrukt Willems. "Voor banken en andere organisaties die zich bemoeien met allerlei soort oplichting, blijft er helaas genoeg te doen om slachtoffers te helpen. Maar wij van Gibo mogen statutair niet anders dan ageren tegen spoofing."

Met de zogeheten ‘spoofing’-techniek misbruiken criminelen het telefoonnummer van bekende banken om slachtoffers op te bellen en zich voor te doen als medewerker van de fraudehelpdesk van de bank. Zo konden miljoenen euro’s van consumenten worden buitgemaakt. Willems vroeg namens stichting Gibo in 2020 in Kassa aandacht voor de slachtoffers van spoofing. Tekst loopt door onder video

Er volgde een moeizame strijd om onschuldige slachtoffers het buitgemaakte geld terug te laten krijgen. Nederlandse banken besloten uiteindelijk gezamenlijk om gedupeerde klanten van bankhelpdeskfraude te vergoeden. Alleen ABN AMRO hield er een afwijkend beleid op na. Begin dit jaar is ook die bank overgegaan tot het vergoeden van schade aan mensen die slachtoffer zijn geworden van bankhelpdeskfraude.

Niet iedereen die geld kwijt is geraakt door een telefoontje van een crimineel kan op compensatie rekenen, aldus Willems. "Er zijn nog grensgevallen, maar die vallen niet onder de noemer 'spoofing'. Die slachtoffers raakten bijvoorbeeld geld kwijt van een zakelijke rekening. Of ze werden niet namens een bank gebeld. Ook mensen die via de creditcard zijn opgelicht, worden niet vergoed." 

Ondertussen gaat het fenomeen spoofing nog gewoon door. "Het gebeurt nog dagelijks dat mensen telefonisch worden opgelicht", benadrukt Willems. "Er wordt veel voor gewaarschuwd, maar er zijn nog heel veel mensen die dat niet ter harte nemen of goed kunnen interpreteren. Het gaat om ouderen, mensen die het nieuws niet zo volgen of mensen die uit andere landen hiernaartoe zijn gekomen. Spoofing gebeurt nog steeds."

Wil je als slachtoffer geld terugkrijgen, dan moet er aan de nodige voorwaarden worden voldaan. "De banken hebben het helemaal dichtgetimmerd", zegt Willems. Maar de juridische redenen om banken te bewegen om tóch terug te betalen zijn volgens hem nagenoeg uitgeput. "Juridisch kunnen wij niks meer. Daarvoor zou de Bankwet moeten worden veranderd. Nu houden de banken het volledig in eigen beheer. De wet is ook gemaakt in overleg met de banken."

De richtlijn is nu dat een vergoeding mogelijk is, als er 100 procent is voldaan aan de definitie van oplichting door 'spoofing'. Daarna moet je een stappenplan doorlopen om geld terug te krijgen, aldus Gibo.

Stappenplan juridische procedure voor slachtoffers spoofing:

- Nadat je je realiseert dat je bent opgelicht moet je zo snel mogelijk de bank bellen en je ervaringen vertellen. De bank zal dan de rekening blokkeren. (kan je bij de meeste banken ook via de bank-app zelf doen) Het telefoonnummer van jouw bank vind je prominent op de website van de bank.

- De politie bellen voor een aangifte van oplichting en om zo snel mogelijk een proces verbaal op te laten maken. Dit kan online maar ook via een fysieke afspraak.

- Een brief of mail schrijven aan de bank waarin je hen aansprakelijk stelt voor de geleden schade. (voorbeeldbrief via download Gibo-site)

- Een kopie van het proces verbaal naar de bank sturen zodat de bank ook precies weet wat er is gebeurd en of het ook inderdaad spoofing is geweest.

- Mocht je op meerdere bankrekeningen gespooft zijn bij meerdere banken dan moet elke bank afzonderlijk worden benaderd op de hiervoor omschreven methode.

- Eventueel contact opnemen met Slachtofferhulp voor geestelijke bijstand als de impact van de spoofing nare gevolgen voor je heeft.

- De reactie van de bank op de aansprakelijkheidstelling afwachten. Dit kan 6 weken duren.

Bekijk alle info op het Gibo-platform: Wat moet je doen bij spoofing? 

Meer informatie en de Kassa-uitzendingen over dit thema vind je in het Kassa Dossier Spoofing.