Staatssecretaris Wiersma: Landelijk meldpunt tegen online kinderarbeid

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bereidt een landelijk meldpunt voor ter voorkoming van online kinderarbeid. Kinderarbeid en uitbuiting ligt namelijk op de loer bij kinderen die in familievlogs op YouTube of berichten op Instagram door hun influencer-ouders onderdeel worden gemaakt van reclame-uitingen voor producten of diensten. Dat maakte staatssecretaris Dennis Wiersma in Kassa bekend.

Kinderen onder de 13 jaar mogen in Nederland alleen meewerken aan een ‘uitvoering in de commerciële sfeer’ als daar een ontheffing door de Inspectie SZW voor is afgegeven. Dit om kinderarbeid te voorkomen. Dit geldt ook voor ‘uitvoering op Internet’. Maar het Internet blijkt een “grijs gebied” als het gaat om toezicht en handhaving. 

Het gaat dan om zogeheten ‘familievloggers’; gezinnen die hun dagelijks leven laten zien middels video’s op Youube en daar hun inkomen uit halen. Dat kan onder anderen door in die (veelbekeken) video’s tegen betaling producten of diensten aan te prijzen. De kinderen in het gezin zijn onderdeel van deze reclame-uitingen. Daarnaast betrekken ook zogeheten ‘mom-fluencers’ (moeders die influencer zijn) op Instagram hun kinderen bij reclame-uitingen in opdracht van adverteerders. Voor dit soort commerciële uitvoeringen moet vooraf ook een ontheffing bij de Inspectie zijn aangevraagd, maar het gebeurt niet.  

De Inspectie SZW laat weten dat zij op dit moment moeilijk kunnen handhaven op dit soort zaken als er geen sprake is van een duidelijke werkgever. In een kamerbrief in december 2020 adviseerde de Inspectie al voor aanpassing van de regelgeving om handhaving ter voorkoming van online kinderarbeid mogelijk te maken. Een woordvoerder van de Inspectie SZW: “Bij jonge influencers of vloggers is er echter vaak geen sprake van een werkgever of anderszins formeel gezag, wel van opdrachtgevers of adverteerders. De huidige regelgeving geeft meestal geen mogelijkheid om opdrachtgevers ook verantwoordelijk te houden.”

Staatssecretaris Wiersma verklaarde in Kassa dat de overheid begin volgend jaar een landelijk meldpunt zal lanceren waar burgers melding kunnen maken als zij kinderarbeid via sociale media zoals YouTube of Instagram vermoeden. Volgens Wiersma vraagt de overheid mensen om meldingen te maken als zij dingen zien “die niet door de beugel kunnen.” Ook onderzoekt het ministerie de mogelijkheid om ook bedrijven, die opdrachtgever zijn van de reclame-uiting, verantwoordelijk te kunnen houden. In Frankrijk is soortgelijke wetgeving al van kracht ter voorkoming van uitbuiting van kinderen. Wiersma: “We proberen Frankrijk hierin te volgen.”