Bekende Nederlanders houden zich niet aan reclameregels sociale media

Sinds 2014 is de Reclamecode Social Media opgenomen in de Nederlandse Reclame Code. Deze code schrijft voor dat ook in berichten via sociale media duidelijk moet zijn dat er een relatie is tussen een adverteerder en een verspreider, als daar een vergoeding in natura of in geld voor ontvangen is. Deze code is in het leven geroepen om consumenten te beschermen en transparantie te vergroten. Zodat je als consument duidelijk kunt zien wat een persoonlijk bericht is, en in welk geval er een adverteerder achter zit en de BN’er een vergoeding ontvangt om reclame te maken voor een merk.

De Reclamecode Social Media biedt verschillende voorbeelden om duidelijk te maken dat een bericht een achterliggende relatie met een merk heeft, zoals toevoeging van #spon voor sponsoring, of #ad voor advertentie. Je hoeft niet exact deze voorbeelden te gebruiken, maar de code schrijft wel voor dat voor de gemiddelde consument heel duidelijk moet zijn dat er sprake is van reclame.

Samenwerking of niet?
Op Instagram zijn een heleboel posts van Bekende Nederlanders te zien waar een merk in genoemd of gepromoot wordt. Kassa verzamelde een aantal voorbeelden en vroeg de betrokken partijen om reactie. Want gaat het hier om een samenwerking waarbij een vergoeding in natura of geld is geboden of niet? Het blijkt soms lastig in te schatten of je kijkt naar een persoonlijke aanbeveling van je favoriete presentator of rapper, of dat er een merk achter zit dat de BN'er een vergoeding biedt voor die promotie.

In de reportage leggen we een aantal van de Instagram posts voor aan advocaat reclamerecht en Internetrecht Joost Becker. Becker legt uit dat als een BN'er een vergoeding ontvangt, dat kan geld zijn of een vergoeding in natura (zoals een gratis product of vakantie), en daar een bericht over post, dat alleen het bedrijf taggen of met een hashtag naar het merk verwijzen niet voldoende is volgens de Reclamecode Social Media. Daarbij moet duidelijk, dus of in tekst voluit of door de voorbeeld hashtag met afkortingen, worden aangegeven dat er sprake is van sponsoring of een advertentie.

Als consument kun je ook zelf een klacht indienden over sluikreclame op sociale media, dat kan via het formulier op de website van de Stichting Reclame Code ( www.reclamecode.nl ). De (voorzitter van de) Reclame Code Commissie bekijkt vervolgens of de reclame-uiting al dan niet in strijd is met de regels uit de Nederlandse Reclamecode en RSM. Als de code is overtreden, dan krijgt (in elk geval) de adverteerder een aanbeveling om voortaan transparanter zijn.

BN'ers en reclame
In een aantal gevallen gaven de benaderde BN'ers aan dat zij geen vergoeding in geld of natura hebben ontvangen voor het noemen van een merk via hun sociale media-uitingen, maar dat het gaat om een vriendendienst of gewoon omdat ze enthousiast zijn over een merk of product. Zoals Peter R. De Vries, Jan Kooijman, Patty Brard en Lex Uiting.

In andere gevallen bleek er wel sprake van een commerciële samenwerking tussen merk en BN'er, zoals bij Jan Versteegh (Belvilla en TUI), YesR (Belvilla en TUI), Quinty Trustful (Omoda), Tim Douwsma (Hudsons Bay en Byron Bay Suncare), Gwen van Poorten (ING), Celine Huijsmans (Asics) en Marieke Elsinga (Swiss Sense). Presentator Freek Vonk is ambassadeur van Toyota en staat zo ook op de website van Toyota vermeld. Hetzelfde geldt voor Johnny de Mol met Kia. Dit zou volgens advocaat Joost Becker nog steeds duidelijk gemaakt moeten worden in een Instagram post met betreffend merk, omdat je volgens hem niet kunt verwachten dat consumenten dit weten, of eerst op zoek gaan naar die informatie.

Freek Vonk geeft in een reactie aan ervan te schrikken en zich er niet van bewust te zijn dat hij nog extra zou moeten vermelden dat Toyota een sponsor van hem is. Marieke Elsinga en rapper YesR hebben #ad aan hun Instagram post toegevoegd. Belvilla, TUI, ING, Omoda, Swiss Sense en Hudsons Bay laten ons weten actiever op te gaan letten dat bij samenwerking met een influencer/BN'er aan de Reclamecode Social Media wordt voldaan. De volledige reacties van adverteerders met een commerciële samenwerking lees je hier .