Smaak, gezondheid en milieu: wat komt er kijken bij vleesvervangers?
01-04-2021
•
leestijd 3 minuten
•
2331 keer bekeken
•
Vegetarische burgers, schnitzels en balletjes zijn in trek. Ons land staat vooraan als het gaat om de verkoop van vleesvervangers. Nederland wordt daarom ook wel het walhalla voor vegetariërs genoemd. Door de populariteit groeit ook het aanbod en het aantal eisen aan zo’n vervanger: want het moet wel duurzaam blijven en ondertussen ook lekker smaken. Hoe zit dat? En wat komt er allemaal kijken bij vleesvervangers?
Daarom staan vele buitenlandse ogen nu op Nederland gericht, doordat de afzet hier zo groot is. Dus hebben een aantal bedrijven, zoals het Amerikaanse ‘Beyond Meat’ en het Britse ‘Meatless Farm’ in Nederland hun fabrieken geopend.
Is ook elke vleesvervanger gezond?
Veel eten is vaak nog te zoet, te zout of te vet, concludeert de Consumentenbond na onderzoek. Dit geldt ook voor bepaalde vleesvervangers. Zo zijn er vegetarische burgers op de markt die te zoet zijn en bevatten enkele andere vervangers heel veel verzadigde vetten. Van een duurzaam product verwacht je misschien dat deze gezond is, omdat het van plantaardige alternatieven wordt gemaakt, maar dat is dus niet altijd het geval.
Smaak versus gezondheid
De smaak van vleesvervangers wordt steeds verder ontwikkeld, om het in veel gevallen zoveel mogelijk op het vlees dat het vervangt te laten lijken. Veel vleesvervangers zijn gemaakt van soja en dat heeft van zichzelf dan weer nauwelijks smaak. Daarom worden allerlei producten en specerijen toegevoegd, zoals zout, waardoor het helemaal niet zo gezond (meer) is, aldus Business Insider. Dat geeft het product smaak.
Welke vleesvervangers zijn het beste voor het milieu?
Gemiddeld bevat onze voeding meer eiwit dan dat ons lichaam nodig heeft. Daarom kan (af en toe) geen of minder vlees eten prima. Dat is ook nog eens goed voor het klimaat! Volgens Milieu Centraal zijn tofu, tempé en peulvruchten, noten, plantaardige kant-en-klaar vleesvervangers de eiwitrijke vleesvervangers die het beste zijn voor het milieu.
Geen vlees eten, maar wél vleesvervangers: dat klinkt - als je je druk maakt om het klimaat - als een goede keus. Maar is dat ook zo? In Groen Licht (BNNVARA) werd uitgezocht hoe groen vleesvervangers zijn. Om de duurzaamheid te onderzoeken, kun je kijken naar de CO2-uitstoot, het waterverbruik en het landgebruik dat er bij een product om de hoek komt kijken. De op zuivel gebaseerde vleesvervangers, die bijvoorbeeld kaas of melk bevatten, hebben vaak een grotere impact op het milieu. Want deze ingrediënten bepalen voor het belangrijkste deel de milieu-impact van het product.
Vergelijking milieu-impact vleesvervangers en vlees
Veelal zijn vleesalternatieven duurzamer dan vlees op het gebied van klimaatverandering, watergebruik en landgebruik. Ook als het gaat om dierenwelzijn kun je beter kiezen voor de vervanger dan voor het ‘echte product’. Maar dat wil niet zeggen dat vleesvervangers géén impact hebben op het milieu. In dit artikel van Zembla (BNNVARA) zie je een overzicht van de CO2-uitstoot per kilogram product. Hierbij wordt onder andere de vergelijking gemaakt tussen biefstuk, rundergehakt en een vegetarische burger.
Hoe vaak eet jij een vleesvervanger?
We zijn zeer benieuwd naar hoe vaak jij vleesvervangers eet! Geef het aan in deze Twitter-poll of discussier erover in de reacties onder dit artikel.
NEEM EEN COOKIE
Jammer! Door je cookie-instellingen kan je dit deel van de site niet zien. Als je de 'sociale cookies' accepteert, kan je dit deel wel zien.
Heb jij een vraag over dit onderwerp? Stel je vraag dan op Kassa's forum Vraag & Beantwoord! Ga hier naar de categorie ‘Voeding & Gezondheid’. Heb je zelf kennis van deze categorie? Dan kun je uiteraard anderen helpen met een consumentenkwestie!
Ieder mens begint al na de zuigelingen fase met het opbouwen van een imago. Dat imago is een beeld waarin hij/zij zichzelf van natúre lekker in voelt. Daar wordt in de opvoeding veel aan getrokken, verbouwd en gepoogd aan te passen aan het verwachtingspatroon van de opvoeders. Ook is dat zo graag gewilde en natuurlijke imagobeeld voor iedereen erg belangrijk wanneer de mensen om hen heen daar OOK altijd en constant in geloven. Sven Kramer wilde de beste schaatser ter wereld worden en zie wat hij daarin heeft weten te bereiken. Er zijn ook veel mensen die bijna psychisch gewelddadig door hun (werkkring en familierelaties en huwelijkspartner) verwrongen worden in hun gewilde en natuurlijk bij hen passende zelfbeeld. Zij mogen en kunnen niet meer zichzelf zijn. Vanuit die heimelijke pijn is het voor hen vaak een heerlijk gevoel om af en toe op anderen neer te kijken m.b.t. hetgeen zij nog wel van hun gedeeltelijk vervormde imago denken beter te zijn dan zij. In ieder mens schuilt een zekere mate van narcisme tot een volledige narcist. Het zijn dus vaak de mensen die iets geworden zijn welk zij niet oorspronkelijk gewild hebben. Er schuilt dus een onevenwichtige groeistructuur in wie zij nu zijn en hoe zij feitelijk graag onaangeroerd door het verwachtingspatroon hadden willen zijn. Het a.h.w. overdreven onderstrepen van hun laatste vonkje overwicht op de ander wat zij nog in zichzelf naast die ander zien.
Jan de Boer, di 04 februari 2014 20:59
Ik niet. Er zit niets neerbuigends in mijn tekst. Kritiek is iets anders dan neerbuigendheid. Dit is ferme kritiek, dat wel, maar absoluut niet neerbuigend. Ik keur haar niet af als mens, ik doe niet uit de hoogte, ik val haar niet op haar persoon aan... We kunnen wel om de haverklap allerlei woorden gebruiken, maar het woord 'neerbuigend' is niet van toepassing op mijn tekst. Wat ik doe is haar van mens tot mens vertellen waarom haar manier van debatteren mij niet aanstaat. Als dat neerbuigend is, kun je werkelijk geen kritiek meer leveren.
Mocht jij er anders over denken, dan vraag ik je beleefd te onderbouwen waarom jij mijn tekst neerbuigend vindt. Ik sta er voor open.
Wat een heerlijk stuk. Ik herken dat, van de Kardashians. Had dat ook met Paris Hilton, wat een muts is me dat toch... Haha, ik doe het nog steeds. Maar eerlijk is eerlijk: naast het schrijven van mijn boeken, waar ik idioot veel onderzoek voor moet doen (historische romans vergen werk), kan ik het heerlijk vinden om een 'dom' blaadje te lezen. Het absolute dieptepunt als het gaat om roddels en goedkoop bashen van sterren: The National Enquirer. Van krantenpapier, dus ook zeer geschikt om de haard mee aan te steken als het blad gelezen is...
Waarom voelt het zo lekker om neer te kijken op andere mensen?
Helaas is dat neerkijken op andere mensen vaak niet zo onschuldig.
Vooral niet wanneer dat neerkijken samengaat met maatschappelijke polarisatie, zoals tegenwoordig weer.
Een minder onschuldige vorm is de huidig dominante economie,
de neoliberale economie.
Wat is deze economie anders dan het neerkijken van elite en hogeropgeleiden *) op gewone mensen en lageropgeleiden, uitgewerkt via wetenschappelijk beleid?
Zie bijvoorbeeld ook de column van René Cuperus “Gezondheidsongelijkheid” in de Volkskrant van maandag 3 februari 2014.
Kunnen hogeropgeleiden geen samenleving met minimaal neerkijken als doel realiseren?
Woeki Hypo is gematigd liberaal.
P.S.: *) Sommigen uitgezonderd.
@Piet de Geus, die schreef:
"Op iemand die zo weinig origineel is [dat hij nog een keer aankomt met de Gutmensch of de linkse kerk] kun je alleen maar neerkijken"
en:
"op mensen die zich verlustigen aan de poverty porn van SBS kun je daarom best neerkijken, omdat het hen aan ieder onderscheidingsvermogen en iedere vorm van goede smaakt ontbreekt. "
.
Da's toch een hele opluchting Piet; als jij zo op die mensen neerkijkt, dan durf ook ik er wel voor uit te komen.
Al was het maar ter nagedachtenis aan Anil Ramdas.
Judith Valentijn heeft gelijk.
Ik denk nogal negatief over mezelf, tot het depressieve aan toe, én ik beoordeel anderen nogal negatief, vooral de rechtse meerderheid van de Nederlandse bevolking.
Ook herken ik dat het lekker voelt om neer te kijken op die mensen, vooral op de domste onder hen.
Ik bewonder echter zeer de enkelen onder hen, die spotten en schelden op de 'linkse kerkisten', "Gutmenschen", "moslimknuffelaars", "geitenwollensokkendragers' , 'politei correcte betweters' enz. en die desondanks *niet* het gevoel hebben dat ze neerkijken op die "Gutmenschen" enz.
Judith:
"[1] Net als ieder ander mens, vind ik 'mijn' cultuur, 'mijn' wereldbeeld het best en het meest juist. Deze instelling geeft me veiligheid en zekerheid.
[2] Ik heb gelijk en de rest van de wereld is stom. Dus als jij het met me oneens bent, hoef ik me niets van jouw mening aan te trekken, want jouw wereldbeeld klopt niet."
2 volgt niet uit 1
Geniet er nou maar gewoon van dat jij net als ieder ander mens, 'jouw' cultuur, 'jouw' wereldbeeld het best vindt en het meest juist.
En blijf open staan voor andere culturen en wereldbeelden. Simpel toch?
Ik heb niet het idee dat ik op mensen neerkijk, maar heb wel enorm de pest aan louter prietpraat, oppervlakkigheid en xenofobisch geleuter.
Dat ik dan al snel afhaak heeft volgens mij niets te maken met op mensen neerkijken.
Op mensen neerkijken, mensen belachelijk maken, mensen " gezichts-verlies " laten lijden, mensen in verlegenheid brengen, mensen kleineren, mensen treiteren enz. is cultuur bepaald. In bepaalde culturen komen één of meerdere van genoemde " defecten " niet of nauwelijks voor. Al helemaal niet in TV programma's en als amusement gepresenteerd. Met name NL'ers beheersen meerdere van deze disciplines tot in perfektie.
@ Peter Dalfort
== " Wel reacties met "de linkse kerk", de "Gutmensch", "moslimknuffelaars" en "dan-ben-ik-maar-rascisme"."
Dat zie ik niet als neerkijken op mensen. Degene die die woorden gebruikt heeft wel felle kritiek op de 'Gutmensch' of de 'linkse kerk'ganger en gebruikt een spottende/scheldende benaming, maar echt neerkijken is dit niet. Neerkijken gebeurt vanuit een superioriteitsgevoel, een zichzelf wijzer, beter en intelligenter achten dan de ander. Iets wat ik op deze site regelmatig tegenkom. ==
"Maar echt neerkijken is dit niet"? Als het niet "echt" neerkijken is, wat is het dan?... "een beetje neerkijken"? Maar dat bestaat niet. Neerkijken is neerkijken. Spotten is bij uitstek neerkijken.
Als ik iemand in de linkse kerk plaats, probeer ik (op een grappige manier, nou ja...) het feit dat ie links is te koppelen aan een kerk. Met die kerk bedoel ik: een grote groep mensen onder leiding van een voorganger. Er wordt braaf geloofd wat die voorganger gelooft, men probeert zich te houden aan wat die voorganger voorzegt. Ze geloven allemaal hetzelfde en zeggen elkaar allemaal na. Ze hebben geen eigen mening, ze zijn allemaal gelijkgeschakeld. Het is als het ware een domme kudde. In feite beledig op deze manier zowel links als de kerk. Kijk ik zowel neer op de kerk als op links. Maar mijn bedoeling is vooral op links neer te kijken.
Als ik het woordje Gutmensch of goedmens gebruik, probeer ik mensen die een of ander ideaal nastreven als 'gelijkheid' of 'bescherming van het zwakkere' of 'antiracisme' of 'een menselijker samenleving' weg te zetten als halve zolen met geitenwollen sokken, weg van de realiteit van het dagelijks bestaan. Zo werkt dat woordje goedmens nu eenmaal door de nadruk op dat "goed", waarmee dan impliciet gezegd word: "Ooo, dus jij bent goed, en ik ben slecht...?"
Wat de term Gutmensch in zijn uiterste consequentie bedoeld wordt wordt uitgelegd in http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/2938760/2011/09/30/Wie-de-Gutmensch-veracht-moet-de-Ubermensch-eren.dhtml Ik denk dat veel Gutmensch-schelders zich van deze achtergrond niet bewust zijn en zover niet willen gaan, maar desondanks: ook zij gebruiken die "spottende" term om op hun opponenten neer te kunnen kijken.
"Spotten is bij uitstek neerkijken."
Dat kun je alleen maar zeggen als het je totaal ontbreekt aan zelfspot en je van a tot z bloedserieus bezig bent met jezelf (tegen beter weten in) overtuigen van je eigen gelijk. Dan is de vergelijking met een kerkganger zo gek nog niet.
De grap is natuurlijk dat de term "linkse kerk" ontzettend goed gevonden is: met slechts twee woorden wordt een hele wereld neergezet en wordt precies duidelijk wat het bezwaar daartegen is. Op zo'n vondst kun je alleen maar jaloers zijn.
Ik herinner me nog dat ik Wiegel wel dood kon schieten toen hij zei: "Sinterklaas bestaat, daar zit hij!" Vooral omdat het zo goed gevonden was: met een sneer zei hij meer dan Den Uyl met honderd keer enerzijds en anderzijds had kunnen weerleggen, omdat die te verstrikt was in zijn eigen gelijk om zo snedig te kunnen zijn.
Ongeveer in dezelfde tijd zette Wim Kan een katholieke minister neer als een gladde teckel. Daar konden wij dan weer onbedaarlijk om lachen, want daar had Norbert Schmelzer lekker niet van terug.
Er is niks mis met een beetje spot, als je zo sportief bent om buiten beschouwing te kunnen laten of jij degene bent die wordt bespot of je tegenstander.
Het wordt natuurlijk wel een beetje kinderachtig als spuit elf ook nog een keer aankomt met de Gutmensch of de linkse kerk of sinterklaas nog maar eens in de strijd gooit. Op iemand die zo weinig origineel is kun je alleen maar neerkijken. Net als op iemand die met een bloedserieus betoog over het gebruik van Gutmensch komt, want dat is gewoon een slechte verliezer die zichzelf te serieus neemt.
Eric, ik kan wat dit betreft alleen voor mezelf spreken: ik gebruik ook vaak de term 'Gutmensch' om de linkse, politiek correcte betweters te omschrijven, maar ik heb echt niet het gevoel dat ik op ze neerkijk. Ik ben het heel erg oneens met hun ideeën en gedragingen, maar ik kan niet zeggen dat ik linkse mensen minderwaardig acht. Het is hier in de reacties al eerder gezegd: kritiek hebben op mensen, hun opvattingen en gedragingen wil niet meteen zeggen dat je ze minacht. Kritiek hebben is prima, laat het maar horen. Maar koppel dat niet meteen aan de persoon. Ik kijk ook niet naar SBS-programma's, ik vind er niets aan. Maar ik kijk niet neer op mensen die daar wel graag naar kijken. Dat ik de opvattingen van Gutmenschen afwijs en vind dat ze volstrekt ongelijk hebben wil niet zeggen dat ik ze minderwaardige mensen vind. Ik maak hier echter op Joop.nl wel heel vaak mee dat SBS-kijkers als domme koeien worden neergezet. Daar spreekt toch wel duidelijk een denigrerende neerkijk-houding uit.
Het gebeurt, Joop. Meer en meer voelen mensen zich verplicht om hun eigen ego's op te krikken door anderen omlaag te halen. En ze vinden allerlei redenen daarvoor.
Ik denk dat bijna elk mens het doet. Punt blijft, of je blijft nadenken, of wat je voelt en wilt zeggen over iemand, wel zo goed is om dat te doen. Zolang een mens blijft nadenken over wat hij/zij denkt en doet, zal het allemaal wel meevallen, maar mensen die doen zonder na te denken, beschadigen anderen met hun wreedheid. En de meesten weten niet eens dat ze het doen en dat het verkeerd is. En ik hoor daar ook bij, helaas. Al probeer ik wel na te denken over hoe ik over iemand denk en over wat ik doe. Neerkijken heeft met discriminatie te maken. Is dat ook wel...
Sylvia Stuurman, zo 02 februari 2014 08:22
Niet om je af te willen zeiken, maar ik vind jou juist een van de meest 'neerkijkende' reageerders op deze site. Jouw reacties hangen aan elkaar van de termen als 'kennelijk', 'schijnbaar', 'blijkbaar', en dan komt gelijk de insinuatie er achteraan. Jij reageert ongeveer zo:
Reageerder: 'Ik hou niet van wit.'
Sylvia: 'Blijkbaar ben jij een hele erge zwartkijker, wat een negativiteit zeg. Wat een naar mens ben jij kennelijk.'
Je smijt met dogma's en one-liners, maar zodra iemand daar ook maar een beetje de kolder van aantoont, geef jij niet meer thuis. Over bv. abortus schreef je ooit dat alleen religieuze fanatici daar tegen zijn, en hoe belachelijk dat was, waarop ik reageerde met mijn verhaal: niet religieus, en toch zal ik nooit een abortus laten plegen, omdat ik simpelweg niet weet waar of wanneer een mensenleven begint. Nooit meer antwoord van je gehad want ja, daar past geen one-liner op als antwoord en een eerlijk verhaal de grond in stampen met allerlei insinuaties, da's lastig ja. Dus dan maar zwijgen.
Sorry, maar ik vind dat jij op een nare manier debatteert. Met ontzettend veel dedain en de duidelijke overtuiging dat jij altijd absoluut gelijk hebt.
Misschien inderdaad iets om over na te denken?
Wat een gelijk heeft mevr. Valentijn. En wat ironisch dat dit op Joop.nl gepubliceerd wordt. Ontelbaar zijn inmiddels de denigrerende opmerkingen die iedere dag in de reacties op deze artikelen gemaakt worden over zo ongeveer iedereen die anders is dan de reageerder. 'Het domme volk', 'het klootjesvolk', 'de grauwe massa', 'domrechts' zijn zo maar een paar benamingen die op deze site regelmatig gebruikt worden om gewone, niet-hoogopgeleide mensen met afwijkende smaken of voorkeuren aan te duiden.
Mensen die graag RTL of SBS kijken, op een andere partij dan de SP of Groenlinks stemmen, van Frans Bauer of Jan Smit houden, op al die mensen wordt hier door de Joop-reageerder neergekeken, op vrijwel dagelijkse basis. Ik ben ook benieuwd hoe de standaard Joop-reageerders op dit artikel reageren.
== Het domme volk', 'het klootjesvolk', 'de grauwe massa', 'domrechts' ==
Lees ik eigenlijk niet zo vaak. Wel reacties met "de linkse kerk", de "Gutmensch", "moslimknuffelaars" en "dan-ben-ik-maar-rascisme".
Ach, zo houden we elkaar op de been nietwaar? Kunnen we op elkaar neerkijken. ;-)
"'Het domme volk', 'het klootjesvolk', 'de grauwe massa', 'domrechts' zijn zo maar een paar benamingen die op deze site regelmatig gebruikt worden om gewone, niet-hoogopgeleide mensen met afwijkende smaken of voorkeuren aan te duiden."
.
Sorry Peter, dat zijn juist *niet* de mensen met afwijkende smaken of voorkeuren, maar die mensen vormen de meerderheid van de bevolking. Je kunt ook zeggen: de middelmatige meerderheid van de bevolking.
.
"Mensen die graag RTL of SBS kijken, op een andere partij dan de SP of Groenlinks stemmen, van Frans Bauer of Jan Smit houden, op al die mensen wordt hier door de Joop-reageerder neergekeken"
.
Klopt. ik ben inderdaad geestelijk hoger ontwikkeld dan die meerderheid en behoor dus tot die kleine groep mensen met afwijkende smaken of voorkeuren.
Gelukkig is het niet politiek correct om zo te denken, dus dat spreekt je vast wel aan :-)
Peter, je slaat wat mij betreft de spijker op de kop.. Ook op deze site vinden veel mensen de russen schandalig, want ze zijn niet verdraagzaam..
mensen die de ironie van de wijzende vinger over gebrek aan verdraagzaamheid niet zien.. tjsa.. de kern van waar dit artikel over gaat.
En nu doe ik het zelf ook.. ik voel me beter omdat (ik denk dat) ik het wel snap.
Ik geloof niet in psychologische prietpraatjes. Natuurlijk zijn er mensen die om zichzelf op te krikken anderen neerhalen.
Maar er zijn er ook die weten dat ze beter zijn dan de rest, omdat ze meer hersens hebben, slimmer, geslepener zijn, meer gelezen hebben, ontwikkelder zijn, meer verstand hebben van, mooier zijn, sexier zijn, verleidelijker zijn, kortom meer uit het leven halen dan anderen. Succesvoller zijn dan de rest.
Maar ja, probeer dat maar eens te vertellen aan diegenen die niet zo zijn. Je bent geweldig maar niemand mag het weten. Je wordt geexcommuniceerd. Van zo'n mens wil niemand weten. Want wie wil er nu een loser zijn?
Daarom hebben die minderwaardigen bedacht dat mensen die zich beter voelen dan anderen, dat eigenlijk doen omdat ze een minderwaardigheidscomplex hebben. Lekker puh! De aanval is de beste verdediging en dat deze verdachtmaking gewoon een trucje wil niemand weten. Te druk als ze zijn om zich aangesproken te voelen door die nieuwe gedachte, om even verlost te zijn van het gevoel niets voor te stellen.
" Maar er zijn er ook die weten dat ze beter zijn dan de rest, omdat ze meer hersens hebben, slimmer, geslepener zijn, meer gelezen hebben, ontwikkelder zijn, meer verstand hebben van, mooier zijn, sexier zijn, verleidelijker zijn, kortom meer uit het leven halen dan anderen. Succesvoller zijn dan de rest. "
Dus als je slimmer en intelligenter bent (laat ik me daar even toe beperken) dan de rest, ben je beter?
Kijk eens naar een topschaatser, toepasselijk zo vlak voor de Olympische Winterspelen. Die kan veel harder schaatsen dan jij of ik. Zijn lichaam is wat dat betreft veel verder ontwikkeld. Denk je dat die nu neerkijkt op mensen die minder hard kunnen schaatsen?
Neem eens een kunstschilder. Zijn creatieve vermogens zijn veel meer ontwikkeld dan bij andere mensen. Geeft dat hem het recht om neer te kijken op mensen die geen creatief beroep hebben?
Jouw intelligentie is beter ontwikkeld dan bij de meeste mensen. Maakt jou dat beter dan die mensen? Geeft jou dat het recht om op hen neer te kijken?
Misschien zijn er wel vrouwen die het nodig hebben. Prima toch? Vrijheid aan keus wie je bent en wil worden lijkt mij het perfecte antwoord op dit selectieve probleem.
Vrijheid?
Laat ik het zo stellen. Vrijheid bestaat in twee afzonderlijke varianten: de ene is gebaseerd op autoriteit en de tweede op empathie. De eerste smaak wordt hier te lande vertegenwoordigd door de VVD en haar zwartekousen-derivaten, de tweede door 'de linkse kerk' en het meer verlichte deel van de God-gelovigen.
Het soort vrijheid waar jij op doelt is de autoritaire variant. En geweld is steeds haar sterkste punt, zowel fysiek als verbaal (en denk nu niet aan Geert Wilders)...
“Neerkijken” klinkt nogal hiërarchisch, waarin de onderste laag nergens op kan neerkijken, dus dan wordt het moeilijk iedereen ervan te beschuldigen. Waar er sprake is van hiërarchie merken we dat de onderste klasse met net zoveel afkeuring spreekt over hogere klassen als andersom. Er gelden gewoon andere criteria. Zo kunnen veel meer mensen eigenwaarde ontlenen aan hun eigen keuzes en levensstijl. Als iedereen dezelfde criteria handhaaft kunnen er maar weinigen zich de besten voelen. Leve de diversiteit.
"Waar er sprake is van hiërarchie merken we dat de onderste klasse met net zoveel afkeuring spreekt over hogere klassen als andersom."
Met dat verschil dat die ressentimentvolle onderste klasse met drogredeneringen probeert de meritocratische hiërarchie op zijn kop te zetten: wie met zijn handjes werkt doet het echte werk, kennis is slechts boekenwijsheid, wie zijn school heeft afgemaakt is geïndoctrineerd en links dat een beetje culturele bagage heeft wordt weggezet als "de grachtengordel".
Zo'n kolderieke Umwertung aller Werte heeft toch echt een ander karakter dan het neerkijken op SBS-kijkers die een stel bezopen tokkies in Chersonissos als rolmodel zien.
Yep, jammer maar het is waar. Het gebeurt gewoon als je ego geraakt wordt. Let er maar eens op. Zo kwetsbaar als we zelf zijn; als we de ander kunnen raken als genoegdoening zullen we het niet laten. Om ons ego weer een beetje op te kalefateren.
Daarom is het concept van het 'hebben' van een ego tegenover het Zelf 'zijn' zo boeiend. Als je je ego wat durft los te laten, minder belangrijk gaat vinden zonder jezelf te verliezen, zie je eerder de kwetsbaarheid in het ego van de ander.
En dan hoef je niet zo nodig op anderen neer te kijken omdat er een besef is dat niemand meer of minder is, alleen anders, en nog net zo kwetsbaar.
== En dan hoef je niet zo nodig op anderen neer te kijken omdat er een besef is dat niemand meer of minder is, alleen anders, en nog net zo kwetsbaar. ==
Het is goed om met die kwetsbaarheid rekening te houden. Het is soms moeilijk om in te schatten waar jouw kritiek op iemands standpunt overgaat in kwetsen. Je probeert jouw standpunt immers zo helder mogelijk naar voren te brengen. Vaak kies je daarbij voor een reactie op een opponent waar je het helemaal niet mee eens bent. Beter gezegd: een reactie op de argumenten van die opponent.
Want zijn/haar standpunt kan bijvoorbeeld zijn: God bestaat. Jouw reactie: God bestaat niet, is op zich niet kwetsend. Het kan pas kwetsend worden als je zijn/haar argumentatie onderuit haalt, zeker als je dat zo duidelijk/scherp mogelijk doet. (Of vice versa natuurlijk.) Soms is een ironische of sarcastische opmerking daarbij zeer verhelderend. Maar als iemand mij bijvoorbeeld een moslimknuffelaar noemt, schiet ik niet in een kramp, doch bekijk ik die uitspraak op zijn merites.
Nogmaals: het is goed met kwetsbaarheid rekening te houden. Maar we hoeven elkaar nou ook weer niet als watjes te benaderen. Je moet kunnen uitdelen, je moet kunnen incasseren. Niet onder de gordel, maar tja... waar zit die gordel precies?
Iedere opvatting, iedere mening, staat noodzakelijkerwijs altijd tegenover een andere opvatting of mening. Dat is een kenmerk ervan. Als je bijvoorbeeld SBS programma's verafschuwt, wil dat inderdaad nog niet zeggen dat je neer kijkt op mensen die in het kijken erna wat ontspanning vinden. Jouw afschuw mag je uiten, net zo goed als anderen mogen kijken naar dergelijke programma's.
Iets anders wordt het als mensen zich laten "leiden" zonder zelf nog na te denken, zonder de wil kennis te nemen van de ander, enkel nog consumeren wat wordt voor geschoteld.
Nog kwalijker wordt het als mensen doelbewust halve waarheden of zelfs leugens wordt voorgehouden.
Dit artikeltje houdt terecht een spiegel voor.
De conclusie mag echter nooit zijn dat alle opvattingen, alle meningen evenveel waard zijn.
De kunst is juist alles op waarde te schatten.
"Als je bijvoorbeeld SBS programma's verafschuwt, wil dat inderdaad nog niet zeggen dat je neer kijkt op mensen die in het kijken erna wat ontspanning vinden."
Nou gaat de nationale campingzender wel erg ver qua niveauloosheid, dat gaat echt over de grens van iedere vorm van goede smaak.
Meer in het algemeen heb je wel gelijk: het onderscheid tussen hogere en lagere cultuur is niet zo strikt. Ik wantrouw mensen dan ook die het nodig vinden om te zeggen dat ze alleen naar leerzame programma's kijken, want dat zijn poseurs die iets proberen te bewijzen. Dat lijkt me iets teveel op de VARA die Johnny Jordaan en Willy Alberti boycotte omdat dat volkscultuur was en niet eens in staat was om te horen dat het wel verdomd goede volkscultuur was: misplaatste nuffigheid dus.
Dat soort trekjes is erg lang in zwang geweest. Ik herinner me nog dat in de tijd dat Zomergasten nog een stuk elitairder was iemand (was het Lou de Jong?) toch echt als eerste fragment een weergaloos doelpunt van Cruyff terug wilde zien. Dat werd echt ongepast gevonden.
De Groene pikte dat op met een artikel dat de hypocrisie die daarachter schuil ging prachtig blootlegde. In de aanloop naar het EK niet lang daarna probeerden ze zogenaamd interviewafspraken te maken met hoogleraren en dergelijke. Eerst probeerden ze een afspraak te maken op data waarop het Nederlands elftal speelde en dat lukte niet, om een breed scala aan redenen waarin het woord oranje niet voorkwam. Vervolgens probeerden ze een afspraak te maken op een datum waarop oranje mogelijk zou spelen als ze de volgende ronde behaalden en verdomd: ook dat bleek op wonderbaarlijke wijze niet mogelijk.
Sindsdien kom je die hypocrisie binnen de weldenkende kringen toch een stuk minder tegen en zijn het vooral would-be's die denken nog te kunnen scoren door demonstratief hun afkeer van voetbal en alle andere vormen van lagere cultuur te uiten. Wie weleens op een voetbaltribune kwam wist overigens al dat het allemaal een stuk genuanceerder ligt.
Dat neemt niet weg dat op het gebied van lagere cultuur ook de normen van goede smaak gelden: het moet wel kwaliteit hebben en niet ranzig zijn, zoals dat tenenkrommende SBS. De boog kan niet altijd gespannen zijn maar ontspannen lukt ook weer niet als iets alleen maar tenenkrommend slecht is.
Een hilarische demonstratie daarvan stond ook al in De Groene, in een special vorig jaar over hoe de elite er in het huidige tijdsgewricht uitziet (een aanrader voor al die gekkies die nog in termen van het old boys netwerk denken). De codes zijn al lang niet meer zo rigide dat hogere cultuur goed is en lagere cultuur slecht, waardoor poseurs die proberen de regeltjes te volgen zonder er iets van te snappen genadeloos door de mand vallen. Op een party wordt op een gegeven moment ter verhoging van de feestvreugde André Hazes opgezet. Die had ondanks het larmoyante repertoire en de kreupelrijm die hij gebruikte nu eenmaal een gouden strot en de muzikaliteit hing aan zijn kont. Waarop iemand denkt "gelukkig, het kan" en zegt dat Wolter Kroes ook zo'n fantastische volkszanger is... Waarop een dodelijke stilte valt, want Kroes heeft geen enkele kwaliteit.
"De conclusie mag echter nooit zijn dat alle opvattingen, alle meningen evenveel waard zijn. De kunst is juist alles op waarde te schatten."
Precies. Maar dan moet je wel in staat zijn om zaken op hun waarde te schatten. En op mensen die zich verlustigen aan de poverty porn van SBS kun je daarom best neerkijken, omdat het hen aan ieder onderscheidingsvermogen en iedere vorm van goede smaakt ontbreekt.