Sluipende moordenaar: gehoorschade oplopen zonder het door te hebben

In onderstaande tabel is het volume van windruis in decibels omgezet. Het risico op gehoorschade treedt al snel op:

100 km/u

94   dB

15 minuten

120 km/u

98   dB

7 minuten

140 km/u

102 dB

3 minuten

160 km/u

106 dB

90 seconden

Gehoorschade ontstaat doordat trilharen in het binnenoor beschadigd raken. Trilharen kunnen beschadigen door te veel blootstelling aan harde geluiden of door ouderdom. Geluid kan schadelijk zijn vanaf 80 decibel, dat is de Arbonorm. Geluiden van 120 decibel kunnen je gehoor direct beschadigen. Hoe schadelijk geluiden tussen 80 en 120 decibel zijn hangt af van hoe vaak en hoelang je ernaar luistert. 

Als je oren blootgesteld worden aan harde muziek is de kans op beschadiging het grootst. Bijvoorbeeld als je bij een optreden bent of uitgaat. Hier is de muziek die je hoort vaak boven de 80 decibel. Moeten uitgaansgelegenheden dan allemaal muziek onder de 80 decibel gaan draaien? Dat is lastig, want als je in een kroeg bent met een hoop gepraat om je heen en wat muziek op de achtergrond is het geluidsniveau al snel 90 decibel, aldus Saskia Kloet van  VeiligheidNL .

Volgens Kloet is muziek luisteren of gamen met koptelefoons een goed voorbeeld van een situatie waar je risico loopt op gehoorschade waar weinig mensen zich bewust van zijn.  Vooral bij kinderen komt het vaak voor dat zij op jonge leeftijd al gehoorschade oplopen door geluiden van games, muziek en filmpjes via koptelefoons. Omdat het volume dan vaak boven de 80 decibel zit worden hun oren al vroeg beschadigd, ook al merk je dit misschien pas veel later. 

VeiligheidNL raadt aan om bij gelegenheden als uitgaan, concerten, optredens of festivals oordoppen met muziekfilter dragen. Die dempen vaak 15 decibel, sommige zelfs meer. Dan zit je, met de met de branche gemaakte afspraken over maximale geluidsniveaus daar, precies op die veilige grens van 88 decibel (de grens voor vrijetijdsgeluid) waardoor dit geluid veilig is. Je hebt nog andere soorten oordoppen zoals op maat gemaakte en de bekende gele herriestoppers. Maar deze laatste raden we af voor uitgaan, concerten e.d. omdat ze de muziek niet goed doorlaten en je vaak niet meer kunt praten met je vrienden. Dat kan met oordoppen met muziekfilter wel. 

Maar ook met je telefoon kun je je gehoor beschadigen. Het is tegenwoordig verplicht voor telefoons om een geluidsbegrenzer beschikbaar te hebben. Die kun je vinden in de instellingen onder ‘geluid’ of ‘muziek’, dit verschilt per toestel. De geluidsbegrenzer zorgt ervoor dat je telefoon niet boven de 85 decibel aan geluid kan produceren. Bij een telefoon ligt de norm dus al hoger, vanaf 80 kan het namelijk al schadelijk zijn. Als je geluidsbegrenzer uitstaat, moet je er rekening mee houden dat je geluidsbalk op maximaal twee derde moet zitten. Dat is namelijk 85 decibel, net onder de norm en op het niveau dat het nog veilig is. Belangrijk om te onthouden: als je de begrenzer aan hebt staan en de geluidsbalk is helemaal vol, dan is het 85 decibel. 

Ook is het belangrijk om een goede koptelefoon te dragen. Zo is een koptelefoon die helemaal over je oor heen gaat beter dan de soorten die in je oren zitten. Als de geluidsoortjes in je oor zitten, zit het geluid heel dicht op het trommelvlies. Zo’n koptelefoon over je hele oren sluiten omgevingsgeluiden buiten, wat beter is. Maar: gebruik deze koptelefoon niet in het verkeer.

Maar hoe maak je mensen bewust van iets dat ze niet ervaren? Dat is best lastig, vindt Kloet. VeiligheidNL heeft diverse campagnes waarin ze mensen bewust maken van gehoorschade. Daarmee probeert de stichting mensen te informeren welke oordoppen ze moeten dragen, dat je af en toe ‘oor pauzes’ moet nemen en dat je zo nu en dan een rustige plek moet opzoeken. Volgens Kloet wil VeiligheidNL dat het net zo normaal wordt om je gehoor regelmatig te laten controleren als dat je één of twee keer per jaar naar de tandarts gaat.  Hiervoor zijn diverse (gevalideerde) hoortesten online gratis beschikbaar. 

Maar dat neemt niet weg dat het merendeel van de mensen zich niet bewust zijn van op hoeveel plekken en vooral hoe makkelijk het is om gehoorschade op te lopen. Alleen posters bij uitgaansgelegenheden ophangen werkt niet zo goed. Om de boodschap goed over te brengen wordt dan ook geadviseerd om zelf het goede voorbeeld te geven. Laat bijvoorbeeld aan de mensen om je heen je kennis over gehoorschade weten.  Of draag oordoppen met muziekfilter tijdens het uitgaan. Dan kun je aan mensen laten zien dat het helemaal niet raar is. Spreek vrienden aan als jij letterlijk mee kunt luisteren naar de muziek die zij op hun koptelefoon luisteren.

Ook een goede manier om mensen bewust te maken van de gevolgen van gehoorschade is om te laten horen hoe het klinkt als je echt beschadiging hebt opgelopen. Klik hier en er staan verschillende geluiden van diverse situaties die je laten horen hoe het is om bijvoorbeeld continu een piep of brom te horen.

Het is onbekend hoeveel motorrijders gehoorschade hebben. Dat ze er zijn, is bekend en ook logisch. Want in Nederland hebben 1,4 miljoen mensen een motorrijbewijs en de helft ervan heeft ook een motor. De meeste rijden niet constant op hun motor, maar ook motorrijders die incidenteel op hun ros stappen, zouden oordoppen moeten indoen  - zeggen alle deskundigen. Want geluidsoverlast is overal en je bouwt gehoorschade dus overal op: op popconcerten, als je muziek luistert met een koptelefoon, op je werk, telefonerend, bij werkzaamheden, op het vliegveld, noem maar. Herrie is onvermijdelijk en het ontlopen van herrie is niet altijd mogelijk en elke piekbelasting kan schade toebrengen. Gebruik daarom oordoppen waar dat kan. Op de motor is dat heel eenvoudig.

Maar deze boodschap komt onvoldoende over. Daarom gaat de KNMV (de Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging en grootste motorbond) de kwestie agenderen bij het Motor Platform waar alles en iedereen die met motorrijden te maken heeft bijeen zit. 

De reacties van het CBR en van minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat lees je in het extra infoblock.