Sekseverschil telt in medicijnonderzoek

Woensdag 14 maart 2012 - Ineke Klinge is biomedisch wetenschapper en universitair hoofddocent Genderstudies aan de Universiteit Maastricht. Ze houdt zich al jaren bezig met onderzoeken naar de verschillen tussen mannen en vrouwen in medische onderzoeken en medicijnstudies.

In veel onderzoeken naar ziektes maar ook in studies naar medicijnen wordt er te veel in hokjes gedacht," zegt biomedisch wetenschapper Ineke Klinge.  Bij de ontwikkeling van medicijnen is de jonge blanke man de norm en de graadmeter. "Dat is een verkeerd uitgangspunt, want er zijn wel natuurlijk verschillen tussen man en vrouw. Onze lichamen werken nu eenmaal anders."

Een praktijkvoorbeeld is het dichtslibben van de aderen wat een hartinfarct kan veroorzaken. Dat dichtslippen gebeurt bij vrouwen op een heel andere manier dan bij mannen. En dus moet je ook naar een ander middel voor de kwaal zoeken. Dat het soms fout kan gaan, blijkt wel uit een medicijn voor hartritmestoornissen. Zo is bijvoorbeeld een middel voor hartritmestoornissen dat prima bij mannen werkt, maar dat voor vrouwen dodelijk kan zijn.

Hoe kan het dat die man als uitgangspunt is genomen bij geneesmiddelen? "Mannen hebben geen cyclus, dus zijn er makkelijk als proefpersoon. Verder is er ook een historisch uitgangspunt. De geneeskunde is nu eenmaal een patriarchale omgeveing. In de jaren ‘70 kwam daar veel kritiek op en toen is blootgelegd dat de man in de onderzoeken inderdaad de norm was. Op dat moment is de roep gekomen om ook wat verder te kijken en te onderzoeken hoe het bij vrouwen en anderen zit."

Behalve de overduidelijke biologische verschillen zijn er ook sociaal-culturele verschillen. Neem het gedrag van een bijvoorbeeld. Een kerel gaat veel later naar de dokter dan een vrouw, omdat ie stoer is. En als ie dan eens gaat, is een ziekte bijvoorbeeld veel verder gevorderd. Je zou dus de voorlichting kunnen toespitsen (meer) op mannen. Nu liggen de folders vaak bij de huisarts en daar gaat toch vaker de vrouw naartoe. In Engeland is nu een voorlichtingsbeweging op gang gekomen die bijvoorbeeld ook de kerels in de kroeg probeert te bereiken.

Klinge wil met de website aan biomedische wetenschappers en onderzoekers duidelijk maken dat er verschillen zijn en dat er in onderzoeken rekening mee gehouden moet worden. Daarnaast wil ze praktische handvatten bieden om de wetenschappers op weg te helpen. Ze hoopt dat onderzoeken kwalitatief beter worden. De website is het voortvloeisel uit een 2-jarig project over genderverschillen in de medische wereld dat is gesubsidieerd door de EU. Er wordt veel gebruik van gemaakt, de afgelopen maanden zijn er 12.000 unieke bezoekers geweest uit 134 landen.

Felix Meurders praat met biomedisch wetenschapper Ineke Klinge. Luister om 11:20 naar DeGids.fm op Radio 1. Het fragment is later te beluisteren via deze pagina.