Scholen lossen lerarentekort op met dure invalkrachten

Iedere dag worden er in het hele land schoolklassen naar huis gestuurd omdat er geen juf of meester te vinden is. Schooldirecteuren uit het primaire onderwijs zitten met hun handen in het haar vanwege het tekort aan leerkrachten. Detacheringsbureaus zien een gat in de markt.

Sinds het ontstaan van het lerarentekort, zo’n vier jaar geleden, proberen uitzendbureaus als Roler, Derec en Maandag op alle mogelijke manieren leerkrachten aan zich te binden. Via bijvoorbeeld LinkedIn benaderen ze onderwijzers die al een baan hebben en doen hen een beter voorstel.

Ook richten ze hun pijlen op (bijna afgestudeerde) Pabo-studenten en zij-instromers. Menig Pabostudent op de Marnix Academie in Utrecht ontvangt al wekelijks een aanbieding van detacheerders om als invaller voor te klas te komen staan. Soms zitten ze pas in het tweede jaar.

Detacheringsbureaus kunnen aantrekkelijke werkgevers zijn voor leerkrachten die zich (nog) niet willen binden aan een klas of school. Lease-auto’s en laptops waarmee wordt geadverteerd, maken het extra aanlokkelijk.

Maar volgens Thijs Roovers van de Algemene Onderwijsbond is het slecht voor kinderen en het onderwijsteam als er steeds weer een nieuw gezicht voor de klas staat. “Zo’n leraar gaat geen binding aan met de school. Het is niet uitzonderlijk dat er gedurende een schooljaar wel zeven verschillende juffen of meesters voor de klas staan.”

Veel scholen kunnen echter niet zonder de diensten van detacheerbureaus. Manon Bakker, mede-eigenaar van Derec, ziet ook dat het scholen zelf niet meer lukt om personeel te vinden. “Zo’n vijf jaar geleden kwamen er nog wel sollicitanten af op advertenties die schooldirecteuren zelf in de lokale krant plaatsten. Nu reageert er niemand meer. Daarom maken scholen gebruik van onze diensten. Wij zijn goed in werving.”

Emma Kok was net afgestudeerd aan de lerarenopleiding in Groningen toen ze een advertentie van Derec onder ogen kwam. Er werd een baan en de gedeelde huur voor een kamer in Amsterdam aangeboden. Dat leek Emma wel wat.

Via het bureau kwam ze voor de klas bij basisschool De Wereldburger in Osdorp te staan. Maar wel met enige gêne. In eerste instantie durfde ze aan haar collega’s ook niet te vertellen dat ik ze daar via een uitzendbureau werkte.  “Ik schaamde me wel toen ik hoorde welk bedrag de school voor mij moest betalen. Het voelde een beetje alsof ik geld afnam van de leerlingen.”

Directeur Nilay Kaya van De Wereldburger vertelt dat als ze Emma 40 weken (het hele schooljaar) zou inhuren, ze (inclusief btw) 94000 euro kwijt zou zijn. “Bijna twee keer zoveel als een vergelijkbare leraar kost die in vaste dienst voor mij werkt.” Maar Kaya moest Emma wel nemen omdat ze geen andere leraar voor haar groep 5 kon vinden.

Uiteindelijk mocht de school Emma overnemen. “Daarvoor moest ik Derec ook nog eens 6000 euro (incl BTW) betalen.”

Manon Bakker van Derec meent dat ze helemaal geen hoog tarief voor Emma in rekening brachten. “In de prijs hebben we de vakantie van Emma en eventueel ziektegeld doorgerekend. Daarbij is ook de vergoeding voor de begeleiding van onze leerkrachten op hun nieuwe school inbegrepen.”

Thijs Roovers van de Algemene Onderwijsbond vergelijkt de werkzaamheden van detacheringsbureaus met cowboypraktijken. “Dit gebeurt dus als je commerciële partijen laat mee-eten uit de ruif van de publieke sector.” Hij zegt dat veel geld van het Nationaal Programma Onderwijs, dat bedoeld is om de corona-achterstanden weg te werken, naar detacheringsbureaus is gegaan. “We kunnen met redelijke zekerheid zeggen: de commerciële bedrijven hebben er goed aan verdiend. Heel pijnlijk.”

Scholen krijgen per leerling een vast bedrag van de overheid. Daarbij is geen rekening gehouden met grote bedragen die neergeteld moeten worden voor schaarse leerkrachten. Dat gaat dus ten koste van andere zaken. Tweehonderd Amsterdamse basisscholen proberen met zijn allen een limiet te stellen.

Volgens de afspraak betalen ze bijvoorbeeld voor een beginnende leerkracht niet meer dan 36,31 euro aan het detacheringsbureau. Daar komt nog 21 procent BTW bovenop. Als we dat omrekenen naar een 40-urige werkweek, kost het scholen ruim 70 duizend euro voor 40 weken. Dat is nog altijd wel ongeveer 20 duizend euro per jaar meer dan bij een direct dienstverband.