Salderingsregeling écht afgeschaft: wat moet je met je zonnepanelen?

De plannen hingen al langer in de lucht, maar nu is het zo goed als definitief. De Tweede Kamer heeft op donderdag 14 november ingestemd met het afschaffen van de salderingsregeling voor zonnepanelen. Wat houdt dat concreet in? Wanneer eindigt het salderen? En komt er een andere regeling voor in de plaats?

Afgelopen donderdag werd er door de Tweede Kamer gestemd over het afschaffen van de salderingsregeling en de partijen PVV, CDA, VVD, CU, FvD, NSC, D66, Volt, Ja21 en BBB stemden stuk voor stuk vóór afschaffen. Kortom, een meerderheid.

Nu moet ook de Eerste Kamer er nog mee instemmen, maar deze partijen – uitgezonderd NSC, die niet in de Eerste Kamer vertegenwoordigd is – hebben óók in de Eerste Kamer een meerderheid. De kans lijkt dan ook klein dat ze in de Eerste Kamer wél tegenstemmen. Medio december wordt er door de Eerste Kamer over het afschaffen gestemd en weten we het zeker.

Als het inderdaad doorgaat, komt er over enkele jaren een einde aan de salderingsregeling. Mensen met zonnepanelen kunnen de opgewekte energie die ze aan het elektriciteitsnet terugleveren vanaf dat moment niet meer wegstrepen tegen hun jaarlijkse verbruik. Dat financiële voordeel verdwijnt dus.

Waar kunnen mensen met zonnepanelen rekening mee houden? We zetten een paar vragen op een rij en schetsen een aantal (mogelijke) scenario's.

De salderingsregeling stopt in 2027. Het kabinet heeft er gisteren namelijk mee ingestemd om de regeling met ingang van dat jaar te beëindigen. Het is niet de bedoeling dat er een overgangsregeling komt, ook al is daar in eerdere voorstellen wél over gesproken.

Er komt op 1 januari 2027 dus abrupt een einde aan de salderingsregeling, en daarmee komt de salderingsregeling na ruim twintig jaar te vervallen. Althans, ervan uitgaande dat ook de Eerste Kamer medio december akkoord gaat.

Het plan om op 1 januari 2027 te stoppen met de salderingsregeling wijkt af ten opzichte van de oorspronkelijke plannen. Aanvankelijk was het de bedoeling om er pas in 2031 mee te stoppen en de regeling zou bovendien geleidelijk worden afgebouwd.

Ook was er sprake van wisselend beleid, waardoor veel consumenten de kat uit de boom keken. De Tweede Kamer heeft nu weliswaar ingestemd met afschaffen, maar eerder dit jaar werd onder druk van de Eerste Kamer juist besloten om de regeling in stand te houden.

Dat er nu meer duidelijkheid over de afschaffing is, schept in ieder geval rust en maakt het voor mensen die geen zonnepanelen hebben iets makkelijker om een goede afweging te maken indien ze tóch zonnepanelen overwegen. Ze weten nu waar ze rekening mee kunnen houden, het wispelturige beleid behoort hiermee hopelijk tot het verleden.

Mensen met zonnepanelen zijn over het algemeen erg in hun nopjes met de salderingsregeling, en wel om het doodeenvoudige feit dat de regeling financieel aantrekkelijk is. Overtollige stroom die op zonnige dagen wordt opgewekt, wordt teruggeleverd aan het net en mag bovendien worden weggestreept tegen het eigen verbruik. De stroomprijs is vaak hoger op de momenten waarop veel stroom daadwerkelijk wordt verbruikt dan op het moment dat de stroom wordt opgewekt en teruggeleverd. Gunstig voor klanten, ongunstig voor energieleveranciers.

De salderingsregeling is in 2004 ingevoerd. Het idee van deze regeling was om duurzaamheid te stimuleren door een financiële prikkel te creëren. De salderingsregeling moest het voor woningeigenaren en huurders aantrekkelijk maken om te investeren in zonnepanelen. Mensen zijn immers eerder geneigd om te verduurzamen als ze daar financieel voordeel uit halen, was de gedachte.

Je zou kunnen stellen dat de salderingsregeling in zekere zin ten onder gaat aan het eigen succes. Er zijn inmiddels namelijk zó veel huishoudens in Nederland met zonnepanelen – circa één op de drie – dat het financieel niet langer uit kan om in deze regeling te kunnen blijven voorzien. De regering loopt belastinginkomsten mis en ook energiebedrijven – die kosten maken voor het verwerken van de teruggeleverde stroom – vinden het gewoon te duur.

Aanvullend argument van energieleveranciers is dat het stroomnet overbelast kan raken op dagen met veel zon. Dat komt door de grote hoeveelheid stroom die door zonnepanelen wordt opgewekt in combinatie met een relatief gering verbruik gedurende piekmomenten. Om dat toch in goede banen te leiden moet de bestaande infrastructuur worden verzwaard en uitgebreid, en dat kost nu eenmaal geld.

Dit zijn enkele redenen die ertoe hebben bijgedragen dat alle energieleveranciers inmiddels ook terugleverkosten in rekening brengen aan klanten die meer terugleveren dan dat ze zelf gebruiken.

Bekijk ook de Kassa-reportage van 26 oktober 2024 waarin we de meest gestelde consumentenvragen op het gebied van verduurzamen in behandeling namen.

Dit artikel gaat verder na onderstaande video.

D66 en de ChristenUnie kwamen in ieder geval met een plan waarin wordt vastgelegd dat mensen die stroom terugleveren een "redelijke vergoeding" voor deze stroom moeten krijgen. Afgelopen mei kwam dit principe ook al ter sprake.

En eerder deze week kwam de Consumentenbond met een eigen voorstel. Geen toeval, aangezien deze week door de Tweede Kamer werd gestemd over het afschaffen van de salderingsregeling. Dat voorstel borduurt in zekere zin voort op de principes van salderen, namelijk dat mensen met zonnepanelen de energieopbrengst van de zonnepanelen kunnen wegstrepen tegen het eigen energieverbruik. Maar dat plan wijkt op enkele punten af wel van de huidige salderingsregeling.

Zo is het volgens het voorstel van de Consumentenbond de bedoeling om consumenten wél een vorm van vergoeding te bieden, maar dan een vaste vergoeding per teruggeleverde eenheid stroom. Dat zou bovendien alléén gelden gedurende een vaste looptijd van 15 jaar. Ook wordt er een bovengrens gesteld aan de hoeveelheid stroom waar mensen met zonnepanelen een vergoeding voor krijgen. Dit is om de regeling proportioneel te houden en te voorkomen dat mensen die bewust méér zonnepanelen op hun dak hebben dan wat ze voor het eigen verbruik nodig hebben als het ware gesubsidieerd worden.

Achterliggende geachte is volgens Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond, dat er wél een financiële prikkel is om mee te gaan in de verduurzaming. Anders bestaat het risico volgens de Consumentenbond dat mensen er de brui aan geven en niemand meer zonnepanelen neemt.

Molenaar: "Ons plan geeft consumenten zekerheid. Tegelijkertijd stimuleert deze regeling consumenten om zoveel mogelijk opgewekte stroom direct zelf te gebruiken. Het subsidiebedrag wordt zo vastgesteld dat eigen verbruik ongeveer twee keer zo veel oplevert als teruglevering."

Dit zijn echter voorstellen, en het is niet zeker of hier ook daadwerkelijk iets mee gaat gebeuren.

Ja, het blijft nog steeds interessant om te investeren in zonnepanelen. Door het wegvallen van de salderingsregeling is het alleen wel zo dat de terugverdientijd langer wordt. Het financiële voordeel dat verdwijnt door het wegvallen van de salderingsregeling zorgt er immers voor dat je je investering minder snel hebt terugverdiend.

Wel goed om te weten is dat zonnepanelen lang meegaan. In dat opzicht is zo'n investering ook met een langere terugverdientijd nog interessant. Veel bronnen noemen een gemiddelde van 25 jaar als het gaat om de vraag hoe lang zonnepanelen meegaan. Andere bronnen spreken zelfs van 30 jaar.

Iets anders om rekening mee te houden is dat aan de andere kant óók geldt dat zonnepanelen goedkoper worden. Enerzijds door technologische ontwikkelingen, anderzijds doordat een aantal leveranciers en installateurs door de onzekerheid en een dalende consumentenvraag zijn gestopt. Dat maakt het Dat is juist gunstig voor de terugverdientijd.

En wellicht nemen ook de ontwikkelingen op het vlak van thuisbatterijen een vlucht, waardoor zo'n investering over enige tijd voor meer mensen financieel haalbaar is en in combinatie met zonnepanelen extra loont.

Vorige maand besteedde Kassa in een halve thema-uitzending uitgebreid aandacht aan consumentenvragen over duurzaamheid. Een thuisbatterij? Warmtepompen? Zonnepanelen? We legden een aantal veel gestelde vragen voor aan een panel van deskundigen.

Bron: Consumentenbond / Independer RTL Nieuws / Telegraaf