Stop ouders en pubers samen in éen hok en ze worden gillend gek. Hoe ga je om met pubers die niets liever willen dan bankhangen, gamen, met vrienden chillen, maar nu noodgedwongen thuiszitten? Hoe houd je als gezin alle ballen in de lucht? Tips van Steven Pont, ontwikkelingspsycholoog en gezinstherapeut.
1. Hoe voorkom je ruzie?
Het belangrijkste is om de wrevel uit het gezin weg te houden! Je hebt ruzie en je hebt wrevel. Ruzie is een strovuurtje dat lekker kan knetteren en daarna weer uitdooft. Ruzie kun je zien als een schone vorm van contact. Het komt eruit en lost zich daarna op. Maar wrevel daarentegen is een veenbrand; het lijkt alsof er niets aan de hand is maar precies dat is de dood in de pot! In de werkelijkheid doe je alsof er niets is aan de hand is maar de agressie gaat ondergronds en dan heb je er vervolgens geen invloed meer op. Jijzelf niet, maar ook degenen niet met wie je verkeert. Dus , je weet als ouder dat er iets is, maar je kunt het niet vastpakken en dat is funest voor de relatie tussen ouder en kind.
Dat is de veenbrand. Je doet alsof je het accepteert maar de spanning hoopt zich op en zoekt altijd een uitweg, een kopje dat dan kapot valt kan een enorme uitbarsting veroorzaken, in huilen, gillen maar ook in iets positief zoals lachen.
2. Hoe streng moet je zijn?
Cynisme is echt de dood in de pot. Als je kind om twaalf uur uit zijn bed komt zeg dan niet tegen hem; “zo dus die komt eindelijk zijn bed uit’. Vermijd ten allen tijden cynisme.
Als je een gesprek met je puber begint dan verwachten zij binnen tien seconden dat het een beschuldiging wordt. Ze denken dat je gaat zeggen dat ze niet deugen, of dat ze iets moeten. Maar pubers zijn niet dom, ze zijn gewoon nog niet volgroeid. Het komt dus neer op de goede intenties en gespreksvaardigheden van jou als ouder. Als je een boodschap verpakt zónder beschuldiging dan horen ze het sneller. Zorg dat je tijd neemt voor een gesprek en hou er rekening mee dat een kort ‘Ja' of 'Nee ‘ ook een begin van een gesprek kan zijn.
3. Hoe zeg je ‘Nee’?
Zeg dat je zelf ooit ook zestien of zeventien bent geweest en dat het gewoon balen is dat hij/zijn vrienden niet kan zien. En probeer met je kind te onderhandelen. Dus nee, je mag niet zeven avonden uit, maar misschien wel een of twee avonden en dan met twee vrienden. Blijf tolerant.
4. Hoe voer je een gesprek?
Als je nooit met je puber, of kind, een goed gesprek of contact hebt gehad is het heel lastig. Open eerst het contact in heel simpele bewoordingen en stel vragen als: 'Hoe ga jij ermee om? Is het lastig voor je?' Weet dat een gesprek soms in vier of meerdere keren plaatsvindt, en accepteer dat. Verwacht niet opeens dat je puber in volzinnen praat als hij dat nooit deed. Bouw het langzaam op.
Pubers vinden mensen vaak zeikerds, maar het is niet zo dat je dat bent. Belangrijk is dat je als ouder geen zeikerd wordt. Dat doe je door niet alleen te praten met je kind als je iets voor elkaar wilt krijgen. Ouders willen efficiënt zijn maar vergeten daardoor effectief te zijn.
Pubers horen in alles een verwijt en als ze het niet horen dan verwachten ze er eentje omdat ze het toch nooit goed doen (denken ze) . Je moet de boodschap dan ook zo verpakken dat het verwijt er niet in doorklinkt. Dit is niet zo makkelijk maar het begint ermee dat je beseft dat de puber op jou reageert. Dus de toon heeft met jou te maken, die kun jij sturen. Je moet niet naar een doel toe werken.
5. Hoe kom je deze tijd het beste door?
Accepteer als ouder eerst zelf de situatie. Net als iemand die een gebroken been heeft, moeten we accepteren dat sommige dingen een tijdje niet meer kunnen. Vecht er niet teveel tegen en blijf niet hangen in wat er allemaal niet meer is of kan. We leven echt even in een andere wereld en jij moet dat als volwassene eerst echt accepteren, voordat je datzelfde van je puber kan vragen.
Heb begrip voor je puber. Ook diens wereld ziet er namelijk heel anders uit en die heeft ook echt een veel minder leuk leven. En daar hoort gewoon wat meer chagrijn bij. Belangrijk; snap dat dat chagrijn niet persoonlijk is, maar dat het door de situatie komt.
Maak wel afspraken met je kind, maar leg ze niet alleen maar van bovenaf op. Wat willen zij, wat zien zij als redelijk? Kan gewoon met een kop thee of een colaatje. Durf ook wat dingen weg te geven, je krijgt het waarschijnlijk niet precies zoals je het hebben wil (maar je puber krijgt dat in deze periode ook niet).
Kijk of je wat aan de situatie toe kan voegen en probeer juist nu een wat toegankelijker ouder te zijn. Kook bijvoorbeeld wat vaker wat ze lekker vinden, game een keer mee, bestel wat voor ze op internet, betrek ze in je werk en vraag naar hun mening over waar je mee bezig bent. Verzin zo actief een paar verbindende dingen.
Spreek je waardering wat vaker tegen je puber uit. Kort, maar krachtig. Laat ze merken dat je snapt dat het voor hun een lastige tijd in een lastige periode van hun leven is.
Voor meer info kun je terecht bij het Nederlands Jeugdinstituut. Behoefte aan meer tips? Op de Kassa-site zie je binnenkort meer video's met tips van Steven Pont.