Per 1 juli statiegeld op plastic flesjes: wat betekent dit voor jou?

In 2018 maakte staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat een afspraak met frisdrankmakers en de verpakkingsindustrie. Die konden de (kostbare) invoering van statiegeld voorkomen, mits zij erin zouden slagen om de hoeveelheid plastic flesjes tussen het zwerfafval met 70 tot 90 procent te verminderen.

Die uitdaging werd ruimschoots niet gehaald. Jaarlijks belanden er nog steeds tussen de 50 en 100 miljoen kunststof flesjes bij het zwerfafval. Van Veldhoven kon daarom vorig jaar niet anders dan de komst van het statiegeld aankondigen. De producenten van de petflessen zijn verantwoordelijk voor het nieuwe statiegeldsysteem en dragen hiervan de kosten.

Vanaf 1 juli zit op kleine plastic flesjes water en frisdrank 15 cent statiegeld. Je betaalt dit bedrag voortaan extra als je een flesje aanschaft. Lever je het weer in? Dan krijg je de 15 cent weer terug. Op petflessen van 1 liter en groter zit al jaren 25 cent statiegeld.

De kleine petflesjes kun je op diverse plekken inleveren, zoals bij (grotere) supermarkten, bemande tankstations langs de snelweg en sportclubs. Ook op bemande NS-stations in pretparken, dierentuinen en bioscopen komen inzamelingspunten. Daarnaast kunnen verkopers van frisdrank of water, zoals scholen en bedrijven, er vrijwillig voor kiezen om statiegeldflesjes in te zamelen. Sportverenigingen mogen de opbrengst van het statiegeld gebruiken voor de clubkas.

De nieuwe statiegeldflesjes hebben een eigen recycle-logootje met het woord 'statiegeldfles' erop, waaraan je ze kunt herkennen. Verder staat op het etiket een barcode die bij het inleveren kan worden gescand zodat je je geld terugkrijgt. Statiegeld Nederland, organisator van het nieuwe statiegeldsysteem, ziet de flesjes het liefst onbeschadigd terug met de dop erop. Het dopje kan ook weer worden hergebruikt.

Heb je nog oude, kleine plastic flesjes liggen zonder het statiegeldetiket? Die komen helaas niet voor statiegeld in aanmerking, omdat je bij aanschaf er geen 15 cent extra voor hebt betaald. Bij de meeste inzamelpunten kun je ze wel inleveren als plastic afval, maar geld krijg je er niet voor. Een andere optie is om de flesjes zonder logo met het plastic PMD-afval mee te geven ter recycling.

Het kan zijn dat je nu al flesjes in de winkel hebt gezien of hebt gekocht die voor statiegeld in aanmerking komen. Sinds 1 juni van dit jaar geldt een overgangsfase. Producenten mogen al kleine statiegeldflesjes aan de man brengen.

Statiegeld Nederland heeft hoge verwachtingen van het statiegeld op de kleine plastic flesjes. Dit stimuleert mensen om de flesjes weer in te leveren is de verwachting. In Scandinavische landen en Duitsland wordt 90 procent teruggebracht sinds daar het statiegeld werd ingevoerd. Ingeleverde kleine plastic flesjes kunnen worden hergebruikt of er kunnen andere kunststof verpakkingen en producten van worden gemaakt.

Niet alleen miljoenen plastic flessen worden als zwerfafval gedumpt. Hetzelfde geldt voor blikjes. Per 31 december 2022 komt er daarom óók 15 cent statiegeld op blikjes frisdrank, bier of water.

De industrie kreeg ook hier eerst de kans om zelf het zwerfafval in blikvorm terug te dringen. Maar het doel om 70 tot 90 procent reductie te realiseren, werd met 27 procent bij lange na niet gehaald. Daarop besloot staatssecretaris Stientje van Veldhoven om ook op drankblikjes statiegeld in te voeren.

Dat dit niet tegelijk op 1 juli gebeurt met de kleine plastic flesjes heeft met de voorbereidingstijd te maken. De drankensector en supermarkten krijgen tot eind volgend jaar om hun systemen erop in te richten.

Bronnen: Rijksoverheid, Statiegeld Nederland, Trouw