Pensioendeelnemers woedend over pensioentekorten als gevolg van fusie

Er is grote onvrede onder pensioendeelnemers die door een fusie van hun pensioenuitvoerder veel minder pensioen ontvangen dan verwacht. Zij zijn naar eigen zeggen niet goed geïnformeerd over de gevolgen en hebben juridische hulp ingeschakeld. De domper zou in sommige gevallen een koopkrachtverlies opleveren van ruim zeventig procent. Kassa ontvangt hierover klachten van deelnemers van verschillende grote pensioenfondsen en -verzekeraars. Wat is er aan de hand?

Uit twee recente uitspraken van de bestuursrechter volgt dat De Nederlandsche Bank (DNB) – de toezichthouder op financiële instellingen – ervoor zorg moet dragen dat pensioenverzekeraars hun polishouders persoonlijk aanschrijven over de gevolgen van een fusie en de mogelijkheid om hiertegen verzet te plegen.

De zaken waren aangespannen door havenwerkers van het gefuseerde verzekeringsconcern Aegon/Optas. De rechter vernietigde het zogenoemde 'instemmingsbesluit' waarmee DNB de omstreden fusie had goedgekeurd.

Door de slechte informatievoorziening hebben de havenwerkers volgens hun advocaat niet de mogelijkheid gehad om de fusie tegen te houden. Als 25 procent van de polishouders verzet had gepleegd, had DNB niet met de fusie en portefeuilleoverdracht mogen instemmen. En dat heeft grote financiële gevolgen gehad.

Volgens advocaat Florence Schoonderwoerd, die een deel van de havenwerkers bijstaat, zat er in totaal 2,5 miljard in kas bij Optas: "Dit bedrag is ten onrechte overgeheveld naar het eigen vermogen van Aegon, en daarmee niet ten goede gekomen aan de oudedagsvoorziening van circa 50.000 havenwerkers."

De advocaat wil in vervolgprocedures proberen om de fusie ongedaan te maken én ze gaat herindexatie eisen.

Deelnemers van Reiswerk Pensioenen geven bij Kassa aan ook niet goed geïnformeerd te zijn over de gevolgen van de pensioenovername door pensioenfonds PGB.

Medewerkers uit de reisbranche van zestig jaar of ouder die pensioen opbouwden bij Reiswerk Pensioenen hebben een korting van 9 procent voor hun kiezen gehad nadat PGB het noodlijdende fonds overnam. Wie jonger is, leverde zelfs bijna 20 procent in van zijn opgebouwde pensioenrechten.

Advocaat en hoogleraar pensioenrecht Hans van Meerten heeft Reiswerk Pensioenen inmiddels gedagvaard. "Ik ga aanvoeren dat de deelnemers niet goed geïnformeerd zijn over de gevolgen van de fusie en dat zij bezwaar hadden moeten kunnen maken tegen de overgang".

Van Meerten betoogt verder dat pensioenrechten eigendomsrechten zijn waaraan je niet mag morrelen zonder toestemming van het individu. Zeker niet als mensen met een disproportionele verlaging van hun pensioenrechten te maken krijgen. De advocaat baseert zich hierbij op uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

In mei volgt een inhoudelijke zitting voorafgaand aan de uitspraak van de rechter. Hij heeft meerdere zaken in voorbereiding van deelnemers van verschillende grote pensioenfondsen.

De regels over de informatieplicht van pensioenuitvoerders zijn niet eenduidig, blijkt uit navraag bij DNB. Zowel pensioenfondsen als pensioenverzekeraars moeten hun deelnemers weliswaar wijzen op de gevolgen van een fusie of overname.

"Maar voor een collectieve waardeoverdracht bij liquidatie van een pensioenfonds is geen instemming van individuele deelnemers nodig. De deelnemers hebben ook geen verzetsrecht. Dit is eveneens het geval bij een juridische fusie tussen pensioenfondsen", aldus een woordvoerder.

Van Meerten ontvangt regelmatig klachten van pensioendeelnemers van verschillende pensioenuitvoerders die niet op de hoogte waren van de pensioenverlaging als gevolg van een fusie. "Pensioenuitvoerders moeten mensen zorgvuldiger informeren over de gevolgen van een fusie. Ook is het opmerkelijk dat je tegen een fusie tussen pensioenfondsen geen bezwaar kunt maken, terwijl dat wel mogelijk is bij een fusie tussen pensioenverzekeraars", aldus de advocaat.

DNB laat weten "zich te kunnen vinden in het oordeel van de rechter dat polishouders beter bereikt worden via persoonlijke en directe communicatie, nu papieren kranten tegenwoordig steeds minder worden gelezen."

De toezichthouder heeft daarom besloten om de bekendmaking van voorgenomen portefeuilleoverdrachten (fusies) tussen pensioenverzekeraars aan te scherpen: "Wij zullen erop toezien dat verzekeraars hun polishouders voortaan persoonlijk informeren over hun verzetrecht. Ook zullen we erop toezien dat daarbij objectieve en evenwichtige informatie wordt verstrekt over de gevolgen van een portefeuilleoverdracht en dat significante bijzonderheden worden gemeld."

Volgens DNB zijn er elk jaar ongeveer vijf fusies of portefeuilleoverdrachten tussen levensverzekeraars. Het aantal pensioenfondsen is gedaald van 245 in 2018 naar 173 dit jaar. DNB kan niet aangeven of het aantal fusies zal doorzetten in de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Indien een pensioenuitvoerder besluit over te stappen naar het nieuwe pensioenstelsel, is het voor individuele deelnemers vooralsnog niet mogelijk om daartegen in verzet te gaan. De Eerste Kamer moet nog wel akkoord gaan met de nieuwe wetgeving.

Tegen de uitspraak van de bestuursrechter gaat DNB niet in beroep. Aegon heeft wél beroep aangetekend. PGB zegt geen helder beeld te hebben van de communicatie door Reiswerk Pensioenen met zijn deelnemers.

Klik op de links hieronder voor twee uitspraken van de bestuursrechter.

Zaaknummer ROT 22/883 en ROT 22/884

Zaaknummer ROT 22/885 en ROT 22/886

Zowel Aegon, De Nederlandsche Bank en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben op onze bevindingen gereageerd.

Via onderstaande links (.pdf) kun je de volledige reacties lezen.