Patiëntenfederatie luidt noodklok: Mensen leven met pijn om rond te komen

Ruim één op de vijf patiënten heeft vorig jaar zorg gemeden of uitgesteld, omdat ze de rekening van de arts of fysio niet kunnen betalen. Directeur Arthur Schellekens van de Patiëntenfederatie Nederland maakt zich grote zorgen. Mensen leven noodgedwongen met pijn of klachten om aan het einde van de maand genoeg geld over te houden. De politiek is wat hem betreft aan zet: het eigen risico moet fors omlaag.

Dat veel mensen zorg mijden of uitstellen, kwam onlangs naar voren uit een peiling door de Patiëntenfederatie onder 9.000 patiënten. Bijna een kwart (23 procent) zag vanwege de kosten af van een bezoek aan de fysiotherapeut. Mondzorg werd door liefst 45 procent gemeden.

Arthur Schellekens is sinds kort directeur-bestuurder Patiëntenfederatie Nederland. Is het niet erg onverstandig om op je zorgkosten te gaan bezuinigen? "Natuurlijk is dat niet verstandig. Bijna 70 procent van mensen die bezuinigen op zorgkosten ervaren negatieve gevolgen voor de gezondheid, hebben wij onderzocht.”

De nieuwe directeur van de Patiëntenfederatie heeft zorgen over deze persoonlijke gevolgen, maar toont ook begrip voor de ‘zorgmijders.’ "Stellen dat het niet verstandig is om zorg uit te stellen of mijden, is makkelijk gezegd als je zelf niet in geldproblemen zit. Wat wij als Patiëntenfederatie merken is dat mensen die op zorgkosten bezuinigen het accepteren dat ze bijvoorbeeld met pijn of klachten moeten leven om aan het einde van de maand genoeg geld over te houden. “Zolang ik er niet dood aan ga mijd ik zorg”, was één van de reacties van een respondent uit ons onderzoek. Dat is natuurlijk heel schrijnend om te horen.”

De Patiëntenfederatie ziet dat mensen sommige zorg uitstellen of mijden, terwijl dat niet nodig is. “Het meest exemplarische voorbeeld is dat mensen niet naar de huisarts durven omdat ze denken dat dat geld kost, terwijl dat gewoon onder je basisverzekering valt.” Een bezoek aan de huisarts wordt dus vergoed en gaat ook niet ten koste van je verplichte eigen risico.

Een ander voorbeeld van onterecht zorg mijden volgens Schellekens is dat sommige mensen niet met hun kinderen naar de tandarts gaan omdat ze niet weten dat de tandarts voor kinderen tot 18 jaar ook in het basispakket zit.

Aan de andere kant: mensen weten ook dat als ze worden doorverwezen naar bijvoorbeeld het ziekenhuis, ze snel hun eigen risico kwijt zijn”, geeft Schellekens aan. “Dat is ook de reden dat wij als Patiëntenfederatie vinden dat het eigen risico in Nederland fors verlaagd moet worden.” 

Voor 12 november maken alle zorgverzekeraars bekend wat de premie wordt voor de basisverzekering in 2024. DSW gaf als eerst een schot voor de boeg: klanten betalen volgend jaar maandelijks 149 euro aan zorgpremie. Dat is een premieverhoging van 11,50 euro per maand. “De betaalbaarheid van de zorgverzekering baart ons zeker zorgen’, zegt de directeur van de Patiëntenfederatie. “Ondanks de uitgebreide politieke aandacht voor bestaanszekerheid de afgelopen tijd, gaan mensen in 2024 onder aan de streep weer meer geld kwijt zijn aan zorg. Dit komt ook omdat de zorgtoeslag daalt door het wegvallen van eenmalige compensatie vorig jaar. Het aantal mensen dat zorg mijdt zal hierdoor volgend jaar eerder toenemen dan afnemen. Een hele zorgelijke ontwikkeling.”

Wat raadt de Patiëntenfederatie mensen aan die de zorgpremie of het eigen risico niet kunnen betalen? “Het klinkt makkelijker gezegd dan gedaan, maar wees er open over en vraag om hulp. Vertel het tegen je huisarts en je zorgverzekeraar. Of loop bijvoorbeeld een dorp- of buurthuis in. Daar zijn vaak mensen aanwezig die je verder kunnen helpen. Zo zijn er gemeentelijke armoederegelingen beschikbaar voor mensen die hiermee te maken hebben, alleen bereiken die regelingen niet iedereen die daar wel voor in aanmerking komt.”

“Daarnaast doe ik nogmaals een oproep aan de politiek: heb oog voor dit groeiende probleem. De verkiezingen en de daaropvolgende kabinetsformatie bieden een uitgelezen kans om dit probleem te verkleinen en het liefst te stoppen.”

Een handvol tips om ‘slim’ te besparen op zorgkosten heeft directeur Schellekens niet. “Het zou niet zo moeten zijn dat het afhankelijk is van slimmigheden of je zorgkosten dragelijk zijn. Als jij als patiënt bepaalde zorg nodig hebt, zouden kosten daar geen belemmering in moeten zijn.”

“Wel adviseren wij patiënten om altijd bij hun arts te blijven checken of bepaalde zorg nog wel nodig is. Zo gebeurt het regelmatig dat een patiënt al decennia een bepaald medicijn slikt, terwijl dat misschien helemaal niet meer nodig is. Een belangrijke oproep hierbij is wel: stop nooit uit jezelf zonder overleg met een medicijn, maar bespreek het met je (huis)arts.”