Pangasius- en tilapiafilet: wat moet je weten?

Meer dan de helft van de wereldwijd geconsumeerde vis is kweekvis. Deze wordt gekweekt in open systemen, zoals delen van de zee, een rivier of een oceaan, of in gesloten systemen, zoals bassins op het land. Pangasius, ook wel panga of Aziatische tong genoemd, tilapia en zalm zijn de belangrijkste geïmporteerde kweekvissen in Nederland, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in 2012.

Bij gekweekte vis, zoals pangasius en tilapia, kunnen chemicaliën en antibiotica (geneesmiddelen die bacteriën bestrijden) gebruikt worden. Dit brengt een probleem met zich mee, namelijk resistente bacteriën. De bacteriën worden dan ongevoelig voor de antibiotica, waardoor je bij ziekte door de bacterie moeilijker geholpen kan worden met dat middel.

Vet is een belangrijke brandstof voor je lichaam en voor je hart en bloedvaten is het goed om producten te kiezen met veel onverzadigde vetten. Van vis wordt vaak gezegd dat het veel vet bevat en dat het daarom goed voor je is. Volgens de Hartstichting behoort pangasius tot de matig vette vissoorten en tilapia tot de magere vissoorten.

In principe zijn alle soorten vis goed, meldt de Hartstichting. Wel kun je het beste kiezen voor vis die niet gepaneerd of gezouten is en is het goed om bij de bereiding zo min mogelijk (verzadigd) vet te gebruiken.

Pangasius komt uit de familie van reuzenmeervallen. Het is een tropische vis met stevig witroze visvlees. De vis kan een maximale totale lengte van 130 centimeter bereiken en tot wel 44 kilogram wegen.

In één stuk pangasius (circa 120 gram) zit 1,9 gram vet. Hiervan is 0,7 gram verzadigd vet, aldus het Voedingscentrum. Dat betekent dat het merendeel van het vet onverzadigd is. Per 120 gram bevat pangasius 89 gram kilocalorieën, 17,9 gram eiwit en 0,61 gram zout.

Tilapia is een tropische zoetwatervis en maakt familie uit van de baarsachtigen. De filets zijn ietwat roze, stevig en sappig. De vis kan ongeveer 45 centimeter groot worden en wel 2,5 kilogram wegen.

Is tilapia gezond? Dat vroeg forumganger RUVADA al in 2011. In één portie tilapia (circa 120 gram) zit 3,2 gram vet. Hiervan is 1 gram verzadigd vet. Er zit dus relatief veel onverzadigd vet in tilapia. Verder telt een portie 154 gram kilocalorieën, 31,4 gram eiwit en 0,17 gram zout.

Vis behoort tot één van de meest verhandelde voedselproducten wereldwijd, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat betekent dat de meeste vis een behoorlijke afstand moet afleggen voor het op je bordje terecht komt.

Bijna alle pangasius die wereldwijd wordt geproduceerd, wordt vervolgens geëxporteerd. Tilapia wordt echter door de producerende landen voor een groot deel voor binnenlandse consumptie gebruikt. Waar worden deze soorten gekweekt en wat is de milieu-impact van de kweekvissen? We bespreken het hieronder.

Een vis zwemt niet vanzelf naar de koekenpan. Zo’n 90 procent van de wereldwijde pangasiuskweek vindt volgens OneWorld plaats langs de Mekong, een rivier in Vietnam. Dat betekent dat de meeste pangasius minimaal nog zo’n 13.000 kilometer aflegt voor ze hier in Nederland op het bordje belanden.

In 2020 maakte pangasius zijn opmars in Europa. Toen bedroeg de export vanuit Vietnam nog zo’n 100.000 ton aan vis per jaar. Dit liep op tot 1 miljoen ton in 2009 en naar zo’n 1,3 miljoen ton in 2013. Nederland staat op plek vijf van Europese pangasiusimporteurs.

Per kilo pangasius wordt 13,36 kilogram aan broeikasgassen uitgestoten en 7 vierkante meter land per jaar gebruikt en komt 107 liter water te pas. De uitstoot van broeikasgassen ligt hiermee lager dan dat van tilapia. Daarover lees je hieronder meer.

Tilapia werd zo’n 3000 jaar geleden alleen gekweekt in Egypte, maar inmiddels kan het in alle tropische streken leven. De van oorsprong Afrikaanse vis wordt het hele jaar door gevangen en vooral gekweekt in Indonesië, China en Midden-Amerika. Het is na de karper wereldwijd de meest gekweekte vissoort, stelt Pieters, de Belgische visspecialist voor de horeca. De vis komt hiermee nog voor de zalm en forel.

Per kilogram tilapia 22,9 kilogram broeikasgassen vrijkomt, tonen RIVM-cijfers. Ook wordt er voor een kilo tilapia 6,7 vierkante meter per jaar aan land gebruikt. De vis scoort op landgebruik vergeleken met lamsvlees, runderbiefstuk en kalfsvlees laag, maar staat wat betreft de uitstoot van broeikasgassen op plek 5 van diverse eiwitbronnen. De vis staat daarmee flink aantal plaatsen hoger dan bijvoorbeeld zalm, tonijn en kabeljauwfilet. Op de website van het Voedingscentrum vind je hierover meer informatie.

We importeren in Nederland veel tilapia uit de tropen. Dat betekent dat zo’n stukje vis veel energie voor transport verbruikt. Daarom wordt vanuit milieuoverwegingen een stuk tilapiafilet zonder ASC-keurmerk* door Milieu Centraal afgeraden.

Hoelang is vis houdbaar? Bij vis zit het verschil in bewaartijd vooral in of het gaat om rauwe, gerookte of gekookte vis. Lees hier meer over welk type vis je wel en niet in de diepvries kunt bewaren en wat de verschillende houdbaarheidsdatums zijn. Wil je weten hoe je verse vis het beste kunt invriezen? Daarvoor delen we hier enkele tips.