Opzegboete bij vast energiecontract? Dit verandert per 1 juni 2023

Vaste energiecontracten waren als gevolg van de extreme energieprijzen geruime tijd niet beschikbaar, maar inmiddels bieden verschillende leveranciers ze weer aan. Een vast contract kan gunstig zijn, maar let wel: op 1 juni 2023 betalen klanten een hogere opzegboete als ze een vast energiecontract voortijdig opzeggen. Wat verandert er precies? Waar moet je rekening mee houden, en wat moet je zoal nog meer weten?

Een vast energiecontract was voor velen lange tijd de gewoonste zaak van de wereld. De tarieven voor gas en stroom waren betrekkelijk laag en prijsschommelingen bleven binnen een stabiele bandbreedte, waardoor energieleveranciers zonder al te veel risico energiecontracten met vaste tarieven voor een langere looptijd konden aanbieden.

Aan de lage energieprijzen begon in 2021 verandering te komen. Als gevolg van het langzaam maar zeker opheffen van coronabeperkingen steeg wereldwijd de vraag naar energie. En toen Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel en de Russische gasleveringen aan Europa kort daarop stilvielen, stegen de gasprijzen gigantisch.

Om die reden waagden veel energieleveranciers zich tijdelijk niet aan het aanbieden van vaste energiecontracten. De markt was te grillig en te onvoorspelbaar, en door consumenten voor langere termijn contracten met vaste prijsafspraken te bieden, bestaat het risico dat leveranciers energie voor veel meer moeten inkopen dan waarvoor klanten het afnemen. 

Afgelopen winter was relatief mild en de gasvoorraden bleven bovendien aardig op peil. Mede daarom belandde de energiemarkt in enigszins stabieler vaarwater, en durven sommige leveranciers het weer aan om vaste contracten aan te bieden.

Maar er is nóg een reden waarom vaste contracten weer mondjesmaat worden aangeboden. De Autoriteit Consument & Markt werkt aan nieuwe regels wat de opzegvergoeding betreft. De huidige regeling is gunstig voor consumenten, maar risicovol voor leveranciers. Met de nieuwe regels lopen leveranciers minder risico als ze vaste contracten aanbieden, en daardoor hebben ook consumenten meer zekerheid over tarieven, is de gedachte.

De bedoeling was dat de nieuwe regels per 1 januari 2023 ingingen. Maar het liep anders: omdat het een en ander in administratieve zin nogal wat voeten in de aarde had, werd het uitgesteld naar 1 april. Die datum werd evenmin gehaald, en de deadline is nu verschoven naar 1 juni.

Wat er precies komt te veranderen? Daar gaan we het nu over hebben.

Heb jij een vast energiecontract en zeg je dat voortijdig op? Dan is de opzegboete volgens de huidige regels afhankelijk van de resterende looptijd van je vaste contract. Hoe langer het contract loopt, hoe meer je kwijt bent aan de opzegvergoeding, maar het gaat wél om vaste tarieven. 

Loopt je contract langer dan 2,5 jaar? Dan betaal je 125 euro opzegvergoeding. Bij contracten die nog tussen de 2 en de 2,5 jaar lopen, bedraagt de opzegvergoeding 100 euro. Voor een contract met een resterende looptijd van 1,5 tot 2 jaar gaat het om een bedrag van 75 euro, en loopt je contract minder dan 1,5 jaar, dan kost opzeggen je 50 euro, zo wordt voorgerekend door Independer.

Deze bedragen gelden per contract. Dus als je zowel voor gas als elektriciteit een vast contract hebt, moet je deze bedragen verdubbelen.

Vanaf 1 juni 2023 wordt het opzeggen van een vast energiecontract in veel gevallen duurder. Achterliggende gedachte is dat de energieleverancier voor jou energie inkoopt, maar jij door het voortijdig opzeggen een deel van de ingekochte energie niet gebruikt.

Om te bepalen wat jij moet betalen om je contract op te kunnen zeggen, wordt onder meer gekeken naar het referentietarief. Daarbij kijkt de energieleverancier naar de tarieven die nieuwe klanten in rekening worden gebracht en het verschil met de in jouw contract opgenomen tarieven. De leverancier kijkt naar het standaard jaarverbruik gebaseerd op het historisch verbruik.

Vervolgens krijg je te maken met de volgende rekenformule:

Voor stroom: (huidige kale leveringstarief per kWh - het referentietarief) * het aantal ongebruikte kWh.

Voor gas: (huidige kale leveringstarief per m³ - referentietarief) * de hoeveelheid ongebruikte m³.

Hieronder twee (vereenvoudigde) rekenvoorbeelden van opzegvergoedingen waar je per 1 juni 2023 mee te maken kunt krijgen.

Voor stroom: Volgens jouw contract neem je stroom af voor € 0,45 per kWh. Je neemt gedurende je contract 1800 kWh af. Na zes maanden besluit je over te stappen, en op dat moment heb je 800 kWh gebruikt. Bij de nieuwe leverancier ga je € 0,30 per kWh betalen. De opzegvergoeding die je voor het stroomcontract moet betalen, wordt dan als volgt.

(0,45 - 0,30) * (1800 - 800), oftewel;
0,15 * 1000 = € 150

Voor gas: Volgens jouw contract neem je 1800 m³ gas af voor € 1,70 per m2. Maar nieuwe klanten betalen € 1,20 voor een kuub gas. Je hebt 900 m³ gebruikt en je hebt dus 900 m³ over. De opzegboete wordt dan:

(1,70 - 1,20) * (1800 - 900), oftewel;
0,50 * 900 = € 450

Totaal: € 150 + € 450 = € 600

Op het moment dat je aangeeft te willen overstappen, bepaalt de energieleverancier de hoogte van de boete. Wél kun je nog van gedachten veranderen, mocht je de boete toch te hoog vinden. Hoe lager de onderlinge prijsverschillen tussen de tarieven van de verschillende leveranciers zijn, hoe lager de opzegboete.

Bovenstaande rekenvoorbeeld heeft dus betrekking op de regels zoals ze per 1 juni 2023 in moeten gaan. Maar in aanloop naar die datum zijn er al een paar leveranciers die vaste energiecontracten bieden. Mocht je een overstap overwegen omdat een andere leverancier betere tarieven biedt, dan kun je momenteel dus nog gebruikmaken van de huidige – gunstige – opzegvergoeding.

Ook komt er per 1 januari 2024 een einde aan het huidige prijsplafond. Het is dan ook de moeite waard om na te gaan of je qua verbruik boven of onder het prijsplafond blijft, én of de tarieven die jij volgens je contract betaalt daarboven vallen of eronder. Of overstappen wel of niet loont, is per situatie verschillend.

Bron: Independer, RTL Nieuws