Op steeds meer plekken kun je niet meer met contant geld betalen

Steeds vaker betalen we met de pinpas of contactloos. Lekker snel, makkelijk en veilig. Maar er zijn nog veel mensen die met contant geld willen betalen. Dat wordt steeds moeilijker als gemeenten, apotheken, ziekenhuizen en winkels dit wettige betaalmiddel niet accepteren. Mag contant geld eigenlijk wel geweigerd worden?

Uit een inventarisatie van het ministerie van Financiën in 2016 bleek dat 21 gemeenten een pin only-beleid hanteren. Het is dus bij die 21 gemeenten niet meer mogelijk om met contant geld te betalen. Dat moet niet kunnen, vond Tweede Kamerlid Martin van Rooijen van 50PLUS. Hij diende begin januari 2019 een motie in waarin geopperd wordt dat elke gemeente contant geld moet accepteren. Het is immers een wettig betaalmiddel en een paspoort of identiteitskaart kun je niet ergens anders halen.

Maar niet alleen gemeenten weigeren contant geld, ook apotheken, ziekenhuizen en diverse winkels voeren soms een pin only-beleid. En dat is een doorn in het oog van 50PLUS. “We hebben wel begrip voor bijvoorbeeld buschauffeurs vanwege de veiligheid, maar contant geld moet overal als wettig betaalmiddel mogelijk blijven. Zeker bij apotheken en ziekenhuizen”, aldus Tweede Kamerlid Martin van Rooijen.

Een bekend voorbeeld zijn de apotheken van de keten BENU. Zij kondigden in november 2018 aan alleen pinbetalingen te accepteren. De Consumentenbond heeft ze daarvoor op de vingers getikt omdat zij vinden dat de apotheekketen contant geld moet accepteren. Naar aanleiding daarvan heeft BENU de tekst op de website, posters en filmpjes aangepast. Volgens Yildiz Ceylan, regiomanager Amsterdam, is pinnen het beleid, maar kan er overal betaald worden met contant geld en is dat altijd al zo geweest.

Kassa belde 50 BENU Apotheken om dat te controleren. Van de acht apotheken gaven zes aan geen contant geld te accepteren, de twee overige apotheken gaven aan dat het vanaf 1 februari niet meer kan, maar dat het wel op rekening gezet kan worden. De onjuiste informatie die we kregen van de apotheken komt volgens Yildiz Ceylan door een tekortkoming van de uitrol van het beleid. De medewerkers zouden de informatie niet goed tot zich hebben genomen. Ceylan belooft iedereen voortaan op de juiste manier te informeren.

Voor kwetsbare groepen, zoals ouderen en laaggeletterden, is een pin only-beleid een vervelende trend. Ruud van Nooijen merkt op dat hij steeds vaker de pinpas moet gebruiken. “Ik vind dat een apotheek toch onder het zorgstelsel valt en dus een extra dienstverlenende functie moet hebben. Contant geld is een wettelijk betaalmiddel en ik ben van mening dat dat overal geaccepteerd zou moeten worden", aldus Ruud.

Voor Nancy van Brunschot is contant betalen belangrijk om zo binnen haar budget te blijven, zo heeft zij gelijk een overzicht. Nancy maakt handig gebruik van zogeheten betaalpijn. “Contant geld is tastbaar, daardoor ben je er bewuster mee bezig. Op het moment dat je er bewuster mee omgaat, ervaar je betaalpijn”, zegt consumentenpsycholoog Patrick Wessels. Volgens hem wordt de drempel van betaalpijn nog lager door technische innovaties. "Het wordt altijd maar makkelijker gemaakt om geld uit te geven. Alle connectie met geld is dan weg."

De wet stelt ondernemers niet verplicht om contant geld te accepteren, ondernemers mogen dit dus zelf bepalen. Dat is anders in Denemarken, waar ondernemers wel worden verplicht contant geld te accepteren. Zo’n wet is misschien ook wat voor Nederland stelt Van Rooijen. “Als het echt zover komt dat we steeds minder met contant geld kunnen betalen, dan moeten we naar die optie kijken”, aldus Van Rooijen.

De Nederlandsche Bank (DNB) uitte in 2018 ook haar zorgen over het snel dalend gebruik van contant geld. Uit cijfers blijkt dat 61 procent van de aankopen met pinpas is betaald en 39 procent met contant geld. Daarmee is het in 2014 gestelde doel om 60 procent van de consumenten elektronisch te laten betalen gehaald. Dat doel werd ingesteld om de veiligheid en de effectiviteit van het betalingsverkeer te verhogen. De Nederlandsche Bank komt nog niet tot de conclusie om de wet aan te passen zoals in Denemarken, maar het is wel een mogelijkheid waar ze aan denken, afhankelijk van de verdere ontwikkeling. Lees de volledige reactie van DNB hier .

Contant geld is om nog een reden erg belangrijk. Het is het namelijk het enige geld dat echt van jou is. Dat zegt Thomas Bollen , econoom en onderzoeksjournalist voor Follow the Money. Voor onze banktegoeden zijn we afhankelijk van commerciële banken. Te afhankelijk, volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. De terugkeer van een soort Postbank zou de oplossing kunnen zijn. Dan kan je daar je contante geld in digitale vorm bewaren.

Thomas Bollen legt het uit in de onderstaande video.

Wat vinden jongeren het fijnst: cash of pinnen? We vragen het aan de scholieren Jonas (14) en Siloam (13). Zij hebben allebei sinds hun e  een eigen pinpas, die gekoppeld is aan een rekening. Lees het volledige interview hier .

We riepen jullie op om locaties door te geven waar je niet meer met contant geld kunt betalen. Jullie gaven er massaal gehoor aan! We hebben veel locaties in kaart gebracht en de kaart wordt regelmatig bijgewerkt. Heb je een locatie die niet op de kaart staat? Geef het door en mail naar kassa@bnnvara.nl . De eerste tien aanmelders krijgt van Kassa een muntenhouder!

Kassa voert steekproefsgewijs controles uit. Ben jij eigenaar van een locatie op de kaart en klopt er iets niet? Mail dan naar kassa@bnnvara.nl. De kaart wordt twee weken lang bijgewerkt tot 25 februari 2019.