Oogarts luidt de noodklok: Nederlandse jeugd steeds vaker bijziend

De oogkwaliteit van de Nederlandse jeugd holt achteruit. Steeds meer kinderen raken bijziend. "We verwachten dat bijziendheid de belangrijkste oorzaak van blindheid gaat worden", waarschuwt oogarts Caroline Klaver. Zij pleit ervoor om de leefstijl van kinderen drastisch te veranderen. Minder schermtijd en meer naar buiten, is haar advies.

Prof. dr. Klaver is oogarts bij het Radboudumc in Nijmegen en hoogleraar bij het Rotterdamse Erasmus MC. Dat kinderen steeds slechter gaan zien baart haar zorgen. "Onder de jeugd hebben we een groot bevolkingsonderzoek gehouden, Generation R. Samen met andere Europese onderzoeken toont dat aan dat vijftig procent van de kinderen bijziend wordt." Volgens de oogarts is dat heel veel. "Vroeger, dertig à veertig jaar geleden, was dat zo'n 25 procent."

De oorzaak is dat kinderen te veel binnen zitten en op schermen (van laptops, tablets en telefoons) kijken gedurende de dag. "Als je heel veel dichtbij werk doet en weinig buitenkomt, dan is dat een trigger voor het oog om te groeien."

Het langer worden van het oog zorgt voor bijziendheid, legt de dokter uit. "Dat betekent dat je veraf minder scherp ziet. Omdat het lichaam, en de ogen nog in de groei zijn, treedt dit op. Bij 'normale' kinderen stopt de groei van het oog rond hun vijftiende. Heb je als jongere een bril voor bijziendheid? Dan groeien de ogen meestal door tot een jaar of 25."

Kinderen die sluipenderwijs bijziendheid ontwikkelen, merken dit volgens Klaver zeker. "Op een bepaald moment kunnen ze het bord op school niet meer goed zien." Volwassenen die veel beeldschermwerk doen lopen de kans op het ontwikkelen van bijziendheid niet, omdat hun ogen zijn 'uitgegroeid'.

Met contactlenzen of een bril zijn bijziende kinderen weliswaar geholpen, maar op de langere termijn kan er schade aan de ogen optreden. "Het is een zorgwekkend constatering", vindt de oogarts. "Die langer wordende, bijziende ogen, zijn gevoeliger voor veroudering. Het bindweefsel in het oog is bij bijzienden veel dunner en bij oudere mensen kan dit uitzakken." Uiteindelijk kan dit zelfs tot blindheid leiden op latere leeftijd.

"We verwachten dat bijziendheid de belangrijkste oorzaak van blindheid gaat worden over twintig jaar. Eén op de drie wordt ernstig slechtziend met een door bijziendheid opgerekt oog."

Om het tij te keren is het belangrijk dat de leefstijl van kinderen wordt veranderd, vindt dokter Klaver. "Die ogen moeten niet zo lang worden als ze in de groei zijn. Kinderen moeten gedurende de dag minder dichtbij werk doen en meer naar buiten", is haar dringende raad.

Met de vergrijzing neemt het aantal mensen met oogproblemen sowieso toe. Staar komt veel voor, ziet de dokter in de dagelijkse praktijk. "Ik geloof dat 80 procent voor zijn tachtigste een staaroperatie ondergaat. Het is de topper onder de chirurgische ingrepen. Het komt vaker voor dan een blindedarmoperatie."

Blindheid bij ouderen is vaak toe te schrijven aan een andere oogkwaal, namelijk de leeftijdsgebonden ‘maculadegeneratie’. “De macula is het stukje van het netvlies dat precies achterin in het oog zit, ook wel gele vlek genoemd. Daarmee zie je scherp”, legt Klaver uit. “Als die niet meer werkt, oftewel gedegenereerd is, dan zie je niet in het centrum van je blikveld. Dit kan tot functionele blindheid leiden. De ziekte treedt vooral bij mensen boven de 65 op. Hierbij speelt leefstijl ook een rol: ongezonde voeding, roken en weinig bewegen, zorgen voor een verhoogde kans op deze oogziekte.”

Een ongezonde leefstijl kan aanleiding geven tot obesitas. Onder de groep mensen die dit treft, komt suikerziekte vaker voor. Die aandoening kan ook het zicht negatief beïnvloeden. "Mensen met diabetes krijgen vaker last van lekkende bloedvaatjes in hun oog. Je netvlies kan dan niet genoeg voeding en zuurstof krijgen. Deze netvliesschade heet officieel diabetische retinopathie."

‘Glaucoom’ is ook een ziekte die bij ouder wordende mensen vaker optreedt. Verhoogde oogdruk speelt een rol bij het ontstaan van schade aan de oogzenuw. "Dat leefstijl zoals voeding ook op deze aandoening van invloed is, staat wel vast. Maar hoe precies? Dat wordt nog onderzocht."

Moet je je ogen regelmatig laten onderzoeken? Voor je tanden wordt aangeraden om een of twee keer per jaar voor controle naar de tandarts te gaan. "Een regelmatige oogcontrole kan blindheid en slechtziendheid in meer dan 70 procent van de gevallen voorkomen", stelde het Oogfonds onlangs. Dokter Klaver nuanceert die uitspraak. "Dat is vooral in derdewereldlanden zo. Daar kun je nog veel blindheid voorkomen."

In Nederland is er beter zicht op oogproblematiek. "De oogzorg is goed geregeld. Toch zijn er mensen die langer blijven rondlopen met klachten dan goed is. 'Ik zie nog goed met het andere oog', hoor je mensen dan zeggen." Klaver vindt die houding niet verstandig. "Het is goed om af te toe te checken of je wel 100 procent ziet. Er zijn meer opticiens dan groenteboeren. Het is dus redelijk makkelijk om een oogtest te laten doen." Opticiens beschikken over steeds modernere technieken, stelt de oogarts vast. "Er zijn er die camera's hebben waarmee je je netvlies kunt laten controleren. Optometristen kunnen binnen in het oog kijken. Dat is als voorportaal voor oogzorg in het ziekenhuis hartstikke goed."

Oogarts Klaver geeft de tip om af en toe even één oog af te dekken en daarna het andere. Daarmee kun je controleren of je nog goed ziet. Zie je niet meer scherp? Dan raadt ze aan om daar werk van te maken door naar de opticien of optometrist te gaan. Een andere reden om actie te ondernemen is minder goed zien, waarbij een bril geen uitkomst biedt. "Zeker als dat snel ontstaat. Verder moet je doorverwezen worden naar een oogarts als je een onverklaarbare afname hebt van je gezichtsvermogen."  

Boven de 50 jaar kan het volgens de oogdokter geen kwaad om extra checks te doen. "Je kunt je oogdruk laten meten bij de opticien. Is die te hoog? Dan is er een risico op glaucoom. Zit maculadegeneratie in je familie? Dan is het raadzaam om je netvlies een keer te laten onderzoeken."

"Maar zie je goed en ben je 30 of 40 jaar? Dan loont het niet om mensen zonder klachten een of twee keer per jaar naar een optometrist of oogarts te sturen."

Meer weten over je ogen? Dokter Klaver beveelt de website www.myopie.nl aan. Deze biedt uitgebreide informatie over bijziendheid. Maculadegeneratie.nl biedt uitvoerige info over de gelijknamige oogkwaal. Beide websites zijn ontwikkeld door het Erasmus MC.

Heb jij nou een vraag over brillen, lenzen of andere oogzaken? Stel deze dan op Kassa's forum Vraag & Beantwoord! Ga hier naar alle categorieën. Heb je zelf kennis van een bepaald onderwerp? Dan kun je uiteraard anderen helpen met een consumentenkwestie!

Meepraten over dit artikel? Dan kan onderaan deze pagina