(Onverwachte) kosten bij van het gas af gaan: hoe zit het daarmee?

In Nederland gebruikte in 2017 nog zo’n 95 procent van de huishoudens aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Een gemiddeld huishouden verbruikt volgens Milieu Centraal op basis van CBS-cijfers uit 2018 1.269 kubieke meter gas. Dat staat in 2020 gelijk aan een rekening van 1035 euro aan gas.

Als je een gasaansluiting hebt, heb je te maken met de ‘aansluit- en transportovereenkomst’ (ATO) tussen jou en de netbeheerder. Deze kosten dekken de levering van gas, het opnemen of uitlezen van de verbruiksstanden, onderhoud, et cetera. Je zou denken dat wanneer je van het gas af gaat, je enkel deze overeenkomst dient op te zeggen aangezien je geen verbruik en onderhoud aan het gasnet meer hebt.

Maar van het gas af gaan is simpeler gezegd dan gedaan. Wie zich laat afsluiten, krijgt vaak te maken met kosten voor het laten dichtdraaien van de gaspijp. Nu kun je ervoor kiezen om je gasaansluiting en -meter niet te laten verwijderen, maar kiest een netbeheerder er in sommige gevallen voor om dat – tegen jouw wil in – te doen. Dit heeft ermee te maken dat de aansluiting niet jouw eigendom is, maar die van de netbeheerder. En zo kan het zijn dat er naderhand een rekening van tussen de 350 en 800 euro jouw kant op komt.

Een gasaansluiting en ongebruikte gasleidingen worden vaak om veiligheids- en milieuredenen verwijderd. Het gasnetwerk kan wel blijven liggen, omdat dit later voor alternatieven, zoals waterstof, gebruikt kan worden. Waterstof is echter niet het enige alternatief waarop we moeten inzetten, stelt Jan Rotmans in Kassa (7 maart 2020).

De rekening vanuit de netbeheerder voor het verwijderen van de gasaansluiting hoeft echter niet elke klant te betalen. Nadat de gasaansluiting en -meter door de netbeheerder was verwijderd, ontving een klant een hoge rekening. Toen hij hiertegen in beroep ging, werd hij in het gelijk gesteld: als gevolg hoefde hij de ‘afsluitboete’ niet te betalen. Volgens de kantonrechter was er geen wettelijke grondslag voor de gasverlater om op te draaien voor de kosten van de ongevraagde verwijdering. Het kan daarom handig zijn om goed je contract door te lezen om te zien of hierin iets staat over verwijdering van de aansluiting na het stopzetten van de aansluit- en transportovereenkomst (ATO).

Vanwege de weerstand op de afsluitboete, stelde GroenLinks eerder in 2020 voor in de Tweede Kamer om de afsluitkosten voor gasverlaters te halveren. De Tweede Kamer nam de wijzigingsregeling ‘tariefstructuren en voorwaarden gas’, ook bekend als de 50-50 regeling, in februari aan. Hiermee liggen per 1 oktober de kosten voor van het gas af gaan een stuk lager dan voorheen; je betaalt zelf de ene helft van de rekening en de netbeheerder de andere helft.

Hierop is vervolgens door minister Eric Wiebes (Economische Zaken) een andere regeling getroffen. Hij schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat de kosten voor verwijdering in het vervolg door de netbeheerders worden doorberekend in de tarieven voor klanten die aangesloten blijven op het gasnet. Wiebes' besluit gaat hiermee verder dan de bovenstaande afspraak die eerder dit jaar in de Tweede Kamer werd gemaakt.

Enkele gasverlaters stellen dat het betalen van de boete helemaal niet nodig is, schrijft Trouw en noemen de 50-50 regeling geen structurele oplossing. Een collectief van tweehonderd gasverlaters weigerden, met succes, de afsluitboete te betalen. Sinds 2017 gingen deze mensen van het gas af. Zij weigerden of negeerden de factuur voor afsluiting. Is jouw gasmeter verwijderd en ontving je een factuur? En wil je weten of je deze moet betalen? Lees dan deze uitspraken van de Geschillencommissie Energie.

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) was het niet eens met het eerdere plan van de Kamer om de afsluitkosten te halveren. Echter, de ACM heeft een andere redenering dan de gasverlaters. Het stelt dat gasverlaters de afsluitkosten volledig moeten dragen, omdat de netbeheerder deze kosten anders verhaald op alle aangesloten gasklanten via het vastrecht. Met het nieuwe besluit van Wiebes gaat dit wel het geval zijn.

De ACM stelt dat hierdoor mensen die aan het gas blijven, fors meebetalen voor de mensen die minder of niet betalen voor het verwijderen van de gasaansluiting. Hierdoor ontstaat er een zogeheten ‘wanverhouding in de kostenverdeling’, stelt ACM-topman Henk Don.