Onderzoek wijst uit: benzineprijzen stijgen snel, maar dalen langzaam

Olieprijzen – en dus de brandstofprijzen – veranderen continu als gevolg van onrust en andere ontwikkelingen in de wereld. Heb jij weleens gedacht dat benzineprijzen bij de pomp vaak wél direct stijgen als de olieprijs omhoog gaat, maar juist langzaam dalen als de olieprijs weer zakt? Onderzoek wijst uit dat jouw vermoeden klopt. Door deze prijstruc betalen automobilisten te veel geld voor hun brandstof.

Dat zou gaan om 'meerdere centen' per liter brandstof. En dat tikt al met al toch wel aan. Stef de Jong is onderzoeker en tevens econoom bij de Autoriteit Consument & Markt. Hij heeft onderzocht hoe deze olieprijsveranderingen tussen 2007 en 2023 doorwerkten in de brandstofprijzen aan de pomp.

Gedurende deze periode zouden consumenten zo'n 2,2 tot 4,8 cent te veel hebben betaald per getankte liter brandstof. Het onderzoek is gepubliceerd in vakblad ESB (Economisch Statistische Berichten).

Waar de benzineprijs direct omhoogschiet als de olieprijs stijgt, wachten pomphouders vaak bewust met het laten dalen van de benzineprijs als de olieprijs afkoelt, zo is gebleken. Onder economen staat dit principe bekend onder de term 'rockets and feathers', oftewel 'raketten en veren'.

Dat komt neer op het volgende principe, aldus De Jong: "Prijzen schieten omhoog als een raket bij inputprijsstijgingen, terwijl bij inputprijsdalingen de prijs als een veer naar beneden dwarrelt."

Daarnaast zouden pomphouders scherp in de gaten houden wat de concurrentie doet met de prijzen. De Jong spreekt in dat verband van een "stilzwijgende collusie". Hij vervolgt: "Daarbij wordt de pomphouder mogelijk geholpen door het systeem van openbare adviesprijzen. Een olieprijsstijging wordt dan liever te veel dan te weinig in de pompprijs doorgerekend. Bij dalingen van de olieprijs gaat de pomphouder dan ook aan de veilige kant zitten."

Een mogelijke oplossing zou liggen in een grotere transparantie. Pomphouders zouden bijvoorbeeld verplicht kunnen worden om hun benzineprijzen automatisch digitaal te openbaren. Deze informatie zou vervolgens kunnen worden verwerkt in verschillende navigatie-apps, zodat automobilisten te allen tijde exact kunnen zien waar de benzine het voordeligst is, zo suggereert De Jong.

Bron: ESB.nl / De Telegraaf