Misstanden door prijzenoorlog in rijschoolbranche

Crisis of geen crisis, als je achttien wordt wil je natuurlijk je rijbewijs halen. De keuze in rijscholen is enorm. De afgelopen jaren schoten de rijopleidingen als paddenstoelen uit de grond. Gevolg: een prijzenoorlog met prijzen tot soms minder dan twee tientjes per les. Goed nieuws voor de consument, zou je denken, maar is dat wel zo?

Kassa ontving diverse klachten van ontevreden klanten. Ze betaalden bijvoorbeeld een lespakket vooruit, waarna de instructeur niet meer kwam opdagen. Of ze kochten via Groupon een dergelijk pakket, waarna de rijschool hen verplichtte nog twintig lessen tegen een hoger tarief bij te kopen.

Freddy Nieuwenhuis
Een rijschool waar Kassa diverse klachten over kreeg is Freddy Nieuwenhuis. Klanten gingen onder meer met hem in zee omdat hij een BOVAG-logo voerde. In werkelijkheid bleek hij al heel lang geen lid meer te zijn. De gedupeerden kochten bij hem een pakket rijlessen, maar na de eerste les kwam hij niet meer opdagen. Volgens Nieuwenhuis zelf kwam dat door voortdurende problemen met zijn auto en ziekte van zijn dochter. Klanten die hun geld terug vroegen, weigert hij te compenseren. 

Het aantal rijscholen nam de afgelopen jaren fors toe. Waren er in 2009 nog 5449 rijscholen, vorig jaar waren dat er 7867: een stijging van 40%. Het aantal examens daalde in dezelfde periode juist licht. De toename is extra opmerkelijk omdat de afgelopen jaren ook honderden rijscholen stopten. Alleen al in 2012 waren dat er 478. 

Als gevolg van de forse groei wordt er stevig op prijs geconcurreerd. Sommige rijscholen bieden lessen aan onder de twintig euro. Ook wordt er met aanbiedingen gestunt op websites als Groupon en Vakantieveilingen, bijvoorbeeld tien lessen én een praktijkexamen voor €199. Volgens de drie grote brancheorganisaties BOVAG, VRB en FAM leidt het gestunt met prijzen ook tot misstanden. "Er zijn instructeurs die van hun baas per les maar vijftien kilometer mogen rijden", aldus VRB-voorzitter Peter van Neck. "De rest van de tijd staan ze stil om zogenaamd instructies te geven."

Rijschoolhouders maakten tegenover Kassa massaal hun zorgen kenbaar over de ontwikkelingen in de branche. Een paar voorbeelden: - Wij hebben heel veel last van rijschoolketens die leerlingen bij scholen werven met ontracten die ze moeten tekenen. De leerlingen beginnen daar en er wordt al snel verzocht om tien of twintig rijlessen bij te kopen. In onze ogen zijn dit gewoon ketens die snel veel geld willen verdienen. - In de afgelopen paar jaar is de rijschoolbranche een soort van 'Holland Casino' geworden. Met lede ogen en machteloos, zien de serieuze en professionele rijscholen de langzame teloorgang in de branche. De sterke prijsconcurrentie heeft grote delen van onze branche omlaag getrokken. Leerlingen worden op de gok voor het theorie- en rijexamen opgegeven met de gedachte, misschien heb je geluk en slaag je! - Regelmatig krijg ik telefoontjes van mensen die met zo'n opleider in zee zijn gegaan en voelen dat ze bedrogen zijn. De leerling koopt dan een pakket voor €1800 en krijgt daarbij te horen dat hij net zo veel kan lessen en examen kan doen totdat hij geslaagd is. Het gaat dan fout als de ze dit volledige bedrag vooraf of na een paar lessen volledig CONTANT hebben betaald. Voorbeeld: de leerling heeft tien lessen gehad en moet al examen doen want er is een plekje over en het maakt niet uit dan heeft hij het al een keer ervaren. De leerling zakt en de rijinstructeur laat niets meer van zich horen.  

Volgens brancheorganisatie BOVAG worden veel problemen veroorzaakt doordat startende rijschoolhouders vaak te weinig verstand hebben van ondernemen. "Ze kunnen wel les geven", aldus directeur Koos Burgman, "maar dat is nog wat anders dan een bedrijf runnen. Ze lokken klanten met lage tarieven, maar hebben geen idee wat ze zich op de hals halen." De BOVAG pleit er voor dat rij-instructeurs eerst drie jaar bij een rijschool in dienst gaan voordat ze zelf een onderneming mogen beginnen. Ook zou een cursus ondernemerschap deel moeten uitmaken van de opleiding.

Diverse partijen in de Tweede Kamer willen maatregelen om het kaf van het koren te scheiden. Zo willen de PvdA en de SP dat er een klachtenmeldpunt komt bij het CBR. Beide fracties willen dat de instantie de bevoegdheid krijgt slecht presterende of zich misdragende rijscholen te schrappen. PvdA-Kamerlid Attje Kuiken pleit daarnaast voor één kwaliteitskeurmerk waarin niet alleen wordt gekeken naar het slagingspercentage, maar ook naar de lesprijs, het gemiddelde aantal lessen dat nodig is voor het halen van het rijbewijs en de manier waarop de rijschool met klanten omgaat. Ook CDA-Kamerlid Sander de Rouwe is voorstander van één platform waar de consument kan zien of hij met een betrouwbare rijschool te maken heeft. Daarop moet ook te zien zijn of de instructeur een geldigde instructeurspas heeft. Daarnaast pleit hij voor een verplicht lidmaatschap van de geschillencommissie. De VVD is voorstander van een keurmerk, maar laat dat aan de branche.

Waar kan je op letten bij het kiezen van een rijschool? Hieronder enkele adviezen: - Vraag in je eigen omgeving bij familie of vrienden naar goede ervaringen met rijscholen. Loop ook eens bij een rijschool naar binnen om een indruk op te doen.

- Ga na of je een vaste instructeur en een vaste auto hebt.

- Maak afspraken over wat er gebeurt bij het uitvallen van een les, een instructeur of een auto. Zijn er vervangers of krijg je je lesgeld terug? Let ook op wat je eigen rechten zijn bij het afzeggen van afspraken? Hoe ver van tevoren moet je dat doen?

- Check het slagingspercentage van de rijschool. Dat kan hier . Soms adverteren rijscholen met hogere percentages dan ze in de praktijk halen. Let op: een slagingspercentage zegt niet alles. Let ook op het aantal examens dat een rijschool het afgelopen jaar heeft begeleid.

- Ga na of de rijschool een instructiekaart gebruikt waarop je vorderingen worden bijgehouden. Kent de opleiding een logische opbouw?

- Heb je een voorkeur voor een bepaald soort opleiding? Er zijn spoedopleidingen, maar ook een rijopleiding in stappen. Ook zijn er rijscholen die zich specialiseren in het lesgeven aan kandidaten met faalangst,

- Het gemiddelde aantal lessen dat nodig is voor een kandidaat zijn rijbewijs haalt ligt rond de 35 à 40. Pakketten van tien rijlessen met examen voor een lage prijs lijken aantrekkelijk. In de praktijk zijn er vrijwel altijd meer lessen nodig, die dan ook tegen een hogere prijs worden aangeboden. Na tien lessen examen doen is vrijwel altijd zinloos.

- Je kunt ook overwegen per les te betalen. Je bent dan soms wel duurder uit, maar je bent ook flexibel. Je kunt stoppen wanneer je wil, zonder dat je je geld terug moet vragen.

- Vraag de instructeur naar zijn WRM-certificaat. Bij het IBKI  kan je nagaan wanneer het certificaat is afgegeven en of het nog geldig is. De geldigheidsduur is vijf jaar.

- Let op het tarief dat rijscholen rekenen voor het praktijkexamen. Een reële prijs ligt rond de €200.

- Uit onderzoek blijkt dat kandidaten die een tussentijdse toets afleggen een hogere slagingskans hebben.

- Let op misleidende reclametermen als 'slagingsgarantie'. Rijscholen kunnen geen garanties geven over je slagingskans.

- Vergelijk de prijzen, maar let ook op de duur van de les. Bij de ene rijschool duurt een rijles een uur, bij de andere rijschool drie kwartier.