Misbruik van verbruiksregisters door energieverkopers

Kassa liet eerder zien hoe ‘energiecowboys’ consumenten op misleidende wijze een energiecontract aansmeren. Wat opvalt is dat deze tussenpartijen, die zich vaak voordoen als een onafhankelijk vergelijker of een energie ‘adviseur’, je helemaal niet het beste aanbod doen. In veel gevallen werken zij namelijk voor een specifieke leverancier, en blijkt achteraf dat je helemaal niet gaat besparen of de beste deal hebt gekregen. Maar dit soort verkopers zeggen wél in officiële verbruiksregisters te kunnen kijken. Hoe zit dat?

Het C-AR (Centraal Aansluitenregister) en CER (Contracteinde register) zijn in het leven geroepen met het idee de consument te beschermen tegen overlappende energiecontracten en overstapboetes. De registers zijn eigendom van alle netbeheerders en energieleveranciers mogen erin kijken, om bij een overstap het nieuwe contract goed aan te laten sluiten en het verbruik te kunnen inzien voor het nieuwe contract. Echter blijkt dat verkopende tussenpartijen die geen leverancier zijn, ook in die registers kunnen om de verbruiksgegevens van een consument in te zien. Hiervoor hebben zij wel toestemming nodig, die bestaat uit de dag en maand van de geboortedatum, of de laatste 4 cijfers van het IBAN-nummer. Dit wordt de ‘klantsleutel’ genoemd. Als de energieverkopers deze heeft, kan hij in het register jouw verbruiksgegevens inzien, hoeveel stroom en gas je gemiddeld verbruikt. En deze informatie is voor de verkoper cruciaal om een nieuw energiecontract op te kunnen stellen.

Consument Wim kreeg ook een telefoontje van een energie ‘adviesbureau’, genaamd Mebo Advies. Die wilden bij hem langskomen omdat ze een onderzoek zouden hebben gedaan in zijn regio, waaruit bleek dat hij minder zou kunnen betalen voor zijn energierekening. Er kwam een medewerker van Mebo Advies bij Wim thuis, om hem te vertellen over zijn besparing. Volgens de adviseur had het bedrijf een onderzoek gedaan naar de “kale tarieven” in de regio, en kwam het adres van Wim daaruit naar voren omdat hij te veel zou betalen. Volgens deze verkoper was Wim goedkoper uit bij leverancier DGB Energie, wat volgens hem onderdeel was van Greenchoice. Wim zou volgens zijn berekening 100 euro per maand gaan betalen en daarmee op jaarbasis zo’n 180 euro kunnen besparen. Op de vraag hoe lang het contract zou zijn gaf de verkoper geen antwoord.

Achteraf bleek, toen Wim het contract van leverancier DGB Energie daadwerkelijk binnen kreeg, dat hij helemaal niet zou gaan besparen maar maandelijks 40 euro meer kwijt zou zijn. Ook zei de directeur van Mebo bij navraag van Kassa dat zij geen onderzoek doen in de regio, en hij ook niet zou weten hoe dat zou moeten. DGB Energie bleek ook geen onderdeel van Greenchoice te zijn. En het contract dat deze verkoper hem aansmeerde, had een duur van maar liefst 5 jaar. Extra opmerkelijk dus, dat deze frauduleuze verkoper wél Wims verbruik kon inzien in het landelijke register. Volgens de verkoper kon dit omdat zijn adviesbureau daar 'een licentie' voor heeft. Het onvoordelige contract van Wim hebben we gelukkig op tijd kunnen annuleren.

Volgens Ben Woldring van Gaslicht.com zijn de registers in de basis belangrijk om een overstap van de ene naar de andere leverancier goed te laten verlopen. Woldring kan er als onafhankelijk vergelijker bijvoorbeeld niet in, omdat hij niet namens een leverancier te werk gaat. En dit is cruciaal: alleen energieleveranciers hebben toegang tot het register, dus als een partij die zich voordoet als onafhankelijke adviseur toch jouw verbruik in dit register kan opvragen, betekent dit dat hij daar via een leverancier toegang tot heeft gekregen, en dan kun je er wel vanuit gaan dat hij ook een contract van díe leverancier aan je wil verkopen. Een onafhankelijke partij werkt niet voor een energieleverancier, en kan dus niet in het register jouw verbruik inzien.

Volgens Matthieu Paapst, privacy deskundige en jurist, worden de privacy rechten van consumenten geschonden als andere partijen dan energieleveranciers ook in deze registers kunnen. Volgens Paapst is er dan sprake van een overtreding van de privacywet en hij roept de Autoriteit Persoonsgegevens op daar verder onderzoek naar te doen. Er is hier volgens Paapst een rare situatie gecreëerd, omdat normaal gesproken de eigenaar van een register de enige partij is waar je terecht kunt om informatie over het gebruik van je gegevens op te vragen. In dit geval is het echter zo geregeld dat het register van de netbeheerders is, maar de energieleveranciers ook een deel van de informatie over de verkregen toestemming beheren. Je loopt als consument dus het risico om van het kastje naar de muur te worden gestuurd, als je inzicht wil in wie jouw gegevens precies heeft geraadpleegd.

Wim vroeg bij de netbeheerders op door wie en hoe vaak zijn gegevens in het register zijn ingezien, hierop is een aantal verschillende energieleveranciers te zien, maar de verschillende ‘adviesbureaus’ waar hij de laatste tijd door benaderd is, waaronder Mebo Advies, staan er niet op. Je kunt dus alleen achterhalen via welke leverancier er in is gekeken, en die leverancier zou zelf alle informatie over de toestemming moeten bewaren.

De branchevereniging van energieleveranciers, Energie Nederland, wilde wederom alleen schriftelijk reageren op de uitzending van Kassa. Volgens Energie Nederland kunnen leveranciers wederverkopers “via hun eigen systemen toegang laten krijgen tot de registers. Bij grotere partners (distributieplatforms) kunnen directe koppelingen worden gemaakt, mits de partner voldoet aan de maatregelen die zij hiervoor moeten treffen en onder de verantwoordelijkheid  van de leverancier. Leveranciers zullen met wederverkopers afspraken maken over het inzichtelijk maken van hoe vaak het register wordt geraadpleegd”. De complete reactie van Energie Nederland vind je hieronder.

Het bedrijf Medo Advies, dat Wim onder allerlei valse voorwendselen een nieuw contract aansmeerde, is geschrokken van de verkoopmethode van hun medewerker. De toenmalige directeur van Mebo Advies laat weten de situatie te betreuren en dat in het geval van Wim niet is gehandeld op de manier die zij nastreven binnen de organisatie. De betreffende verkoper is op non-actief gesteld. De complete reactie van Mebo Advies vind je hieronder.

Update 30 november 2023: naam van de toenmalige directeur verwijderd.

Ook energieleverancier DGB Energie, die met Mebo Advies samenwerken, betreuren de situatie. Volgens hen streeft DGB ernaar dat klanten tevreden zijn. Zij verwachten van hun verkopers dat zij (potentiele) klanten correct benaderen en hen van goed advies voorzien. De complete reactie van DGB Energie vind je hieronder.

Zelf opvragen door wie jouw verbruiksgegevens in de registers zijn geraadpleegd? Je kunt hiervoor terecht bij je netbeheerder. Netbeheer Nederland geeft daarvoor de volgende gebruiksaanwijzing:

- Je kunt bij je eigen netbeheerder opvragen wie er toegang heeft gevraagd tot de gegevens over jouw energieverbruik
- Op de website MijnAansluiting vind je gemakkelijk wie jouw netbeheerder is:https://www.mijnaansluiting.nl/algemeen/netbeheerdersperregio
- Netbeheerders beschermen de privacy van hun klanten en zullen dan ook nooit telefonisch gegevens over het verbruik verstrekken
- Je moet daarom altijd schriftelijk een verzoek indienen om een overzicht te krijgen.
- Ook word je identiteit gecontroleerd. Soms moet je daarom het nummer van je elektriciteits- of gasmeter doorgeven.
- Dit kan per netbeheerder verschillen; check daarom hoe het aanvragen is geregeld bij jouw netbeheerder. Dat kan via hun website; de informatie is vaak terug te vinden onder het kopje privacy of vragen. Op een contactformulier kun je vervolgens aangeven dat je een overzicht wilt van de partijen die in het Centrale Aansluitingen Register (CAR) jouw energieverbruiksgegevens hebben opgevraagd.