Leven zonder auto: voor wie is dat mogelijk?

Zo'n 302.000 mensen deden in 2017 hun auto weg, blijkt uit recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De reden hiervoor was vaak een verhuizing of een verandering van de gezinssamenstelling. Opvallend genoeg deden relatief veel jongeren hun auto weg. Van de jongeren die in 2017 nog in het bezit van een auto waren, had 8,8 procent geen auto meer op 1 januari 2018. Ook veel ouderen (mensen van 75 jaar of ouder) besloten in 2017 hun auto weg te doen. Het gaat om 5,2 procent. Van 20,4 procent van deze groep verliep het autorijbewijs dan ook in 2017. Een groot deel van de groep mensen van wie hun rijbewijs verloopt ervaart vaak problemen bij het CBR bij het wel of niet verlengen van hun verlopen rijbewijs, onder andere wegens het wachten op een gezondheidsverklaring. Hier besteedden wij in onze uitzending van 8 december 2018 al aandacht aan. 

Het moderne leven lijkt ondenkbaar zonder een auto. Naar aanleiding van het onderzoek van CBS vroegen we ons af: is een autoloos bestaan wel te doen? Toch blijkt uit de cijfers van het CBS dat zo'n 47,9 procent van de Nederlandse bevolking in 2017 autoloos bleef in 2018. Van deze groep had zo'n 41 procent geen autorijbewijs. Er zijn dus genoeg mensen die dagelijks van A naar B kunnen komen zonder een eigen auto. Sommige mensen kiezen bewust voor een leven zonder auto. Maar wie en waarom?

Een aantal mensen geven aan dat ze het zonde vinden om de auto te pakken voor een stuk dat ook gefietst kan worden. Zij zien daarbij fietsen ook als vervanging van sporten en vangen zo twee vliegen in een klap. Toch is voor velen de verleiding om toch de auto te pakken voor een korte afstand groot. Zo blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu dat er jaarlijks 3,6 miljard korte ritten onder de 7,5 kilometer worden gemaakt. Ook betreft de groep mensen met een autoloos bestaan mensen die het doen uit milieuoverwegingen. Deze groep mensen gaat bijvoorbeeld met het openbaar vervoer of met een deelauto naar het werk of andere bestemmingen. Daarnaast zijn er enkelingen die stellen dat het in hun stad makkelijker is om met de fiets door het verkeer te gaan dan met de auto, blijkt uit een interview van het Financieel Dagblad. Zij zien daarom dan ook geen reden om een auto aan te schaffen.

Om bedrijven en huishoudens ook tot het bovenstaande gedrag te stimuleren, doen in de twintig grootste plattelandsgemeenten in 2021 honderduizend deelauto's hun intrede. Volgens minister Stientje van Veldhoven (Milieu) is het belangrijk om juist op het platteland te zorgen voor een groot aanbod, gezien de langere afstanden die mensen hier afleggen.

Natuur & Milieu onderzoekt in een onderzoekspaper met de titel 'Van autovol naar autovrij' de toekomst van stedelijke mobiliteit en gebiedsontwikkeling. Hierin stelt de organisatie dat de reistijd in, rond en om steden de komende jaren verder zal toenemen. Volgens de organisatie is in deze omgeving het verkeer bovendien een belangrijke bron van uitstoot van schadelijke stoffen en verantwoordelijk voor een kwart van de totale CO2-uitstoot van het wegverkeer. Natuur & Milieu stelt zelfs dat het verkeer in de stad - al die personenauto's, taxi's, vrachtwagens en bussen - ervoor zorgen dat jaarlijks duizenden mensen ziek worden door ongezonde lucht.

Om de C02-uitstoot terug te brengen en de situatie omtrent het milieu, de leefbaarheid en de luchtkwaliteit te verbeteren, verkent Natuur & Milieu het instellen van leefzones in de stad als oplossing. De organisatie stelt dat als de helft van de mensen die voor ritten onder de 7,5 kilometer hun auto laten staan, dat elk jaar grofweg 1,0 megaton CO2, 1,3 kiloton stikstof en 0,065 kiloton fijnstof bespaart. Ook zal dit leiden tot een vermindering van geluidshinder. Volgens de organisatie is dit voor mensen een duidelijk waarneembaar effect. Nu moet er volgens Natuur & Milieu niet alleen nagedacht gaan worden over het terugdringen van het autogebruik door mensen zelf, maar ook over het terugdringen van (vracht)autogebruik in de logistiek. Zo neemt - door de opkomst van e-commerce - het aantal bezorgde pakketten jaarlijks toe. Als er meer gebruik zou worden gemaakt van pakketautomaten en ophaalpunten, zou een halvering van het aantal vervoersbewegingen door bestelbusjes volgens de organisatie mogelijk zijn.

Verder zou het terugdringen van het aantal auto's volgens het Kennisinstituut Mobiliteit (KiM) betekenen dat er meer plek vrijkomt - door een vermindering van het aantal parkeerplaatsen - voor onder andere fietsenstallingen, nieuwbouwwoningen en groene openbare ruimtes. En wie weet wordt het autoloze bestaan extra aantrekkelijk door het onderstaande nieuws.