Leugens en bedrog in rashondenwereld

Rashonden hebben vaak erfelijke ziekten, maar als klant van een fokker kun je dat niet altijd weten. Wie nietsvermoedend een rashond aanschaft, kan terecht komen in een wereld van leugens en bedrog.

Saskia Glas kocht in april 2015 een golden retriever pup met stamboom bij fokker Van Dort-Schut in Vlijmen. De fokker kwam betrouwbaar, verantwoordelijk en degelijk over, vertelt Glas. Die houding veranderde compleet toen pup Pebbles een twee weken later flinke jeuk bleek te hebben. Ichthyosis, vermoedde de dierenarts, een erfelijke aandoening die jeuk veroorzaakt. Het bleek ook uit een DNA-test, want Pebbles is lijder aan de ziekte.

Fokker Van Dort-Schut wilde daar niks van weten. Glas: "De fokker deed alsof ze die term nog nooit gehoord had, terwijl het toch echt een bekende ziekte is bij golden retrievers. Mijn toenmalige partner kreeg intimiderende smsjes van de oudste zoon van de fokker toen ik duidelijk maakte dat ik vind dat de fokker dit moet oplossen."

Medische kosten vergoeden

Die oudste zoon voerde verder de onderhandelingen en ook de gesprekken met Kassa. Deze Jorg van Dort wilde in eerste instantie aan Glas de aankoopsom terugbetalen en de hond terugnemen. Dat vond Saskia Glas niet voldoende. Zij wilde de hond, aan wie ze nu gehecht is, houden. Naast de aankoopsom retour, vindt zij dat de fokker ook de medische kosten, nu en in de toekomst, moet vergoeden. Glas wendde zich tot Stichting Dier&Recht voor juridische bijstand.

Voorzitter Hans Baaij van Stichting Dier&Recht besprak met Glas de mogelijkheid om naar de rechter te stappen. Immers, sinds juli 2014 is het 'Besluit houders van dieren' van kracht. Daarin staat dat fokkers voor zover mogelijk moeten voorkomen dat erfelijke gebreken worden doorgegeven. Om erfelijke gebreken te voorkomen is de fokker verplicht om de ouderdieren voor het fokken te controleren op erfelijke aandoeningen. Dat kan bijvoorbeeld door röntgenfoto’s van de heupen te maken (controle op heupdysplasie) of door DNA-testen te laten doen. In het geval van ichthyosis is al sinds 2009 een DNA-test beschikbaar. Veel fokkers van golden retrievers, waaronder Van Dort, gebruiken die niet. Dit om economische redenen. In het puppyboek van Pebbles zat geen informatie over ichthyosis bij de ouderdieren. Fokker Van Dort vroeg ondertussen om een second opinion bij dierenarts Dijkshoorn in Zeist. Die vond de huid van de hond er wél goed uitzien. Er was een cheyletiella-infectie geweest, maar ichthyosis: dat vond Dijkshoorn niet waarschijnlijk. De fokker liet daarom zelf ook een DNA-test uitvoeren. Volgens die test, uitgevoerd bij het Franse laboratorium Antagene, is de hond slechts drager van ichthyosis.

Hoe kan dat? Hoe kunnen de uitslagen van twee DNA-onderzoeken van dezelfde hond een verschillende uitslag hebben? Kassa dook er in. We zochten contact met het laboratorium in Frankrijk en achterhaalden dat het certificaat dat de fokker, via de dierenarts, aan Saskia Glas overlegde, een vervalsing is. De werkelijke uitslag van de DNA-test bij het Franse laboratorium Antagene is dat Pebbles wel degelijk ichthyosis-lijder is. Kleine verschillen in de opmaak van het certificaat laten zien dat het certificaat niet rechtstreeks van Antagene afkomstig is. Onderaan dit artikel zie je de verschillen tussen het echte en het neppe certificaat. Het laboratorium bevestigt dit. Bovendien laat de woordvoerder van Antagene aan Kassa weten (vertaling door redactie): "Als je naar de eigenschappen van het vervalste document kijkt, kun je zien dat als auteur 'Jorg' vermeld staat. Het vervalste document is daarnaast een PDF-bestand dat gemaakt is van een Word-bestand. Antagene maakt automatische PDF-bestanden, niet van een Word-bestand en de auteur is zeker niet Jorg!"

Dierenarts Dijkshoorn kreeg het vervalste certificaat van Van Dort en stuurde het door aan Saskia Glas. Dat hij ook van Antagene zélf een certificaat kreeg, met een andere uitslag, ontging hem. In de reportage van Kassa legt hij dat uit. De oorspronkelijke bron van het valse certificaat is fokker Van Dort. Pas toen Kassa deze informatie achterhaalde, draaide Van Dort bij. Hij heeft inmiddels een schikking getroffen in de zaak van Saskia Glas en Stichting Dier&Recht. De fokker heft inmiddels ruim €4000 betaald om onder andere de medische kosten van Saskia Glas te vergoeden. Ook heeft hij met Dier&Recht afgesproken om voortaan gebruik te maken van DNA-testen op ichthyosis bij ieder nest. Van Dort houdt ondertussen wél vol dat hij het valse certificaat als zodanig heeft ontvangen van Antagene. Hij is de enige bron van het valse certificaat.

Henri Dekkers van rasvereniging Golden Retriever Club noemt het een 'doodzonde' om te frauderen met officiële papieren. Hij wil de familie Van Dort-Schut royeren als lid van de Golden Retriever Club. De Raad van Beheer (de overkoepelende organisatie van rasverenigingen) noemt deze valsheid in geschrifte 'uiterst verwerpelijk' en heeft inmiddels de bewijsstukken opgevraagd en gaat de kwestie voorleggen aan het Tuchtcollege. Ook heeft de Raad van Beheer deze zaak voorgelegd aan de NVWA.

De Raad van Beheer stelt: "Op onze website zijn de afstamming van alle honden en de uitslagen van bij ons geregistreerde gezondheidsonderzoeken (heupdysplasie, elleboogdysplasie, oogonderzoeken en doofheidonderzoeken) volledig transparant en inzichtelijk. De betrouwbaarheid van deze informatie is geborgd in onze strikte procedures. Daardoor is fraude bij deze registraties vrijwel onmogelijk. Onderzoeksresultaten komen direct bij ons binnen en worden voor iedereen openbaar gepubliceerd. Wij hechten bijzonder veel waarde aan die transparantie en betrouwbaarheid als fundering voor ons gezondheidsbeleid. Het onderzoek van de DNA-test bij de Golden Retriever is een niet door ons geprotocolleerd onderzoek. Daardoor is dezelfde mate van betrouwbaarheid en transparantie minder eenvoudig."

Het Tuchtcollege kan verschillende straffen opleggen, bijvoorbeeld een geldboete, berisping of tijdelijke of blijvende diskwalificatie van een fokker. Dat betekent dat de fokker geen stambomen meer kan krijgen en dus ook niet meer veel geld kan verdienen aan het fokken van honden.

DNA-testen op ichthyosis worden op dit moment nog niet verplicht door de Golden Retriever Club . Vanaf april 2016 is dat wél het geval. Voorzitter Henri Dekkers vertelt daarover in de uitzending van Kassa. Fokkers die zijn aangesloten bij de GRCN moeten dan de ouderdieren testen op ichthyosis vóórdat er wordt gefokt. Met positief geteste dieren mag wél worden gefokt. "Niet alle nakomelingen zullen dan lijder van ichthyosis zijn."

Ook de Raad van Beheer, de overkoepelende organisatie van rasverenigingen, vindt dat voldoende. "Het is goed om zoveel mogelijk honden wél te gebruiken voor de fokkerij om inteelt en verwantschap aanvaardbaar te houden. Daarbij is het wel uitgangspunt zorg te dragen dat de honden niet lijden aan een erfelijke aandoening. De inzet van twee ouderdieren die beiden drager zijn van een aandoening waarvan de erfelijkheid hoog is, is zeer ongewenst en wordt ten sterkste afgeraden." Hans Baaij van Stichting Dier&Recht vindt dat niet genoeg. "Het is onbegrijpelijk dat er pas volgend jaar verplicht getest gaat worden. De wet is al op 1 juli 2014 ingegaan!" Fokkers van Golden Retrievers moeten zo snel mogelijk alle dieren gaan testen op ichthyosis, vindt Baaij. Ophouden met fokken als dieren positief testen. Bovendien vindt hij dat er an ook geen stambomen meer verstrekt mogen worden en dat gebeurt nu wel. "Het gevolg van de DNA testen op bijvoorbeeld ichtyosis is dat veel minder dieren geschikt zijn om mee te fokken. Ichthyosis komt als ziekte bijvoorbeeld wel voor bij 50% van de golden retriever-populatie. Volgens Antagene is zelfs meer dan 80% drager van deze erfelijke aandoening." Daar zou dus niet meer mee gefokt mogen worden, vindt Baaij.

Baaij is met Stichting Dier&Recht al jaren bezig om kopers van rashonden met problemen te helpen. Hij zegt: "We krijgen natuurlijk alleen mensen te spreken als er problemen zijn, maar toch is het opvallend hoe vaak mensen geïntimideerd worden door fokkers. Zowel de rashondenverenigingen als de Raad van Beheer grijpen dan zelden of nooit in. Fokkers vinden het blijkbaar niet normaal als iemand klaagt. Er valt nooit rustig te praten over een oplossing." Hij vult aan: "Het komt op mij zeer selectief over dat de Golden Retriever Club en de Raad van Beheer nu ineens heel verontwaardigd zijn, maar feitelijk, door de eisen die ze stellen als raszuiver fokken en fokken volgens de rasstandaard (een strikt voorgeschreven uiterlijk) zowel de oorzaak zijn van veel erfelijke aandoeningen als die in stand houden." Dankzij de nieuwe wet staan kopers wel een stuk sterker. Baaij: "Mensen kunnen via de rechter een redelijke schadevergoeding krijgen. Dier&Recht behandelt flink wat zaken en we winnen bijna alles, maar het is niet gemakkelijk en het kost veel tijd."  

Fokkers die het niet eens zijn met de nieuwe testverplichting van de rasvereniging GRCN zijn inmiddels zélf een rasvereniging begonnen. Deze Golden Retriever Vereniging is op dit moment in ieder geval niet geaccrediteerd door de Raad van Beheer. De Golden Retriever Vereniging wilde niet reageren op vragen van Kassa over ichthyosis en testverplichting. Stichting Dier&Recht wil méér doen tegen fokkers die geen DNA-testen doen op ichthyosis. De stichting begint daarom een campagne . Baaij: "We gaan fokkers in rechte aanspreken en een dwangsom eisen voor elk nest dat ongetest wordt gefokt." We willen op korte termijn ichtyosis bij golden retrievers in Nederland de wereld uithelpen en daarvoor hebben we de steun nodig van zoveel mogelijk mensen. Het zou voor het eerst ter wereld zijn dat zoiets via rechtszaken lukt, maar ik geef onze stichting een goede kans. De stichting vindt dat er moet worden gestopt met 'raszuiver fokken'. "Iedereen weet ziet dat het leidt tot erfelijke aandoeningen. Een dierenarts zei eens: hoe duurder de hond, hoe groter de kans op ellende."

Wil jij weten hoe groot de kans is op een erfelijke aandoening is bij jouw rashond? Klik dan hier voor de Rashondenwijzer van Stichting Dier&Recht. De Raad van Beheer wilde niet reageren in Kassa, maar verwijst naar deze website over maatregelen voor een gezonde en sociale rashond. De Raad Van Beheer is volgens eigen zeggen bezig met de voorbereiding van regelgeving waarin foknormen per ras worden bepaald.

De Golden Retriever Club Nederland heeft ook gereageerd op de uitzending. De reactie is hier te lezen.
Het linker certificaat is het echte certificaat. Het rechter certificaat is vervalst. De redactie heeft privégegevens vervaagd.



Hieronder zie je de eigenschappen van het bestand. Links het door het laboratorium aangemaakte certificaat, rechts het vervalste certificaat. Hier is duidelijk te zien dat de maker ene 'Jorg' is.