Kassa’s Leefstijlprogramma: kinderobesitas

Uit cijfers van het CBS blijkt dat honderdduizenden kinderen in Nederland overgewicht hebben. Onder kinderen tussen de 4 en 18 jaar schommelt het percentage dat overgewicht heeft al sinds de jaren negentig tussen de 10 en 14 procent. Uit diezelfde cijfers blijkt dat zo’n 2,5% van hen obesitas heeft.

Iemand die daarover kan meepraten, is de inmiddels 6-jarige Sofie. Al vanaf haar tweede levensjaar komt ze snel aan. Bij een standaardcontrole bij het consultatiebureau – waar onder andere de lengte en het gewicht worden gemeten – wordt geconstateerd dat ze te zwaar is. Sofie en haar ouders worden doorverwezen naar het ziekenhuis, waar blijkt dat ze (ernstig) obesitas heeft.

In het ziekenhuis is er specifiek naar een stofwisselingsziekte of genetische ziekte gezocht, maar niets gevonden. Wel is er bij Sofie een genafwijking gevonden die een zeer sterke aanleg geeft voor overgewicht. Dat komt niet als een verrassing, aangezien het ook aan beide kanten van de familie voorkomt. Met behulp van een fysiotherapeut en een diëtiste moet Sofie gaan werken aan een gezondere leefstijl.

Edgar van Mil is bijzonder hoogleraar Jeugd, Voeding en Gezondheid aan de Universiteit Maastricht in Venlo. Daarnaast is hij kinderarts-endocrinoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en een van de oprichters van het Centrum Gezonde Leefstijl voor kinderen aldaar.

Van Mil is de behandelend arts van Sofie. “Ze is een typisch voorbeeld van hoe sterke aanleg in combinatie met een obesogene leefstijl tot snel progressief overgewicht kan leiden. Dat betekent overigens níet dat de ouders hier op uit waren, want ze hebben het beste met kun kind voor.” Tegelijkertijd is Sofie óók een schoolvoorbeeld van hoe het aanpakken van je leefstijl kan leiden tot een gezonder gewicht.

“In haar BMI-curve van de afgelopen jaren is duidelijk te zien hoe je zonder sterke afname van gewicht op deze leeftijd tóch in overgewicht kan afnemen door gezond door te groeien in de lengte. Inmiddels is er nog wel overgewicht (maar geen obesitas meer, red.) en de verwachting is dat dit langzaam nog verder kan afnemen in de loop van de jaren.” 

Dat ook veel kinderen al overgewicht hebben, heeft volgens van Mil met drie factoren te maken: onze biologie, ons gedrag en onze omgeving. “Onze biologie is zo dat we hunkeren naar vet, zout en zoet. En ons gedrag is daar ook op ingericht. En onze omgeving hebben we in de afgelopen decennia zodanig ingericht dat deze niet erg uitnodigt om te bewegen.” Het is volgens hem dan ook belangrijk om voor een integrale aanpak te kiezen en per individu te kijken welk aspect het beste kan worden aangegrepen.

In de studio praat Van Mil verder over dit probleem. Kinderobesitas kan bijvoorbeeld leiden tot volwassen ziektes bij kinderen. En in Nederland is er een Preventieakkoord waarin maatregelen staan om overgewicht tegen te gaan, maar moeten we in Nederland niet – net als in andere Europese landen – aan een suikertaks? En welke rol kunnen scholen spelen bij het meer laten bewegen van kinderen?