Jong en oud onder één dak? Dat lost een boel woonproblemen op

Tijdens de coronacrisis is de woonkloof voor jonge mensen alleen maar gegroeid. De prijzen van koopwoningen stijgen naar recordhoogten. De huurprijzen, vooral op de particuliere markt, zijn ook niet te stuiten. Waar moet je dan naartoe als jong bent en een betaalbare woning zoekt?

Amanda Schiltmans van Stichting Statiegeld op Jeugd (SOJ) is de trotse bedenker van Duo-wonen. Breng ouderen en jongeren samen onder één dak, stelt zij voor. “Het is een win-winsituatie”, vindt de voorzitter van SOJ. Haar stichting zet zich in om jongvolwassenen aan betaalbare woonruimte te helpen.

Ze bedacht het concept al enkele jaren gelden. Schiltmans zag dat er in haar woonplaats Son en Breugel best veel ouderen in deels nauwelijks bewoonde huizen woonden. Kinderen het huis uit, zolder en slaapkamers niet meer gebruik. “Kunnen we die ongebruikte ruimten geen zinnige herbestemming geven?” Die gedachte liet haar niet meer los, ook omdat dit fenomeen zich landelijk voordoet.

Inmiddels is Duo-wonen onder de vleugels van stichting SOJ helemaal uitgewerkt. Door half leegstaande huizen van senioren kadastraal te splitsen, creëer je twee zelfstandige woningen. Ieder met een eigen huisnummer. Op de begane grond heb je de seniorenwoning, waar de oorspronkelijke bewoner(s) vertoeft. Boven komt een sociale huurwoning van rond de 50 à 60 vierkante meter voor een jongvolwassene, met een eigen, keuken, slaapkamer, douche en voordeur.

Met een gezin (man 66, vrouw 61) wordt in Schiltmans’ woonplaats Son en Breugel een Duo-wonen pilot gestart. “Dit echtpaar wil graag zo lang mogelijk in de eigen woning blijven. Het ongebruikte deel stellen ze graag beschikbaar voor bewoning”, licht ze toe. “Er is inmiddels een match, met een jonge woningzoekende van 25. In het derde kwartaal van dit jaar wordt het huis verbouwd. De nieuwe bewoner krijgt inspraak in hoe alles eruit gaat zien.” In de plaats Best wordt eenzelfde proeflocatie voorbereid, waarbij senioren hun eigen woning gaan delen met een jongere.

Voorwaarde binnen het concept is dat de jongvolwassene hulptaken verricht voor de senior(en) bij wie hij of zij in huis komt. Naast een huurovereenkomst komt er bij het Duo-wonen ook een hulptaak-overeenkomst. “De jongere kan in de tuin helpen, boodschappen doen, helpen met de computer of andere technische klusjes”, ligt Schiltmans toe. 

Daar staat nog een bonus tegenover: “Omdat de jongere hulptaken op zich neemt, mag die een deel van zijn huur ‘wegsparen’. Dit opzij gezette geld kan in de volgende levensfase worden benut, als hij of zij een huis koopt. Bijvoorbeeld inzetten voor de verschuldigde kosten koper bij een koopwoning. Is het volgende huis een huurwoning met een contract voor onbepaalde tijd? Dan kan het opzij gezette geld worden benut om dat huis te stofferen.”

De woon-units worden aangeboden voor een huurprijs die onder de sociale huurgrens zit, benadrukt Schiltmans. “Zo kunnen jongvolwassenen huursubsidie aanvragen, als dat nodig is. Wij doen dit niet voor financieel gewin, maar om woningen toe te voegen aan de sociale woningmarkt.”

Dankzij aandacht in de media begint het concept te leven. Nadat het magazine van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een artikel wijdde aan het fenomeen Duo-wonen, namen diverse gemeenten contact met haar op. “Het leeft. Elke gemeente heeft problemen als het gaat om wonen van jong en oud. Het is zo urgent.”

In Eindhoven zijn gesprekken gaan met een woningcoöperatie, die het concept wil gaan loslaten op huurwoningen. Grondgebonden woningen uit de jaren ‘60, ‘70 en ‘80 die ruim van opzet zijn, zijn geschikt om Duo-wonen in te realiseren. Ook hier is het plan om jongeren intrek te laten nemen in huizen waar senioren wonen. Ook woningbouwverenigingen in Schagen en Nieuwegein hebben interesse getoond in het plan om bestaande oudere woningen te splitsen, om zo hun woningcapaciteit en -aanbod te vergroten.

“Ik ben ervan overtuigd dat over vijf jaar 80 procent van de gemeenten Duo-wonen op de agenda heeft staan”, voorspelt Schiltmans. “Er moet ook gewoon flink worden bijgebouwd. Maar dit concept is veel sneller realiseerbaar.”

Het past ook helemaal bij deze tijd, betoogt ze: “Het gaat niet ten koste van kostbaar groen. Je hoeft niet op uitstootregels te letten omdat er niet bijgebouwd hoeft te worden. Leegstaande vierkante meters kun je een mooie en zinnige herbestemming geven. Alleen al in de provincie Zuid-Holland staat er zes miljoen vierkante meter woonruimte leeg. De provincie Utrecht kent een leegstand van één miljoen vierkante meter. Dan hebben we het over zolders en slaapkamers die niet gebruikt worden in huizen. Het is toch te gek voor woorden dat we die niet een zinnige herbestemming geven? Wetende dat je jongeren en senioren kunt helpen.”

Wat als je als particulier met een groot, half leeg huis interesse hebt in Duo-wonen? Schiltmans wil geïnteresseerden via haar stichting graag helpen. “Zijn er mensen die met ons willen pionieren? Dan komen wij heel graag met ze in contact. Particulieren kunnen via www.st-soj.nl informatie vinden en een e-mailadres.”