‘Jackfruit’ op het menu: dit moet je weten over de vleesvervanger

Jackfruit is een vrucht die van origine in India werd verbouwd. De locals daar gebruiken de rijpe vruchten als snackfruit of als bijgerecht voor de rijst. De onrijpe vruchten blijken vooral heel geschikt te zijn om mee te koken vanwege de structuur. Uiteindelijk heeft deze vrucht ook zijn weg gevonden naar andere delen van de wereld, want tegenwoordig worden ze ook verbouwd in Zuid-Amerika en Oost-Afrika. 

De vruchten zijn opvallend door de stekelige schil en het grote formaat. Een volgroeide vrucht kan namelijk zo groot en zwaar worden als een jong kind. Zo’n 40 kilo om precies te zijn! Je loopt dus liever niet onder zo’n boom als de vruchten klaar zijn om te vallen.

Sinds deze vrucht op meer plekken in de wereld wordt verbouwd, is deze in veel andere landen populair geworden. Ook in Nederland kan je het tegenkomen in supermarkten en toko’s. De vruchten zijn in zijn geheel lastiger te verschepen door het formaat en gewicht; hier in Nederland vind je daarom vooral de ingeblikte versie. 

De vrucht verschilt enorm in smaak, geur en kleur wanneer deze rijp is. De rijpe vrucht is vooral zoet en is beter geschikt voor zoete gerechten. De jonge, onrijpe vruchten daarentegen zijn beter geschikt voor hartige gerechten. Dit komt omdat jackfruit dan nog een dradige structuur heeft die wat weg heeft van vlees. Ook heeft de vrucht nog weinig smaak, waardoor je het goed kan kruiden en marineren. Ideaal om mee te koken dus!

Op internet wemelt het inmiddels van de recepten met jackfruit. Van jackfruit curry’s en pulled jackfruit tot jackfruit burgers. Zeker een uitkomst voor vegetariërs en veganisten. Toch zijn voedingsdeskundigen iets minder enthousiast over de vrucht als vleesvervanger. 

Als ingrediënt is jackfruit heel geschikt om mee te koken, maar qua voedingsstoffen is dit toch een beetje een ander verhaal. De naam zegt het eigenlijk al: het is een fruitsoort. Fruit staat er meestal om bekend dat het heel veel vitamines bevat, maar minder sterk is op het gebied van mineralen. Hierin is jackfruit geen uitzondering.

Volgens het Voedingscentrum is jackfruit heel gezond door de vele antioxidanten. De vrucht bevat wel minder vitamine C en vezels dan andere fruitsoorten en scoort erg laag op het gebied van mineralen en eiwitten. Vooral dat laatste zorgt ervoor dat het geen goede vleesvervanger is, want 100 gram jackfruit bevat slechts 1,4 gram eiwitten.  

Voor vegetariërs en veganisten is het namelijk erg belangrijk om ijzer, zink en eiwitten binnen te krijgen via een andere weg dan dierlijke producten. Jackfruit mist precies die voedingsstoffen die nodig zijn, zo beaamt het voedingscentrum. Om deze reden blijven peulvruchten, noten, zaden en sojaproducten tot nu toe een betere vleesvervanger.

Is de vrucht duurzaam of niet? Jackfruit is in het westen relatief nieuw, waardoor er nog niet veel bekend is over bijvoorbeeld de CO2-uitstoot die gepaard gaat met de productie en het transport. Meestal wordt jackfruit verkocht in blik; dat scheelt in uitstoot omdat dan niet hele vruchten van soms 40 kilo verscheept moeten worden. Het is efficienter en daarom beter voor het milieu.

Toch betekent duurzaamheid meer dan enkel het milieu. Ook handel kan duurzaam zijn. In Nederland wordt Fairtrade jackfruit aangeboden. Daarbij wordt gewaarborgd dat de telers een eerlijke prijs ontvangen voor hun producten. Dit draagt in ieder geval bij aan de duurzaamheid van dit product.

Of jackfruit een goed idee is of niet, hangt volledig af van waarvoor je het wil gebruiken. Als ingrediënt kan het een toevoeging vormen op je gerechten. Het bevat bovendien veel antioxidanten en volgens het Voedingscentrum past het in de schijf van vijf. Toch is de vrucht niet aan te raden om als vleesvervanger te gebruiken, vanwege de ontbrekende voedingsstoffen zoals ijzer, zink en eiwitten.