Inname van kleine plastic statiegeldflessen laat veel ruimte voor verbetering

Een half jaar na de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes wordt 80% van alle plastic flessen daadwerkelijk ingeleverd. Deze cijfers zijn eerder deze week bekendgemaakt door Statiegeld Nederland, de organisator van het nieuwe statiegeldsysteem. Eind 2022 moet het percentage ingeleverde flessenvan de overheid naar 90%. Kassa neemt de proef op de som: hoe is het momenteel geregeld met de inzamelpunten en inlevermogelijkheden voor deze kleine plastic flesjes?

Er zijn drie verplichte innamepunten: supermarkten die groter zijn dan 200 vierkante meter, bemande tankstations aan snelwegen én grotere treinstations.  Hier moet je met al je lege plastic flessen van ieder merk – mét het statiegeldlogo – je statiegeld terugkrijgen.  Daarnaast zijn er nog vrijwillige innamepunten bij onder meer sportverenigingen en bioscopen.

Bij de supermarkten gaat dat over het algemeen wel goed, maar hoe zit dat met de andere verplichte innamepunten? We maken een kleine roadtrip met Nederlands bekendste strijders tegen plastic vervuiling: Zwerfinator Dirk Groot en Plastic Soup Surfer Merijn Tinga.

Het valt op dat lang niet alle medewerkers van tankstations goed bekend zijn met regels rondom de inname van statiegeldflessen. Bij sommige tankstations worden de flessen gescand, maar als er dan flessen tussen zitten die ze niet zelf verkopen, worden ze toch geweigerd. Er zijn ook een paar medewerkers die die andere flessen alsnog innemen door een fles uit het eigen assortiment te scannen.

In totaal hebben we zeventien pompstations bezocht. In zeven gevallen ging het niet goed en kregen we niet voor alle flesjes statiegeld terug zoals het hoort. Of je je statiegeld krijgt, is dus soms afhankelijk van waar je het flesje hebt gekocht, of ze die ook bij het tankstation verkopen, en van de medewerker die je treft.

Dat maakt het volgens Dirk en Merijn wel erg willekeurig en halfbakken. De tankstations moeten gewoon alle flessen innemen. Het draagvlak achter statiegeld werkt volgens de mannen alleen maar als je je statiegeldflesjes op zoveel mogelijk plekken kan inleveren. Pas dan kan de inname ook groeien naar de door de overheid gewenste 90%.

De reactie van de VPNI, de branchevereniging waar de tankstations aan de snelwegen in zitten, kan je hieronder lezen (pdf).

Op de grotere treinstations kan je nog helemaal nergens met je plastic statiegeldflessen terecht, terwijl de NS daar wél per 1 juli 2021 toe verplicht is.

Vanwege problemen met de aanbesteding van de speciale geavanceerde inname-apparaten heeft NS vertraging opgelopen met de aanschaf. Ze verwachten dat de eerste apparaten in de zomer geplaatst gaan worden.

Dat betekent dat de NS een jaar te laat is. Dirk en Merijn vinden dat een kwalijke zaak, want het moet zo makkelijk mogelijk zijn voor de consument en NS.

Nadere toelichting van de NS kan je hieronder vinden (pdf).

De 80% inname van plastic flessen bestaat uit grote én kleine statiegeldflessen. Voor de grote flessen geldt dat zo'n 95% daadwerkelijk wordt ingeleverd. Dirk en Merijn hebben berekend dat dat betekent dat van de kleine flesjes nu ongeveer 70% wordt ingeleverd.

En dat betekent omgekeerd dus dat maar liefst 30% van de kleine flesjes dus nog niet wordt ingeleverd. Van de in totaal 900 miljoen kleine flesjes die jaarlijks in ons land verkocht worden, gaat het om zo’n 270 miljoen flesjes die nog niet ingeleverd en gerecycled worden, en zo wellicht bijdragen aan het zwerfafval op straat.

Er zijn ook heel veel plastic (sap)flesjes waar nog helemaal geen statiegeld op is ingevoerd. Er is dus nog werk aan de winkel.

We hebben eerder aandacht besteed aan de invoering van statiegeld op plastic verpakkingen. Hieronder een selectie.