#IkRedHetNietMeer met de boodschappen

Wie ziet welke winsten supermarkten de laatste jaren hebben gemaakt, krijgt al gauw het gevoel dat ze geprofiteerd hebben van de stijgende voedselprijzen. Zo maakte Ahold in het eerste kwartaal van 2022 8,3% meer winst, een bedrag van 818 miljoen. Ook andere supermarkten doen het goed. Maar volgens retaildeskundige Paul Moers zijn de marges van supermarkten klein, zo rond de 1-1,5 %. En zijn de supermarkten zeker niet de oorzaak van de huidige prijsexplosie.

Ook de boeren zijn dat niet. Kassa bezocht Rianne en Jaap Schep die boerenkaas maken en via een kleine kaascoöperatie verkopen. Door de oorlog in de Oekraïne zijn de kosten van energie en de prijzen van diervoer enorm gestegen. Maar dat hebben ze niet kunnen doorberekenen in de prijs van hun boerenkaas. Een kilo boerenkaas kost nu € 14,40 terwijl een kilo Zaanlander, een fabriekskaas, momenteel € 16,59 kost. Dat is de wereld op zijn kop.

Volgens Paul Moers komt dit omdat de meeste fabriekskaas door een hele grote coöperatie wordt verkocht, FrieslandCampina. Die is zo groot dat ze makkelijker in staat is om de gestegen kosten of een deel daarvan door te berekenen aan de supermarkten. Maar volgens de Voedselprijzenmonitor hebben de veel boeren last van de gestegen inkoopprijzen en hebben ze moeite om die door te berekenen aan tussenhandel of supermarkt

Paul Moers vindt dat de supermarkten best wat kunnen doen, bijvoorbeeld door gezamenlijk enkele honderden producten een vaste lage prijs te geven. Marc Jansen, directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel CBL, ziet niets in dat plan. Het zou een kartelafspraak zijn en dat mag niet. Supermarkten mogen natuurlijk wel zelf beslissen om producten in prijs te verlagen, zegt Marc Jansen. En dat doen ze ook. Zo hebben Vomar en Dirk de prijzen van enkele honderden producten verlaagd en Albert Heijn een zogenaamd overlevingspakket waarvan de prijs verlaagd is van € 14,95 naar € 4,95.

Dat klinkt sympathiek, zegt Moers, maar gaat ten koste van de voedselbank die steeds minder voedsel krijgt; dat terwijl de groep die de voedselbank nodig heeft sterk aan het stijgen is. Bovendien profiteren ook mensen met genoeg geld van deze acties. Bij de voedselbank moet je aantonen nooddruftig te zijn.

Het CPB schat dat er volgend jaar wel 1,3 miljoen mensen onder de armoedegrens zullen vallen en steeds vaker hun rekeningen niet meer kunnen betalen. Een deel ervan zal een beroep moeten doen op de voedselbank. Dat kunnen deze niet aan, liet directeur Leo Wijnbelt van de koepelorganisatie Voedselbanken Nederland onlangs weten. Hij ziet nu al dat het aantal klanten landelijk met gemiddeld met 10 procent is toegenomen.

In Almere is de groei nog groter en directeur Peter Mons zegt in Kassa dat hij nu al 20 procent meer vaste klanten bij zijn voedselbank ziet. Mons vindt dat elk gezin minstens 80 producten nodig heeft om gezond te leven. Daaronder vallen naast houdbare melk, luiers, wasmiddelen en tandpasta ook eten en drinken uit de schijf van vijf zoals pasta, aardappelen en verse groenten en fruit. En juist de aanvoer van vers producten is afgenomen, er is zelfs een tekort. Dat komt omdat supermarkten minder verspillen en producten die bijna over de datum zijn afgeprijsd in de winkel leggen. Dat is op zich een goede ontwikkeling maar zijn voedselbank heeft daar wel last van, “want anders zouden wij het krijgen”.