Huiskrekel als voedsel in de supermarkt? EU staat gebruik als voedingsmiddel toe

Bij het zien van de huiskrekel (Acheta domesticus) op bovenstaande foto is de eerste gedachte van menig lezer vermoedelijk niet direct 'wat een lekkere snack!'. Toch heeft de Europese Unie vandaag besloten dat de krekel als voedingsmiddel mag worden verkocht én gebruikt. Nadat de Europese Commissie eerder al de markt openstelde voor de treksprinkhaan en de gele meelworm, is de huiskrekel het derde insect dat door de EU geschikt wordt bevonden als voedsel en als zodanig verkocht mag worden.

Het insect mag in zijn geheel worden verkocht, in bevroren of gedroogde vorm, en mag daarnaast ook tot poeder worden verwerkt om zodoende als voedingsmiddel te worden verhandeld. Je kunt ze eten bij wijze van knapperige snack, of als voedselingrediënt in bepaalde gerechten. Na veiligheidsonderzoek zag de Europese Unie geen bezwaren om de krekel goed te keuren als voedingsmiddel. 

Veiligheidsonderzoek naar dergelijk voedsel is in Europa nodig omdat het eten van insecten in zekere zin nieuw voor ons is. Insecten vallen om die reden onder de Novel Food-verordening van Europa. Wordt een insect na onderzoek als veilig beschouwd voor gebruik als voedingsmiddel? Dan moet dat door de Europese Commissie in wetgeving worden vastgelegd.

In Nederland zijn er een aantal kwekers actief die werken volgens de normen van de wet Algemene Levensmiddelen Verordening (ALV). Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) adviseert daarbij.

Momenteel is er sprake van een overgangsregeling: in principe mogen insecten in Nederland al worden verkocht voor menselijke consumptie, zolang er markttoegang is aangevraagd. Pas als er uniforme Europese regels volgen, verdwijnt deze overgangsregeling.

In bepaalde delen van de wereld is het eten van insecten de normaalste zaak van de wereld, maar in Europa is dat niet het geval, en "zeker niet in Nederland", aldus het Voedingscentrum. Het dagelijks EU-bestuur wil de consumptie van insecten echter bevorderen omdat ze – als alternatieve bron van eiwitten – kunnen fungeren als vleesvervanger.

Van dwang is echter geen sprake. De Europese Commissie stelt weliswaar dat er bepaalde voordelen aan zitten wat betreft de ecologische impact van de wereldwijde voedselproductie, en dat insecten een rol kunnen spelen bij de verschuiving naar een duurzamer voedselsysteem, maar vrije keuze blijft het uitgangspunt: "Het is aan de consument zelf om te beslissen of ze insecten willen eten."

Het Voedingscentrum geeft aan dat insecten gekookt, gebakken, gewokt of gefrituurd moeten worden voordat ze kunnen worden gegeten. Goed verhitten is daarbij essentieel, en daarbij wordt een minimum van tien minuten gehanteerd. Ook moet je de poten en vleugels verwijderen van insecten zoals krekels en sprinkhanen: deze kunnen voor verstopping zorgen of de darmen beschadigen.

Wat betreft het risico van bederf geldt dat insecten goed afgesloten moeten worden bewaard in de koelkast. Ze zijn qua bederf vergelijkbaar met vlees en vis, en wie insecten niet op de juiste wijze bewaart, schept daarmee de ideale omstandigheden voor bacteriën om zich snel te vermenigvuldigen.

Daarnaast geeft het Voedingscentrum aan dat insecten mogelijk niet geschikt zijn voor mensen met een schaal- of schelpdierenallergie. Hetzelfde geldt voor mensen die allergisch zijn voor huismijt. Geldt dit voor jou? Dan krijg je mogelijk last van klachten en bijwerkingen als je besluit om insecten te eten.

Verder zijn insecten rijk aan eiwitten: het Voedingscentrum stelt dat de voedingswaarde gelijk is aan rundvlees, kip, varkensvlees en vis. Ook bevatten insecten mineralen, vitamines en vet.

De huiskrekel is het derde insect waarvoor de Europese Commissie de Europese markt openstelt. Eerder werden de gele meelworm en de treksprinkhaan al goedgekeurd voor consumptie.

De EFSA doet momenteel onderzoek naar negen andere insecten.

Of deze ontwikkelingen op korte termijn ook tot bomvolle schappen met allerlei insecten gaan leiden in de supermarkten, is overigens nog maar de vraag.

In 2020 werd in opdracht van de Europese Unie een onderzoek uitgevoerd door het Bureau Européen des Unions de Consommateurs, vrij vertaald de 'Europese Consumentenbond'. Dat betrof een onderzoek naar consumenten en de bereidheid om een bijdrage te leveren aan de omschakeling naar een duurzamer voedingspatroon. Het volledige onderzoek valt hier te lezen (.pdf). 

Op de vraag of mensen bereid zijn om vlees te vervangen door insecten en voedingsmiddelen waar insecten in verwerkt zijn, antwoordde bijna 70% van de Nederlanders ontkennend. Circa 12,5% wist het nog niet, en ongeveer 17,5% zou er geen moeite mee hebben. Hoewel Nederlanders daarmee boven het Europese gemiddelde zitten, is er alsnog een overweldigende meerderheid die daar absoluut niet op zit te wachten.

En is de eetlust je na het zien van de huiskrekel vergaan? Geen probleem: de keuze om al dan niet insecten te eten is en blijft geheel aan jou.

Bron: ANP / BEUC / Europese Commissie / Rijksoverheid / Voedingscentrum