Hoogleraar wil aantonen dat er veel mis is met pesticiden

Hoogleraar Geissen is projectleider van Sprint, en door de Europese Commissie gefinancierd onderzoek naar de gevolgen van pesticidengebruik. Het onderzoek moet inzicht geven in wat pesticiden echt doen met de gezondheid van mensen, dieren, planten en het milieu. Op basis van analyses van in het veld gevonden restanten van pesticiden moet het effect van het jarenlange gebruik ervan op de gezondheid van mens, dier en plant in kaart worden gebracht. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar boeren en omwonenden, maar ook naar producten - waaronder etenswaar - die nu bij de consument thuiskomen.

In de studie onderzoeken Geissen en collega's 80 pesticiden, maar in Europa alleen al zijn er bijna 500 verschillende actieve ingrediënten op de markt. "We weten dus dat de bodem vol zit met cocktails", stelt ze in De Gelderlander, "wat het effect op het milieu, dier en mens is, weten we echter niet. Dat gaan we nu in Sprint uitzoeken." Volgens de onderzoeker heeft het systeem waarmee gewasbeschermingsmiddelen getest worden niets met de realiteit van doen. Zo zijn de processen en risico's van pesticidecocktails in het veld er niet in meegenomen. Zo bevat 29 procent van het geteste voedsel in de supermarkt bijvoorbeeld een cocktail van pesticiden, laat een EFSA-voedselrapport uit 2020 zien. Dat wordt niet op etiketten gezet. Hier wordt enkel gekeken of elke pesticide op zichzelf de maximale hoeveelheid niet overschrijdt, maar naar een combinatie wordt volgens Geissen niet gekeken.

Geissen stelt dat de werkelijke effecten van pesticiden ingewikkeld zijn en onvoldoende in kaart worden gebracht. Zo vragen boeren die al jarenlang glyfosaat - een onkruidbestrijder - gebruiken aan haar hoe het kan dat ze steeds meer last hebben van schimmels. Dit heeft er volgens de onderzoeker mee te maken dat glyfosaat veel positieve bodemorganismen die planten helpen groeien doden en hierdoor een disbalans in de bodem veroorzaakt. Om de schimmels te bestrijden, spuiten boeren vervolgens met een ander middel. Dit soort effecten worden in de huidige testmethoden niet meegenomen, terwijl recente studies laten zien dat in 83 procent van de onderzochte Europese bodems resten van pesticiden zaten en er meer dan 150 verschillende cocktails zijn gevonden.

Dit kan volgens Geissen behoorlijk schadelijk zijn, vooral als het gaat om AMPA, een eerste afbraakproduct van glyfosaat. Dat glyfosaat schadelijk is, is volgens haar allang aangetoond.  Zo toont hoogleraar Ariena van Bruggen aan dat een langdurige blootstelling aan lage doses van glyfosaat en AMPA verband houdt tot ziekten als vormen van kanker, Parkinson, Alzheimer, nierschade, ADHD, autisme en huidziekten. Verder draagt glyfosaat volgens Van Bruggen mogelijk bij aan antibioticatieresistentie. Beide onderzoekers pleiten daarom naar meer onderzoek naar pesticidecocktails en diens effecten.