Homo’s vinden donatiebeleid Sanquin nog steeds discriminatie

Roel Metz heeft al jarenlang een monogame relatie met een man en volgde deze week het nieuws op de voet. "Ja, er zit verbetering in", reageert hij. "Maar het is verbetering van niks natuurlijk want nog steeds mag je als homo niet zomaar bloed geven en ook geen plasma." Roel zelf kan nu nog steeds niet doneren.

Nederland was een van de laatste landen die nog een levenslange uitsluiting had op het donoren van bloedplasma. In onder andere Engeland, Denemarken en Frankrijk mogen homo’s al plasma doneren, op voorwaarde dat ze vier maanden geen seks hebben gehad. In landen als Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland is donatie mogelijk na twaalf maanden geen seks. Italië, Spanje en Malta hebben al jaren geen voorwaarden voor MSM die willen doneren: daar wordt aan iedere donor gevraagd of ze onveilige seks hebben gehad of wisselende sekspartners hebben. Zelfs het conservatieve Amerika paste eerder dit jaar het beleid aan: daar mogen homo's nu bloed en plasma doneren na drie maanden geen seks.

Lange tijd verdedigde Sanquin het beleid dat homo’s levenslang geen plasma mogen doneren. Ja, na vier maanden geen seks is het volgens Sanquin zelf ook veilig te gebruiken. Maar internationale regels zouden MSM plasma niet toestaan als grondstof voor medicijnen, aldus een woordvoerder twee weken geleden tegen Kassa. En dit is de reden dat Sanquin al een tijdlang plasma vernietigd van homo’s die hun bloed doneren na vier maanden geen seks. Toen Kassa echter navraag deed bij de EU en medicijnautoriteiten EMA en FDA, bleken er geen internationale regels te bestaan.

Plasma heeft een aantal voordelen ten opzichte van bloed: zo is het langer te bewaren. En dus kan je het ook vaker testen. Hiv kan bijvoorbeeld pas zichtbaar worden in het bloed na drie maanden. Een aantal internationale plasmafabrikanten die Kassa afgelopen week sprak, vertellen dat ze in hun fabriek het plasma nogmaals uitgebreid testen. "Het plasma gaat hier twee maanden in quarantaine, daarna doen we nog allerlei testen en hebben we een proces van virus inactivatie", vertelt een woordvoerder van een Duitse fabrikant van geneesmiddelen. "Het maakt ons dus niet uit of er wel of geen plasma van MSM tussen zit. Alle virussen halen we eruit en worden vernietigd."

Waarom hebben alle landen dan nog steeds eigen en andere regels voor het doneren van bloedplasma door homo’s? Sanquin geeft nu aan dat ze wel openstaan voor verandering. Ze laten op dit moment de risico’s van vier donorsystemen doorrekenen. Het is wetenschappelijk namelijk bewezen dat MSM een groter risico heeft op infecties in het bloed. En die wil je via een bloedtransfusie niet doorgeven aan patiënten.

De scenario’s die worden doorgerekend lopen uiteen; in één scenario verandert er niets, dus homo’s mogen alleen bloed en plasma doneren na vier maanden geen seks, en in het meest verregaande scenario vervallen vrijwel alle restricties voor het donoren van bloed en plasma. En ze onderzoeken nog twee varianten die hier tussenin zitten. Gaat er dan iets wijzigen? Het enige dat Sanquin er nu over kwijt wil is dat "de kans groot is dat er wel iets wijzigt". Begin volgend jaar presenteren ze de conclusies van hun onderzoek.

Inmiddels is ook minister van Ark een onderzoek gestart, zo vertelt ze vanavond in Kassa. "We kijken naar een systeem waarbij niet gekeken wordt met wie je seks hebt, maar naar risicogedrag. Dus bijvoorbeeld of je onveilige seks hebt gehad." Het RIVM bevestigd aan Kassa dat het onderzoek loopt en dat de resultaten ook begin volgend jaar worden verwacht. Hoe ze het onderzoeken is onbekend. Vorig jaar had een meerderheid van de Tweede Kamer de minister om een onderzoek gevraagd.