Hoe verwijder je schimmelplekken uit hout?

Schimmels in en om je huis kunnen zeer vervelend zijn en kan ook gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld als je astma of huisstofmijtallergie hebt. Helaas zijn schimmels een veelvoorkomend probleem. Zo had forumganger RUBIE17 last van vochtoverlast. Als gevolg had ze overal in haar huis last van zwarte schimmel. Wat kun je dan doen?

Schimmels ontstaan in vochtige omgevingen, want ze hebben vocht nodig om te groeien. Om schimmelaantasting te veroorzaken bij hout, is een langdurig vochtgehalte van ongeveer 22 procent of hoger nodig, meldt de Rijksdienst voor Monumentenzorg.

Hoe kunnen er dan schimmels in het hout in je huis ontstaan? Dit kan bijvoorbeeld komen door een hoge luchtvochtigheid, doordat bouwkundige eisen in het huis worden verwaarloosd of doordat het huis slecht is onderhouden. Door bijvoorbeeld onvoldoende ventilatie blijft het vocht hangen in ruimten en door een defect dak of defecte dakgoten kan water binnendringen van buitenaf en zich ophopen. Hout heeft van zichzelf een antibacteriële werking. Dat betekent dat schimmels en bacteriën op droog blank hout niet lang in leven blijven.

Als er sprake is van houtrot, breken schimmels de opbouwstoffen van hout af en nemen ze deze op. Hierdoor verliest het hout zijn gewicht en sterkte. Het hout is dan aangetast. Je kunt houtrot herkennen door met een hamer op het stuk hout te kloppen. Indien het hout dof klinkt, kan er sprake zijn van houtrot.

Houtrot komt in twee typen voor, namelijk in bruinrot en witrot. Bij bruinrot is het hout volgens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg donkerder van kleur en kunnen er scheuren – veelal in een kubusvormig patroon – in het oppervlak zitten. Bij witrot is het hout lichter van kleur en ziet het hout er vezelachtig uit.

De hoofdmaatregel tegen schimmel in welk houttype dan ook is het wegnemen van vocht. Dat doe je allereerst door het drogen. Pas als het hout voldoende droog is, kun je bestrijdingsmiddelen gaan gebruiken om aantasting tegen te gaan.

Om het vochtgehalte te verlagen, moet je eerst de oorzaken van vochtinfiltratie en -condensatie achterhalen. Dus ligt het vocht aan een slechte ventilatie of aan de ophoping van water? Wanneer je de oorzaak hebt gevonden, kun je werken aan het verlagen van het vochtgehalte, door bijvoorbeeld te ventileren of de ruimte te verwarmen. Ventilatie is en blijft namelijk het kernwoord bij schimmel.

Gaat het om houtrot in een vloer? Dan kun je ventileren door vloerplanken weg te nemen. Zo droog je ook het hout van onderaf. Wanneer het vochtgehalte is gedaald tot ongeveer 22 procent stopt de schimmelgroei.

Je kunt voor het behandelen van schimmels op kleine houten oppervlaktes allerlei middeltjes, zoals schimmelspray, in huis halen. Maar je kunt ook eerst aan de slag met schoonmaakazijn of soda. Schoonmaakazijn kun je onverdund gebruiken. Heb je soda in je keukenkastje staan? Vermeng dan 50 tot 100 gram soda met een emmer water. Schrob dit vervolgens krachtig over de schimmelvlekken en spoel dit na met schoon water. Ook citroensap wordt vaak gebruikt als een schimmeldodend middel.

Als hout verrot is en afbladdert, lijkt het een niet te herstellen ramp. Maar vaak kun je meer van het hout redden dan je denkt. In sommige gevallen heeft het behandelen van de schimmel alleen niet veel zin meer. Dan is het tijd om houtrot te behandelen. Dit gebeurt voornamelijk bij houten oppervlakten als kozijnen. Hierbij geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe beter. Het onderstaande stappenplan is vooral van toepassing op grotere houtoppervlakten, zoals kozijnen, meubilair en vloeren.

Controleer allereerst op welke plekken het hout is aangetast door op het hout te drukken. Geeft het hout mee? Dan is de kans groot dat de plek is aangetast. Je kunt de aangetaste plekken met een beitel uitsteken. Zijn grote delen van het hout aangetast, bijvoorbeeld in een kozijn? Dan is het zinvoller om het houten onderdeel volledig te vervangen.

Een goede afweging bij een kozijn is om na te gaan of het hout, na verwijdering van houtrot, sterk genoeg is om het raam op zijn plek te houden. Wanneer dat het geval is, heeft repareren nog zin.

Na het vinden van houtrot kun je verder met het verwijderen van de rot met een houtbeitel. Doe dit net iets dieper dan nodig, om ervoor te zorgen dat je zeker weet dat je al het aangetaste hout echt hebt verwijderd.

Na het verwijderen van houtrot, breng je een houtversterkser als houtrotstop - een mengsel dat ook houtverrotting stopt - aan op de uitgestoken plekken. Dit dien je zes uur te laten drogen.

Daarna kun je het hout opvullen met houtrotvuller. Je kunt dit in de openingen aanbrengen met een smal plamuurmes. Zo’n twaalf uur na het aanbrengen van de houtrotvuller kun je het hout weer schuren, schilderen of beitsen.

Wanneer je een deel van een geschilderd of gebeitst kozijn repareert, doe je er goed aan de rest van het kozijn ook op te schuren. Het gerepareerde hout dien je namelijk aan het eind toch opnieuw te verven of beitsen. Dan is het wel zo slim gelijk de rest mee te nemen, om zo te zorgen dat de reparatie er gelijkmatig uitziet.

Voorkomen is natuurlijk altijd beter dan bestrijden. Dus wat kun je doen om schimmelvorming op hout te voorkomen? Het helpt enorm als je meerdere keren per dag je huis ventileert en genoeg verwarmt. Zo verminder je de schimmelvorming aanzienlijk. Heb je gedoucht? Laat dan de badkamerdeur en -raam even openstaan.