Hoe moet je tijdens de coronacrisis fietsen?

Bewegen is gezond en de buitenlucht doet een mens goed. Daarnaast is de fiets voor veel Nederlanders een belangrijk vervoersmiddel, waardoor het lastig is weg te denken uit ons straatbeeld. Het is dan ook niet gek dat het zowel in steden als recreatiegebieden langzaam maar zeker wat drukker worden. 

Martijn van Es van de Fietsersbond vindt het belangrijk dat we juist nu gaan fietsen. “Ook de overheid raadt aan om te lopen of te fietsen, bijvoorbeeld om de kinderen naar school te brengen. Als we dat allemaal met de auto zouden doen, zou er niet genoeg ruimte zijn. Fietsen is nog steeds een hele veilige manier om ons te verplaatsen.” 

Het is wel belangrijk dat we genoeg afstand van elkaar houden en veilig op pad gaan als we de verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Om te zorgen dat we naar buiten kunnen, drukke plekken vermijden en rekening houden met elkaar, heeft Van Es tips voor fietsers om veilig op pad te gaan.

Een belangrijke tip die voor veel situaties geldt, is genoeg afstand houden. Ruim inhalen en bij stoplichten twee fietslengtes tussen jou en je voorligger houden, zou hierbij moeten helpen. Toch is het volgens viroloog Carla van Tienen, werkzaam in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, lastig om te bepalen hoe groot het besmettingsgevaar is onder fietsers. “Fietsen doe je eigenlijk altijd buiten en dan is er sprake van ‘natuurlijke ventilatie’. In slecht geventileerde ruimtes loop je juist meer risico om besmet te raken met het coronavirus. Het feit dat je in de buitenlucht bent, zou wel eens een gunstige factor kunnen zijn waardoor het virus zich minder snel verspreidt.”

Van Tienen benadrukt wel dat je inderdaad beter zoveel mogelijk afstand kunt houden. “Als je vlak langs iemand fietst en degene moet flink niezen in jouw richting, dan zal dat een groter risico op besmetting met zich meebrengen dan wanneer je met een flinke boog om iemand heen fietst.” 

Onlangs concludeerden onderzoekers uit Nederland en België dat er zeker 10 tot 20 meter afstand gehouden moet worden tussen voetgangers en fietsers. Dat baseren ze op een simulatie waarin ze laten zien hoe zweetdruppels en ander vocht verspreiden door de lucht. Hoewel ademen slechts kleine vochtdeeltjes uitscheidt, worden door niezen en hoesten grotere deeltjes de lucht in gestuurd. Om risico op besmetting te verkleinen, adviseren wetenschappers om meer afstand te houden dan de anderhalve meter die wij nu aanhouden.

Zoveel afstand houden is misschien een beetje overdreven, denkt Van Tienen. “In theorie kan ik me er wel wat bij voorstellen, dat die vochtdeeltjes zo verspreid worden. Een simulatie als deze kan wetenschappers helpen na te denken over verschillende scenario’s, maar het is geen hard bewijs. Er spelen veel factoren mee, zoals dus ventilatie.” Volgens Van Tienen zou je veel complexere experimenten moeten doen om aan te tonen hoe ver vochtdeeltjes zich verspreiden en of mensen er ziek van kunnen worden. 

Volgens Van Tienen is het onmogelijk om de fiets weg te denken uit ons straatbeeld. Een groot deel van de samenleving zou plat liggen als de fiets niet meer als vervoersmiddel gebruikt zou kunnen worden. “Bovendien ontlast je het ov als we de fiets boven de bus, trein of tram zouden verkiezen. En het is goed voor je gezondheid om te bewegen. Daarnaast loop je een groter risico op infectie als je langere tijd in een ruimte verblijft met anderen. Iemand inhalen duurt maar kort en daarbij komt dat het aantal coronainfecties in Nederland langzaam afneemt.”

Echte fietsliefhebbers zullen hun stalen ros niet laten roesten in de schuur, maar houden wel rekening met anderen en vermijden drukke plekken. Zo ook Aniek, Cisca en Lex. Alle drie wonen ze in Utrecht en gaan ze bijna dagelijks op pad. De een voor z’n werk, de anderen voor de ontspanning. 

Bijna dagelijks gaat Cisca (52) met de fiets naar haar werk als hoofdconducteur bij de NS. Vanuit de wijk Zuilen fietst ze naar het Centraal Station over een drukke weg. “Overdag is het soms zó druk, dat ik om moet fietsen. Er is dan te weinig ruimte om fatsoenlijk afstand van elkaar te houden. Hoewel ik merk dat veel mensen proberen rekening met elkaar te houden, zie ik jongeren dat nog weinig doen.”

In haar vrije tijd maakt Cisca ook graag ritjes op haar mountainbike. Zelf let ze op welke route ze neemt probeert ze zo goed als het kan alleen op pad te gaan. “Soms wil ik nog wel eens samen met mijn vriend fietsen. Het voordeel daarvan is dat je op elkaar let. Als je dan niet genoeg afstand van elkaar houdt, kun je elkaar daarop aanspreken.”

Fervent fietser Aniek (33) gaat ook behoedzaam op pad, nu zelfs vaker dan voor de coronacrisis. “Ik werk net als veel anderen vanuit huis en probeer tijdens mijn lunchpauze elke dag even op de fietstrainer te zitten. Nu het met mooi weer overdag zo druk is, ga ik alleen naar buiten als het rustig is. Vaak is dat ’s ochtends vroeg of als het wat minder mooi weer is.”

Voor de coronacrisis maakte Aniek vaak een vast rondje waarbij ze eindigde op het terras met een kop koffie en een stuk taart. Nu de horeca tot 1 juni dicht is, gaat die gewoonte helaas niet door. “Sommige plekken waar ik voorheen fietste, probeer ik nu te vermijden. Ook fiets ik nu liever alleen, terwijl ik hiervoor vaker met een fietsclubje op pad ging.” 

Afstand houden vindt Aniek nog best een uitdaging. Omdat fietspaden smal zijn, kun je niet altijd wijd om iemand heen fietsen. Bovendien moet ze, als ze op haar racefiets zit, vaak afremmen en stoppen om rekening te houden met andere weggebruikers. “Ik kies er nu voor om trainingen binnen te doen, door mijn racefiets op een trainer te zetten. Dan is het niet zo erg om buiten wat langzamer te gaan.”

Student Lex (22) gaat er hoe dan ook op uit op zijn leasefiets. Routes vermijd hij niet, maar hij probeert wel afstand te houden. “Ik denk dat andere fietsers en voetgangers over het algemeen ook rekening houden met anderen. Maar voor mij gaat het nog niet zo ver dat ik mijn vaste routes vermijd. Ik ga er vanuit dat als je naar buiten gaat, je je over het algemeen fit en gezond voelt. Bovendien denk ik dat je binnen sneller besmet raakt met het virus dan buiten.”

Gelukkig hoeven we de fiets voorlopig niet op slot te zetten als het aan de experts en de overheid ligt. Afstand houden en drukke plekken vermijden blijft daarbij de sleutel tot zo min mogelijk risico op besmettingen.