Hoe kun je terugleverkosten beperken als bezitter van zonnepanelen?

Bijna alle energieleveranciers brengen hun klanten inmiddels terugleverkosten in rekening als deze klanten méér stroom opwekken met hun zonnepanelen dan ze zelf verbruiken. De overtollige stroom wordt teruggeleverd aan het net, en daarvoor maken energieleveranciers kosten, is het argument van de leveranciers. Hoe kun je als eigenaar van zonnepanelen deze terugleverkosten zo laag mogelijk houden?

Veel bezitters van zonnepanelen zijn niet te spreken over de terugleverkosten die praktisch alle energieleveranciers de laatste maanden hebben ingevoerd. En dat is ergens wel begrijpelijk. Zij hebben immers geïnvesteerd in zonnepanelen, en hoewel financiële motieven ongetwijfeld een belangrijke overweging waren, dachten velen bovendien op deze manier wellicht óók hun steentje bij te dragen aan de energietransitie. Kortom, twee vliegen in een klap.

Aan de andere kant maken energieleveranciers hoge kosten om de aan het net teruggeleverde stroom te verwerken, een probleem dat zich nadrukkelijker aandient naarmate er meer huishoudens zijn met zonnepanelen. Zij wekken immers op hetzelfde moment stroom op, namelijk overdag. Op dat moment is de vraag naar stroom relatief laag. De overtollige stroom wordt in grote hoeveelheden teruggeleverd aan het net en draagt zodoende bij aan netcongestie, oftewel overbelasting van het elektriciteitsnet.

Zonder terugleverkosten zien energieleveranciers zich bovendien genoodzaakt om de kosten uit te smeren over alle klanten. Zo betalen ook huishoudens zónder panelen via verhoogde tarieven indirect mee. Het invoeren van terugleverkosten wordt dan ook als een meer eerlijke methode beschouwd om de kosten te verdelen, omdat alléén degenen die daadwerkelijk terugleveren ervoor moeten betalen.

Netcongestie komt overigens voor bij zowel afname als teruglevering. In Nederland wordt steeds meer energie opgewekt én teruggeleverd, maar de vraag neemt ook toe door de toename van bijvoorbeeld elektrische auto's, het verwarmen van de woning met een warmtepomp en elektrisch koken.

Om netcongestie te verminderen, moet het elektriciteitsnet worden uitgebreid en verzwaard, maar dat is niet van de ene op de andere dag geregeld en is een behoorlijke logistieke uitdaging.

Is het nemen van zonnepanelen eigenlijk nog wel zo'n goed idee? Wie het nieuws de laatste tijd heeft gevolgd, kan het niet zijn ontgaan dat de vraag naar zonnepanelen de laatste tijd op een behoorlijk laag pitje staat.

Branchevereniging Techniek Nederland stelde onlangs nog tegenover RTL Nieuws dat installateurs van zonnepanelen momenteel "weinig tot niets te doen hebben" omdat consumenten "het niet meer aandurven om te investeren in zonnepanelen vanwege onzekerheid over de kosten die dat met zich meebrengt".

Ook werd gesproken over een afname van maar liefst 95% wat betreft het aantal verleende opdrachten, gemeten over een periode van tien maanden.

Veel mensen krabben zich nog eens achter de oren als het gaat om zonnepanelen. Loont het eigenlijk nog wel de moeite, nu praktisch alle energieleveranciers terugleverkosten in rekening brengen?

Het goede nieuws is dat zonnepanelen steeds goedkoper én efficiënter worden. Wel wordt de terugverdientijd door de terugleverkosten wat langer. Maar zonnepanelen gaan gemiddeld zo'n 25 jaar mee en de terugverdientijd is momenteel ongeveer 7 tot 8 jaar.

Ook blijft de salderingsregeling voorlopig nog bestaan. Het huidige, demissionaire kabinet-Rutte IV wilde deze regeling tussen 2025 en 2031 stapsgewijs afbouwen naar 0 procent. Maar omdat de Eerste Kamer tegen het voorstel heeft gestemd, is het plan vooralsnog van tafel.

Het aanstaande kabinet-Schoof I is echter óók van plan om de salderingsregeling geheel af te schaffen. Dat zou zelfs moeten gebeuren per 1 januari 2027, dus een stuk sneller dan het demissionaire kabinet-Rutte IV voor ogen had. Ook dan zullen zowel de Eerste als Tweede Kamer het plan goed moeten keuren. De tijd zal dan ook moeten uitwijzen of het uiteindelijk wél doorgaat.

Er zijn gelukkig best een paar dingen die je zélf kunt doen om de terugleverkosten te beperken. We bespreken een aantal opties.

Het is gunstig om zo veel mogelijk stroom die je opwekt direct te gebruiken. Daar zitten wel wat haken en ogen aan: niet iedereen is continu in de gelegenheid om hier rekening mee te houden.

Met name apparaten die relatief veel stroom verbruiken, kun je het beste gebruiken op het moment dat de zon schijnt en jouw panelen hun werk doen.

Niet ieder huishouden zal beschikken over alle apparaten uit de opsomming die volgt, maar denk bijvoorbeeld aan de wasmachine, de wasdroger en de vaatwasser. Maar ook de airconditioning, de elektrische boiler of de warmtepomp.

Sommige apparaten uit deze opsomming gebruiken aan het begin van hun cyclus meer stroom dan later. Dat geldt bijvoorbeeld voor de vaatwasser, de wasmachine en de wasdroger. Het is dan ook aan te raden om ze niet alle drie tegelijkertijd aan te zetten, maar ze afwisselend in te schakelen.

In het verlengde van de eerste tip: het kan de moeite waard zijn om eens te kijken naar slimme stopcontacten. Bepaalde apparaten kun je namelijk inschakelen via een mobiele app, dus óók als je niet thuis bent. Je zet gewoon de timerfunctie aan en schakelt je stopcontact uit. Als je het stopcontact later op afstand inschakelt via de app, gaat de timer lopen en doet de vaatwasser of de wasmachine zijn werk.

Daarvoor is het echter wél zaak dat je weet of jouw apparaten hiervoor geschikt zijn. Sommige huishoudelijke apparaten stoppen namelijk volledig in het geval van een stroomonderbreking, waardoor ook de timerfunctie wordt gereset. Dan werkt deze tip niet.

Bij de installatie van de zonnepanelen is vast rekening gehouden met de ligging van de woning.

• Zonnepanelen die in de richting van het oosten geplaatst zijn, wekken 's morgens de meeste zonnestroom op.
• Zonnepanelen die in de richting van het zuiden geplaatst zijn, wekken 's middags de meeste zonnestroom op.
• Zonnepanelen die in de richting van het westen geplaatst zijn, wekken 's avonds de meeste zonnestroom op

Zo kun je inschatten op welk moment van de dag de verwachte opbrengst van zonnestroom het hoogst is. Daar kun je je gebruik vervolgens op afstemmen.

Niet iedereen heeft een elektrische auto. Maar heb jij er wel een én beschik je over een eigen laadpaal? Dan kun je deze het beste laden op de zonnige momenten wanneer jouw zonnepanelen veel stroom opwekken.

Een elektrische auto opladen kost namelijk héél veel stroom, en het laden van de elektrische auto is dan ook een goede manier om te veel opgewekte stroom direct te verbruiken in plaats van deze stroom terug te leveren.

Daarvoor hoeft de accu overigens niet leeg te zijn. Aangeraden wordt om het laadpercentage tussen de 20 en 80 procent te houden.

Huishoudens met een elektrische boiler of een warmtepomp weten wel dat het verwarmen van het water in het waterreservoir veel energie kost. Ook hiervoor geldt dat het kan lonen om dit te doen op het moment dat jouw zonnepanelen volop stroom opwekken.

In veel gevallen kan dat overigens ook op afstand met een app. Onderzoek vooral de mogelijkheden van jouw type warmtepomp.

Een dynamisch energiecontract kenmerkt zich door wisselende uurprijzen voor elektriciteit en gas. Deze tarieven zijn afhankelijk van vraag en aanbod. De elektriciteitsprijs verschilt per uur, de gasprijs verschilt per dag.

Bij een hoge vraag (denk aan koud winterweer of piekmomenten qua stroomverbruik, wanneer veel mensen thuis komen van hun werk) zullen de prijzen stijgen.

Bij een lagere vraag (zoals wanneer de zon uitbundig schijnt en er veel stroom wordt opgewekt met zonnepanelen) is het aanbod hoog en zullen de prijzen dalen.

Deze tip heeft voornamelijk zin als je vaak thuis bent of als je anderzijds flexibel bent door te werken met slimme stopcontacten en de timerfunctie van bepaalde apparaten. Je kan in principe exact zien op welk moment je welk tarief betaalt en je kunt je gebruik er zo slim op afstemmen. De vraag is alleen of jij het ziet zitten om in deze mate bezig te zijn met je eigen energiegebruik.

Bron: Duurzamerhand.nl, Energiekiezer, Energievergelijk, Independer, Rijksoverheid, RTL Nieuws, Solar Magazine, Vereniging Eigen Huis