Hoe de ouderenzorg verdwijnt uit Montfoort

In een tijd van snel stijgende wachtlijsten in de zorg is het sluiten van een verpleeghuis opmerkelijk. Er zijn hard meer plekken nodig, maar in Montfoort verdwijnen die juist. De inwoners begrijpen er niks van

Hoewel het een kleine instelling is -in De Bloesemhof gaat het om 8 bewoners - staat Montfoort misschien wel symbool voor de rest van Nederland. Ook andere kleinere verpleeghuizen in Nederland staat dit lot te wachten, horen we van bestuurders van zorginstellingen. Om de kosten beheersbaar te houden is het efficiënter om de verpleegzorg te concentreren in grotere instellingen, stellen de bestuurders. Om een verpleeghuis te kunnen bekostigen zijn minstens 20-24 plekken nodig.

Montfoort is een hechte gemeenschap waar mensen voor elkaar zorgen. De bewoners van De Bloesemhof hebben nu nog hun naasten vlakbij wonen en krijgen daardoor de mantelzorg die ze nodig hebben. Straks moeten die naasten verder reizen om hun familie in een verpleeghuis in Harmelen of Utrecht te bezoeken. Er zijn verpleeginstellingen dichterbij, in Linschoten en Oudewater, maar daar zijn lange wachtlijsten. 

De inwoners van Montfoort hebben de gemeente opgeroepen om zich sterk te maken voor het behoud van het verpleeghuis. Maar die stelt bij monde van wethouder Ivo ten Hagen niets meer te kunnen doen: “De wet staat gemeenten niet toe in dit soort gevallen bij te springen of in te grijpen, wel houden we in de gaten of er geen mensen tussen de wal en het schip raken. Vanaf volgende week zijn er gesprekken met ondernemers om te zien of er een nieuwe verpleegvoorziening in Montfoort kan komen. Voor de huidige bewoners komt dat helaas te laat, maar we moeten ons nu ook richten op de toekomst.”

Dat de gemeente formeel hier geen zeggenschap heeft komt omdat het verpleeghuis een particuliere instelling is die gefinancierd wordt uit de Wet Langdurige Zorg (WLZ). De gemeente gaat alleen over de zorg die vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) wordt betaald, daarbij gaat het om ondersteuning en huishoudelijke hulp bijvoorbeeld.

Trudy Prins, bestuurder van zorginstelling Rijnhoven, stelt dat de sluiting van De Bloesemhof onvermijdelijk is. Naast de 400.000 euro die er jaarlijks bij moet om het verpleeghuis open te houden, kampt De Bloesemhof met een chronisch tekort aan vast personeel. Voortdurend moeten dure uitzendkrachten worden ingehuurd.  

Volgens Prins is er nog een dieper probleem dat hier ook mee verband houdt. De ingewikkelde manier waarop ons zorgsysteem in elkaar zit en de enorme administratie die daarmee gemoeid is. Al die verschillende wetten (WMO, ZVW, WLZ) en de bureaucratie daaromheen. 

In de uitzending zegt ze daarover: “We hebben met collega’s weleens halfslachtige berekening gemaakt. Wat blijft er nou aan de strijkstok van het systeem hangen? Al die organisaties die moeten zorgen dat het geld verdeeld wordt en gecontroleerd wordt of het goed uitgegeven wordt. Ik denk dat rond de 40 procent van al het zorggeld in de ouderenzorg in dat systeem zit.” En dat is dus geld dat niet aan zorg wordt besteed, stelt Prins, die vervolgt: “En bakken geld erin gooien, dat is het niet. Het systeem zoals we het nu hebben loopt niet meer. In mijn beleving is dat echt failliet en moeten we het anders doen.”

Het nijpende tekort aan personeel voor de ouderenzorg is een van de grootste problemen waar de sector mee worstelt. Met de toenemende vergrijzing en vraag naar zorg wordt dat probleem alleen maar groter. In 2040 zullen er 5 miljoen ouderen zijn, een verdubbeling van het aantal nu. En op dit moment wachten al zo’n 17.000 mensen die intensieve nodig hebben op een plek in een verpleeghuis.

Minister de Jonge van Volksgezondheid erkent dat de ouderenzorg voor enorme problemen staat. Maar er is ook goed nieuws, zegt hij. Er zijn 29.000 nieuwe arbeidsplaatsen bijgekomen. Alleen is de jaarlijkse uitstroom van verpleegkundigen in de ouderenzorg ook heel hoog, 16 procent maar liefst. Wat erbij komt is bij lange na nog niet voldoende.

Om de problemen in de ouderzorg het hoofd te bieden moet veel meer worden ingezet op het zo lang mogelijk thuis houden of dichtbij huishouden van ouderen met een zorgbehoefte. En dat vergt een intensieve samenwerking van gemeenten, zorginstellingen en de zorgverzekeraars, stelt Liane den Haan van ouderenbond ANBO.

Hoe meer je aan de voorkant voorkomt dat ouderen zwaardere zorg nodig gaan hebben, hoe minder de druk wordt op de zorg in ziekenhuizen en uiteindelijk ook verpleeghuizen. Dit betekent ook een groter beroep op mantelzorgers. Wat we meer en meer nodig gaan hebben zijn hechte gemeenschappen waar mensen bij elkaar leven en voor elkaar zorgen. En waar de professionele zorg ook dichtbij is. Een gemeenschap zoals die Montfoort.

De bezorgde inwoners van Montfoort hebben zich verzameld in de actiegroep Behoud Ouderenzorg Montfoort (B.O.M), meer informatie is te vinden op deze Facebook-pagina.

BOM heeft de afgelopen week ook een brief gestuurd aan Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid met de oproep om de sluiting van De Bloesemhof tegen te gaan.

Uit antwoorden op Kamervragen van het Tweede Kamerlid Maarten Hijink van de SP blijkt dat de minister de sluiting van de Bloesemhof onvermijdelijk vindt. Hij zegt er wel op te willen toezien dat er voor de bewoners een goede oplossing in de buurt wordt gevonden.