'Het Vinkje misleidt en werkt niet'

Het Vinkje, vanaf dinsdag het enige Nederlandse voedselkeuzelogo in de supermarkt, is misleidend, verwarrend voor de consument en onvolledig. Dat zegt onderzoeker Remco Havermans van de Universiteit Maastricht. ,,En daarnaast werkt het aantoonbaar niet.'' Het gebruik van het logo is goedgekeurd door de Europese Commissie en toegelaten door de Nederlandse overheid, zo heeft de Stichting Ik Kies Bewust, verantwoordelijk voor het Vinkje, bekendgemaakt.

Het grootste probleem met het logo, dat op duizenden producten staat, is volgens Havermans dat het misleidend is. ,,Mensen weten niet dat het Vinkje in iedere productgroep gebruikt wordt. Zo staat het bijvoorbeeld op verse groente maar ook op snacks als patat.''

Wat Havermans ook vreemd vindt, is dat bedrijven tegen betaling het logo op hun product krijgen. De kosten voor een producent variëren tussen de 1800 tot 90.000 euro per jaar. ,,Albert Heijn heeft bijvoorbeeld wel die tienduizenden euro’s betaald en krijgt het Vinkje op zijn cola light. Maar Coca Cola doet niet mee, dus zij krijgen niks op hun light product. Mensen kunnen dan ten onrechte denken dat Albert Heijn eigen merk beter en gezonder is.''

Er is tot op heden niet veel objectief onderzoek gedaan naar het effect dat initiatieven zoals het Vinkje hebben op het gedrag van consumenten. De stichting achter het Vinkje heeft wel een aantal onderzoeken gefinancierd naar haar eigen logo. Hoewel bleek dat de logo's herkenbaar zijn en dat consumenten weten wat het betekent, bewoog het opvallend genoeg mensen niet tot het maken van daadwerkelijk gezondere keuzes. De voedingsproducenten daarentegen maakten producten wel gezonder, een van de doelstellingen van de stichting.

Havermans zet echter wel vraagtekens bij het gebruik van het logo: ,,Waarom eigenlijk wel een vinkje op een gezonder product, maar geen kruis op een ongezond product?'' Hij beantwoordt de vraag zelf: ,,Dat wil de voedingsindustrie niet.'' Uit een publicatie in het vakblad The New England Journal of Medicine blijkt dat de voedingsindustrie 1,5 miljard dollar heeft geïnvesteerd in de Europese lobby om een waarschuwingssysteem op ongezonde voeding tegen te houden.

Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid liet vorige maand weten dat het wat hem betreft de verantwoordelijkheid van zowel de ouders als van de industrie is om verstandig om te gaan met ongezonde voedingsreclames gericht op kinderen. Havermans: ,,Als je dat zegt, ben je óf onverschillig óf ontzettend dom. Het gaat om commerciële bedrijven en die willen geld verdienen en producten verkopen.'' ANP