Het dierenleed dat achter jouw donzen jas schuilt

Misschien draag jij met dit koude weer wel een jas met dons, of lig je ‘s avonds warm onder een donzen dekbed te slapen. Dan kan het goed zijn dat je er nooit bij stil hebt gestaan waar dat dons eigenlijk vandaan komt, en onder welke omstandigheden de dieren wiens verendek in onze producten terecht komen, gehouden worden. Maar in de afgelopen twee jaar zijn steeds opnieuw misstanden en dierenleed aan het licht gekomen in de pluimveehouderij sector, waar eenden en ganzen gehouden worden en tijdens of na hun leven geplukt worden voor hun dons.

Dat donzen dekbed en de jas met donsvulling is meestal gevuld met een mix van dons en veren, afkomstig van eenden of ganzen. Dons is het pluis dat onder de veren van deze watervogels zit. Het bestaat uit duizenden piepkleine vezeltjes en heeft daarmee zeer goede isolerende eigenschappen. Naast dit dons zitten in vulling ook altijd kleine of grotere veertjes, die zijn goedkoper dan dons. Ook is ganzendons over het algemeen duurder dan eendendons, omdat het hoogwaardiger is. Dons komt van honderden miljoenen eenden en ganzen in de intensieve pluimveehouderij, waar ze over het algemeen een miserabel leven lijden. In Nederland zijn er ongeveer 50 eendenhouderijen waar eenden gehouden worden die na de slacht geplukt worden voor hun dons. In Nederland is levend plukken gelukkig verboden, maar in China is dat nog heel normaal. Ze kunnen dan wel tot 16 keer tijdens hun leven opnieuw geplukt worden, en dit uitrukken van de veren zorgt voor enorme pijn, stress en wonden bij de vogels.

Wij gingen een dagje winkelen om te onderzoeken wat voor informatie je als consument krijgt over de herkomst van het dons dat je in de winkel tegenkomt. Hiervoor gingen we langs een aantal bekende kledingwinkels, waaronder de Bijenkorf, Uniqlo, Decathlon en The North Face waar jassen met donsvulling verkocht worden. Geen enkele medewerker kon ons duidelijke informatie verschaffen over de herkomst van het dons dat in de betreffende jas gebruikt is, en hoe de situatie is wat betreft dierenwelzijn. Bij jassen die in China gemaakt zijn bijvoorbeeld, is de kans zeer aanwezig dat het dons dat in de jassen gebruikt is van levend geplukte ganzen komt.

Sommige merken gebruiken dons dat met een zogeheten Responsible Down Standard certificaat verkocht wordt. Dit RDS-keurmerk zou onder anderen het traceren van dons gemakkelijker maken en behelst dat dieren niet levend geplukt of gedwangvoederd mogen worden. Ook zegt het keurmerk dierenwelzijn te respecteren. Een keurmerk is een stap in de goede richting, maar volgens Erwin Vermeulen van Animal Rights bestaat er geen diervriendelijk dons. Ook als de dieren niet levend geplukt worden, hebben ze hoe dan ook een afschuwelijk leven gehad, stelt hij. Bedrijven die dons met het RDS-keurmerk gebruiken willen op die manier bijdragen aan meer verantwoord dons. We hebben de winkels om een reactie gevraagd op de informatie die wij kregen. Kledingwinkel Uniqlo heeft als enige niet gereageerd op de vragen van Kassa. De rest van de reacties van de kledingwinkels lees je hier .

Het vlees van de eenden die in Nederland gehouden worden wordt na de slacht voornamelijk geëxporteerd, bijvoorbeeld naar Azië. Het dons komt terecht bij de donsverwerker Ducky Dons, die het dons gebruikt in dekbedden en kussens. Dit dons heeft het Responsible Down Standard keurmerk, wat dus wijst op oog voor dierenwelzijn. Vorig jaar was op beelden van Animal Rights te zien hoe vangploegen van deze eendenhouderijen in Nederland hardhandig met de dieren omgingen, waaronder het hardhandig gooien met en stampen op eenden. Ducky Dons stelde daarna in samenwerking met de pluimvee branche maatregelen te gaan nemen. Op nieuwe heftige beelden van Animal Rights van een aantal Nederlandse eendenhouderijen is echter te zien hoe zieke, dode en zwakke eenden tussen de rest van de groep liggen.

Volgens Anne Hanssen van Caring Vets is er meer aan te merken op de situatie. Hanssen stelt dat de dieren voortdurend stress hebben van de afwezigheid van badwater, iets dat eenden nodig hebben om aan hun natuurlijke gedrag te kunnen voldoen. Daarnaast stelt zij vast dat op de beelden te zien is “dat de eendjes die verzwakt zijn of stervende zijn niet meer bij de drinknippels kunnen komen en dus niet meer kunnen drinken. Dat is gruwelijk”. Het roept vraagtekens op dat het dons van deze eenden toch onder een keurmerk verkocht wordt dat stelt zich hard te maken voor dierenwelzijn. Ducky Dons reageert schriftelijk op de reportage en de vragen van Kassa. Zij stelt dat dierenwelzijn te alle tijden gewaarborgd moet worden, maar dat het in realiteit onmogelijk is dat er geen enkel ziek, zwak of dood dier op een boerderij aanwezig is. Het bedrijf stelt dat alle partijen in de keten zich moeten blijven inzetten om dit tot een minimum te beperken. Ducky Dons gaat hierover in gesprek met de betrokken partijen. De uitgebreide reactie lees je hier . Ook het RDS-keurmerk zelf reageert op de vragen over deze situatie, lees hier de reactie . 

Het is niet de eerste keer dat de eendenhouderij in Nederland in opspraak komt. Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid laat Kassa weten dat ‘deze situatie niet in orde is, dieren moeten niet zo behandeld worden. Een veehouder heeft de plicht om goed voor zijn dieren te zorgen’. Ook stelt Minister Schouten dat na eerdere signalen van Animal Rights de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (de NVWA) inspecties heeft uitgevoerd bij de betreffende eendenhouderijen en maatregelen heeft genomen. In de studio reageert Jaap Maasingh, bestuurslid van de LTO (de Landbouw- en Tuinbouw Organisatie Nederland) en zelf eendenhouder. Volgens Maasingh gaat het hier om incidenten en worden er door de branche zelf al voldoende maatregelen genomen om aan het dierenwelzijn te voldoen.

Foto: Animal Rights