Grote verschillen tussen gemeenten bij toekennen energietoeslag

Nu steeds meer mensen moeite hebben hun hoofd boven water te houden, nemen steeds meer gemeenten maatregelen om inwoners (financieel) te ondersteunen. Een deel van de mensen met lagere inkomens heeft recht op de energietoeslag van 1300 euro, maar volgens Trouw en de Volkskrant zitten er grote verschillen tussen deze lokale hulp.

De gemeente Breda schafte deze maand de eigen bijdrage voor de bijzondere bijstand af, waardoor inwoners die voor het eerst van de regeling gebruik maken niet zelf 60 euro hoeven bij te leggen. 

In Enschede is een noodfonds opgericht voor mensen die door de stijgende energiekosten in de problemen zijn geraakt, en in Amsterdam kunnen de zogenoemde 'minima' met hulp van de gemeente een oude wasmachine of koelkast inruilen voor een nieuw, energiezuinig exemplaar. 

Het is goed nieuws voor mensen die van dit soort maatregelen afhankelijk zijn om de winter door te komen. Toch zorgen de vele regelingen ook voor ongelijkheid, want in de ene gemeente is meer hulp beschikbaar dan in de andere. 

Het Nationaal Instituut Budgetvoorlichting (Nibud) zei tegen Trouw zich zorgen te maken over de groeiende verschillen tussen gemeenten. "Onze directeur heeft het al eens een soort omgekeerde postcodeloterij genoemd", zegt een woordvoerder. "Waar je woont bepaalt hoeveel je krijgt." 

Het meest zichtbaar is dit bij de energietoeslag. Lang voordat het kabinet besloot een maximumprijs voor gas en elektriciteit in te stellen, werd al geld uitgetrokken voor een tijdelijke toeslag voor de armste huishoudens. 

Zowel dit jaar als volgend jaar kan iedereen met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum een bedrag van 1300 euro krijgen, ter compensatie van de gestegen energiekosten. 

De gemeenten moeten ervoor zorgen dat het kabinetsgeld op de juiste manier wordt besteed. Daarbij verschilt het per gemeenten of zij zich houden aan de richtlijn van het kabinet en alleen de armste gezinnen een toeslag geven, of dat ze het geld aan meer inwoners uitkeren. 

Onder meer de gemeente Ede keerde de energietoeslag dit jaar uit aan iedereen die tot 130 procent van het sociaal minimum verdient, een grotere groep dan het kabinet voor ogen had dus. Rotterdam hanteerde zelfs de grens van 140 procent van het sociaal minimum. 

Het verschilt ook van plek tot plek of studenten aanspraak kunnen maken op hulp. In de meeste gevallen zijn ze van de energietoeslag uitgesloten, maar in onder meer Hilversum en Delft kunnen zij de 1300 euro wel krijgen. 

Deels komen de verschillen voort uit praktische overwegingen. Bij het armoedebeleid van de gemeente Den Haag gold 130 procent van het sociaal minimum altijd al als norm, waardoor dit ook voor de energietoeslag een logische grens was. Maar sommige verschillen zijn het gevolg van beleidskeuzes. 

Zo besloot Utrecht onlangs de norm te verhogen van 125 procent van het sociaal minimum naar 150 procent. Aan RTV Utrecht vertelde wethouder Linda Voortman dat het college die keuze maakte omdat uit onderzoek bleek dat een groot deel van de huishoudens met een inkomen tot 140 procent van het sociaal minimum nu al geld tekort komt. 

Dordtse CDA-wethouder Peter Heijkoop, bestuurder voor armoede en schulden van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), zegt tegen de Volkskrant dat het logisch is dat er verschillen zijn. 

“Gemeenten hebben aangedrongen op een landelijke regeling. Toen dit niet mogelijk bleek, zijn we akkoord gegaan met het per gemeente uitvoeren van deze landelijke regeling, op voorwaarde dat elke gemeente kon aansluiten bij het lokale beleid bijzondere bijstand. En dat beleid verschilt nu eenmaal als gevolg van lokale politieke keuzen en lokale maatschappelijke omstandigheden.”

Volgens Heijkoop doen sommige gemeenten meer vanwege ‘de actuele financiële noden van inwoners. Waarbij de financiële ruimte om dit überhaupt te doen, verschilt van gemeente tot gemeente.’ 

Kassa schreef eerder over dit onderwerp: