Grootschalige identiteitsfraude door nepvacatures

Steeds meer vacatures worden online aangeboden via vacaturesites als Monsterboard, de Nationale Vacaturebank en Jobsonline. Online reageren op een vacature is handig en snel. Maar wat veel mensen niet weten, is dat criminelen misbruik maken van deze sites. Zij hebben geen echte vacatures in de aanbieding, maar zijn enkel op zoek naar jouw persoonlijke gegevens.

Frauduleuze vacatures
Oplichters zijn actief op het internet waarbij zij d.m.v. valse vacatures identiteitsfraude plegen. Dit doen zij door het plaatsen van vacatures op online vacaturebanken, maar ook door het persoonlijk benaderen van potentiële sollicitanten via e-mail of LinkedIn. Deze vacatures zien er heel normaal en geloofwaardig uit. De zogenaamde werkgever vraagt de sollicitant om allerlei persoonsgegevens op te sturen, waaronder een kopie van een identiteitsbewijs, het bankrekeningnummer, een bewijs van het woonadres en soms verzoeken ze de sollicitant 1 eurocent aan administratiekosten over te maken naar het bedrijf. Vervolgens blijkt de vacature niet te bestaan en hebben sollicitanten allerlei belangrijke persoonlijke gegevens met oplichters gedeeld. Criminelen gaan zo aan de haal met persoonsgegevens waarmee zij identiteitsfraude plegen.

Actieve oplichters
Zelfs gerenommeerde vacaturebanken worden door de oplichters gebruikt om vacatures te plaatsen of om – zogenaamd onder de naam van de vacaturebank –  vacatures te versturen. Twee jaar geleden is het bedrijf NCO Group actief geweest via de Nationale Vacaturebank, en sinds april opereert waarschijnlijk dezelfde bende onder de naam Stellar BPO. Zij misbruiken de naam van Monsterboard voor de verspreiding van de vacature. Ook via andere gerenommeerde vacaturebanken wordt geprobeerd de vacatures te verspreiden. De Nationale Vacaturebank, Monsterboard en Jobbird hebben aan Kassa laten weten er alles eraan te doen om de vacaturefraude tegen te gaan. Met nieuwe systemen kunnen zij de frauduleuze vacatures beter buiten de deur houden. Jobsonline stelt voor om met meer vacaturebanken samen te werken om de vacaturefraude tegen te gaan.

Ingenieus
De criminelen gaan geraffineerd te werk. Zij doen er alles aan om de sollicitant te laten geloven dat ze met een echt bedrijf communiceren. Vaak gebruiken de oplichters bedrijfsnamen die echt bestaan. Ze vertellen in de vacature dat een buitenlands bedrijf een vestiging gaat openen in Nederland. Hiervoor zoeken ze nieuwe werknemers. Allereerst wordt er een fysiek gesprek gepland op een van de ‘vestigingen’. Het blijkt uiteindelijk zo druk te zijn met sollicitaties dat ze de sollicitaties via skypegesprekken willen houden. Zo krijg je daadwerkelijk iemand te spreken en zelfs te zien. De sollicitanten blijven op deze manier geloven dat ze met een écht bedrijf te maken hebben. Wanneer de sollicitanten er uiteindelijk achter komen dat ze te maken hebben met oplichters, denken ze vaak dat ze via Skype contact hebben gehad met de oplichters. Maar wat de sollicitanten niet weten is dat degene waarmee zij skypen óók een slachtoffer is.

De oplichters zoeken namelijk via vacaturesites allereerst een HR-medewerker. Deze persoon mag als opdracht laten zien hoe goed hij of zij online sollicitaties kan uitvoeren. Van ‘het bedrijf’ moet de nieuwe HR-medewerker met soms wel 20 mensen een sollicitatiegesprek afnemen. Wat de HR-medewerker niet weet is dat hij of zij eigenlijk meewerkt aan oplichtingspraktijken en sollicitatiegesprekken afneemt voor functies die niet echt bestaan. De criminelen blijven zo buiten beeld en gebruiken onschuldige mensen als pionnen, om zo meer slachtoffers te maken.

Factuurfraude
De oplichters zijn uiteindelijk enthousiast over de sollicitant en vragen allerlei persoonsgegevens op te sturen om het arbeidscontract in orde te maken. Soms vragen ze of de slachtoffers een extra bankrekening hebben of een extra rekening voor het bedrijf willen openen. Ze hebben hier goede smoesjes voor. In sommige gevallen gaat de oplichting dan nóg een stap verder en worden de sollicitanten gebruikt om fraude te plegen bij bedrijven. Kassa heeft na uitgebreid onderzoek sterke aanwijzingen dat deze oplichters de sollicitanten gebruiken voor factuurfraude. Hoe dat precies werkt zie je in het item.

Fraudehelpdesk        
De Fraudehelpdesk heeft in 2015 160 meldingen van vacaturefraude ontvangen en begin november 2016 stond de teller op 140 meldingen. Fleur van Eck, directeur bij de Fraudehelpdesk, vertelt aan Kassa dat naar schatting slechts 10% van de slachtoffers melding maken van vacaturefraude. Veel slachtoffers merken niet meteen dat ze slachtoffer zijn van identiteitsfraude en maken daarom geen melding.

Identiteitsfraude
Gemiddeld merkt een slachtoffer na 1.5 jaar dat zijn of haar identiteit is gestolen. De gevolgen van identiteitsfraude kunnen groot zijn. Met een kopie van een identiteitsbewijs kunnen bijvoorbeeld bankrekeningen worden geopend. Deze bankrekeningen kunnen door criminelen worden gebruikt om geld wit te wassen. Ook kunnen er leningen worden aangevraagd of creditcards worden leeg getrokken. Maar het kan nog erger; in sommige gevallen worden bijvoorbeeld woningen gehuurd waar wietplantages in worden gezet, allemaal op naam van het slachtoffer. De gevolgen van deze activiteiten kunnen groot zijn. Je kan een BKR-registratie op je naam hebben staan en bijvoorbeeld geen hypotheek kunnen afsluiten. Daarnaast kunnen onschuldige burgers worden opgescheept met een strafblad en ellenlange juridische procedures. In Nederland worden ongeveer 500 mensen per dag het slachtoffer van identiteitsfraude. 10% hiervan komt hierdoor in aanraking met politie en justitie.

Bescherm je identiteit!
Maria Genova , onderzoeksjournalist en schrijfster van het boek ‘komt een vrouw bij de h@cker’, heeft veel onderzoek gedaan naar identiteitsfraude. Ze waarschuwt mensen voor de gevaren van het versturen van persoonlijke gegevens. Met alleen een geboortedatum en een naam hebben oplichters al toegang tot allerlei instanties waar je staat ingeschreven. Maria raadt mensen aan om online niet je echte geboortedatum in te vullen wanneer hiernaar gevraagd wordt. Bestel je bijvoorbeeld een nieuwe bank of zoek je online naar een boek? De webwinkel heeft jouw geboortedatum hier helemaal niet voor nodig. Vul daarom een andere geboortedatum in. Maria raadt zelfs aan om bij online sollicitaties een andere geboortedatum in te vullen. Wanneer je daadwerkelijk aan de slag gaat bij je werkgever kan je altijd nog je echte geboortedatum invullen. Wees daarnaast erg voorzichtig met het online bewaren van kopieën van je identiteitsbewijzen. Zorg ervoor dat je deze niet in je mailbox of op je computer bewaart. Wanneer jouw computer wordt gehackt kunnen criminelen er gemakkelijk bij.

Wat moet je doen?
Ga je online solliciteren? Let dan goed op! Bekijk of de vacature die je hebt gevonden ook op de website van het bedrijf staat. Kan je het niet vinden? Bel dan het bedrijf op. Ook kan je het Kamer van Koophandel nummer opzoeken. Stuur nooit je identiteitsbewijs op zonder dat je fysiek iemand gesproken hebt. Wanneer je het wel vertrouwt en toch je documenten wil opsturen, scherm dan je burgerservicenummer af en schrijf groot KOPIE door je identiteitsbewijs. Dit kan bijvoorbeeld met de app van de overheid ‘ KopieID ’.

Wanneer je het vermoeden hebt dat je identiteit is gestolen, meld je dan bij de Fraudehelpdesk , doe aangifte bij de politie en zoek contact met het CMI (Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en –fouten) . Het CMI adviseert en begeleidt slachtoffers van identiteitsfraude. Het kan bijvoorbeeld slim zijn om een nieuw identiteitsbewijs aan te vragen. Blijf ook je bankrekening controleren op verdachte afschrijvingen wanneer je je bankrekeningnummer hebt doorgegeven.