Gratis plastic bakjes in de ban: dit wordt er anders als je eten afhaalt of bestelt

Je bestelt vast weleens eten online. Of je gaat zelf even langs bij de afhaal voor een lekkere portie patat of Chinees. Na afloop zit je vaak met een berg afval. Om daar paal en perk aan te stellen komt er nieuw beleid. Vanaf 1 juli mogen restaurants, snackbars maar ook supermarkten plastic bakjes en wegwerpbekers niet meer gratis verstrekken. Hoeveel moet je straks bijbetalen? En hoe zit het met het zelf meenemen of recyclen van bakjes? 

We gooien met z’n allen enorm veel verpakkingsmateriaal weg na eenmalig gebruik. Dat is niet alleen zonde, het zorgt ook voor een enorme afvalberg. De oogst van één dag? 19 miljoen gebruikte plastic bekertjes en voedselverpakkingen komen erbij. Dat telt flink op. Om deze verspilling tegen te gaan, wordt er per 1 juli nieuw beleid van kracht. 

- Op plekken waar je (voor)verpakt eten of drinken koopt, ga je vanaf 1 juli je extra betalen. Dit geldt bijvoorbeeld als je op het station je koffie in een beker meeneemt, eten afhaalt of laat bezorgen, of een broodje in plastic koopt bij het tankstation. In supermarkten gaan de plastic verpakkingen die vergelijkbaar zijn met de to go-verpakkingen meer geld kosten, zoals een voorverpakt broodje of een salade in een plastic bakje.

Ook diverse kartonnen verpakkingen zoals pizzadozen, frietzakjes en drinkbekers tellen mee, als ze een plastic coating hebben.

Hoeveel ga je per wegwerpbakje of -beker dat plastic bevat extra betalen? Dat mag de ondernemer zelf bepalen. De overheid heeft wel deze richtlijnen opgesteld voor de prijzen:

- 0,25 euro voor een beker.

- 0,50 euro voor een maaltijd (eventueel met meerdere bakjes).

- 0,05 euro voor voorverpakte kleine porties groente, fruit, noten en portieverpakkingen voor bijvoorbeeld beleg en saus.

- Wat je per wegwerpbeker of -bakje van of met plastic extra betaalt, moet apart op de kassabon vermeld staan.  

-  Wat helpt ook tegen de afvalberg? Recyclen. Daarom moet de (horeca)ondernemer vanaf 1 juli jou als klant een herbruikbare optie aanbieden. Er komen twee mogelijkheden:

1) Je kunt kiezen voor herbruikbare bekers en bakjes waar je een borgsom voor betaalt. Je kunt ze later weer terugbrengen, dan krijg je de borg terug. Of je laat ze de volgende keer opnieuw vullen, dat kan ook.

2) De andere optie: je neemt zelf (een) bakje(s) of beker(s) mee, waar het eten en drinken in kan worden gedaan. 

Let wel: De uitbater kiest zelf welke optie deze aanbiedt. Dat kan zowel optie 1 als 2 zijn, of slechts eentje ervan. 

Waarom komt dit nieuwe beleid er? De overheid streeft twee doelen na: de afvalberg verkleinen en het zwerfafval terugdringen. Want veel lege bekers, bakjes en andere verpakkingen belanden op straat, in de berm of in de natuur. 

De maatregelen vloeien voort uit de Europese richtlijn Single Use Plastics, die ervoor moet zorgen dat er minder plastic afval in het milieu terechtkomt. In ons land spant staatssecretaris Vivianne Heijnen (Milieu) zich hiervoor in. “Laten we er samen voor zorgen dat hergebruik de standaard wordt”, zegt zij.

“We gebruiken veel te veel wegwerpverpakkingen. En dat kan echt anders. Iedereen kan een steentje bijdragen door een eigen beker of bakje mee te nemen. Of je kunt kiezen voor een beker of bakje waar borg op zit en dat weer inleveren.”

“We willen de wereld netjes achterlaten voor onze kinderen en kleinkinderen. Deze nieuwe regels gaan daarbij helpen, want het gaat enorm veel afval en zwerfafval schelen”, zo verwacht de staatssecretaris.

Om hergebruik een extra zet te geven, worden vanaf 1 januari 2024 nog een aantal andere regels van kracht. Ga je in bijvoorbeeld een snackbar wat eten? Dan krijg je geen plastic mes, vork of beker meer maar herbruikbaar servies. 

Ook is het de bedoeling dat de plastic bekertjes, of papieren bekertjes (met een plastic binnenkant) op kantoor worden vervangen door de afwasbare mok. Wil een bedrijf toch liever vasthouden aan de wegwerpbekers bij de koffieautomaat? Dat mag, mits 75 tot 90 procent daarvan wordt ingezameld voor recycling.  

Ga je naar een festival of ander evenement? Dan moet je daar in 2024 ook herbruikbare of recyclebare bekers en bakjes krijgen aangeboden in plaats van exemplaren van wegwerpplastic.

Bronnen: EC, Rijksoverheid