Goedkope tandbleekmiddelen: werken ze of is het geldverspilling?

Mooie, witte tanden voor maar 15 euro. Wie wil dat nou niet? Er verschijnen steeds meer producten op de markt om je tanden makkelijk en snel te bleken. Maar werken ze ook of is het pure geldverspilling? Samen met tandarts Semra Genc van Tandarts West in Rotterdam bespreekt Kassa vijf vrij verkrijgbare tandbleekmiddelen. 

Veel mensen denken dat tanden bleken schadelijk is. Maar sinds nieuwe wetgeving uit 2012, waarbij het maximum percentage waterstofperoxide (het stofje dat je tanden witter maakt) is gedaald van dertig naar maximaal zes procent, is dat niet meer het geval volgens Genc. Met de kanttekening dat het bleken wel professioneel en onder juiste voorzorgsmaatregelen moet worden uitgevoerd.

Marco Gresnigt, werkzaam in de esthetische en restauratieve tandheelkunde in het Martini Ziekenhuis in Groningen, deelt hetzelfde standpunt als Genc. Zo laat ook hij aan het AD weten dat tanden bleken geen schade oplevert, mits je naar een professional gaat om het te laten doen.

Ook de US Food & Drug Administration (FDA) constateert dat er bij veilig gebruik geen schade aan de tanden optreden. Maar volgens de toezichthouder kan overbehandeling wel tot schade leiden. Daarom kan het zo zijn dat de tandarts bleken bij jou afraadt. Vooral bij rokers en stevige koffie- en rode wijndrinkers heeft bleken niet veel zin, want dat zorgt voor een snellere verkleuring van je tanden.

Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) mogen enkel tandartsen of mondhygiënisten die onder rechtstreeks toezicht van de tandarts werken tanden bleken met middelen waar maximaal 6 procent waterstofperoxide in zit. Bleekproducten die voor de consument voor gebruik thuis op de markt verschijnen, mogen maximaal 0,1 procent waterstofperoxide bevatten.

Hoewel tandarts Genc zegt dat tanden bleken niet schadelijk is, denkt ze daar anders over wanneer mensen zelf hun tanden bleken. Of het laten doen door iemand die geen specialist is. “Tanden bleken is een actieve behandeling. Je hebt zelf niet de kennis en de wetenschap. Als je het fout doet en het product komt in aanraking met je tandvlees of tong dan kan dat serieuze problemen veroorzaken, zoals blijvende gevoeligheid en een beschadigde glazuurlaag.”

De tandarts ziet het terug in haar stoel. Zo kwam een keer een jonge patiënt met verbrand tandvlees aanzetten. De patiënt had zijn tanden laten bleken bij een bleekkliniek.

Om die witte tanden te krijgen, moet je wel de portemonnee trekken. Zo’n behandeling bij een tandarts kost gemiddeld 250 tot 450 euro. De een spaart hiervoor en de ander kijkt naar goedkope, makkelijke alternatieven om toch nog wittere tanden te krijgen. In de vrije handel zijn diverse tandenbleekmiddeltjes te koop. Hoe doen die het? Kassa legt de tandarts er een aantal voor.

Een hype die je wellicht wel voorbij hebt zien komen, is de paarse tandenbleek tandpasta. Dit middel zegt tandverkleuringen te neutraliseren vanaf het eerste gebruik. De pasta is paars omdat het de complementaire kleur van geel is en daarmee de kleurpigmentatie op je gele tanden blokkeert. Klinkt logisch toch? De producent claimt dat de tandpasta perfect is voor het snel bleken van de tanden. Maar is dat ook echt zo?

Volgens Genc zorgt het er met name voor dat je tanden witter ogen. Dat klinkt alsof het werkt. Maar eigenlijk bleekt het product je tanden dus niet. Genc noemt het een “soort spelen met de kleuren in plaats van dat het daadwerkelijk je tanden witter maakt.” Daarnaast komt de paarse kleurstof volgens haar makkelijk op het tandvlees en de tong, wat schadelijk kan zijn.

Verschillende merken bieden whitening strips aan, waaronder Oral-B, Crest en Colgate. Van die merken zou je verwachten dat ze enkel goed werkende producten verkopen. Maar voordat we naar de uitkomst gaan, eerst een toelichting. Het idee van de whitening strips is dat je ze een tijdje op je tanden laat zitten om zo eenvoudig witte tanden te krijgen. Het is de bedoeling dat je het product iedere dag gebruikt voor een half uurtje. Na het verwijderen, wordt er aangeraden om de tanden na te poetsen met water.

Maar werken ze ook echt? Genc is er sceptisch over: “Bij deze strips is het niet altijd duidelijk wat erin zit. Voorheen werden ze verkocht met een veel te hoog percentage waterstofperoxide. Dat mag officieel niet meer. Ook als van bijvoorbeeld Colgate strips worden verkocht, mogen ze maximaal 0,1 procent waterstofperoxide bevatten.” Genc vermoedt echter wel dat deze strips alsnog met een te hoog percentage worden verkocht.

In principe bleken de strips je tanden en dus zou je kunnen stellen dat ze werken. Maar ze kunnen feitelijk gezien alleen werken wanneer er een te hoog percentage waterstofperoxide in zit. Vaak staat op deze producten bij de ingrediëntenlijst wel dat er peroxide in zit, maar niet hoeveel procent. Heb jij deze strips in huis en werken ze? Dan heb je hoogstwaarschijnlijk een verboden product in handen.

Meerdere partijen bieden een tandenbleekset voor thuis aan. Bij Bol vinden we een set voor 15,95 euro. De producent claimt dat de tandenbleekset “compleet onschadelijk” is voor je tanden, tandvlees en algehele mondhygiëne omdat het geen peroxide bevat. Genc licht toe dat de bijgeleverde lamp ervoor zorgt dat de tanden uitdrogen, waardoor ze witter lijken. Maar echt bleken, zal het product niet doen zonder peroxide, aldus de tandarts.

Een andere tool om je tanden witter te maken is de whitening pen. De substantie in de pen hecht aan het tandoppervlak en creëert een optisch effect. Het maskeert een gele kleur en maakt tanden tijdelijk witter. Het stofje dat de tanden witter maakt heet ‘Blue Covarine’, oftewel een blauw pigment. Het is geen verf. Op het moment dat je eet of drinkt gaat het ook weer weg.

Volgens Genc is dit product qua werking te vergelijken met de paarse tandpasta. De kleurstof in de pen maskeert de gele kleur van de tanden. Dus ja, dit product kan ervoor zorgen dat je tanden witter lijken. Maar van bleken is geen sprake.

Ook houtskooltandpasta is een populair product om wittere tanden te krijgen. In 2021 keek Kassa naar de effectiviteit van je tandenpoetsen met houtskool. Houtskool heeft een absorberende werking en haalt door het schurende karakter oppervlakkige verkleuringen weg.

Net als de paarse tandpasta en de whitening pen, creëert ook de zwarte tandpasta een optisch effect. Cees Valkenburg, tandarts en klinisch epidemioloog, verbonden aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, zegt het volgende in zijn proefschrift over deze tandpasta: “In de wetenschappelijke literatuur zijn er onvoldoende klinische en laboratoriumgegevens om de veiligheids- en werkzaamheidsclaims van houtskool te onderbouwen.”

Verder zegt hij: “Uit een onderzoek naar vijftig op houtskool gebaseerde tandreinigingsmiddelen die via het internet verkocht worden, blijkt dat slechts acht procent van de producten fluoride bevat. Omdat fluoride het belangrijkste effectieve ingrediënt in tandpasta is voor de preventie van cariës (red. gaatjes), is dit ongewenst.”

Tandarts Genc zegt over dit product: “Er zijn veel verschillende varianten van deze tandpasta. Sommigen zijn wat ruwer dan de ander, maar in principe ben je simpelweg je glazuur aan het wegpoetsen. Ook kan actieve koolstof fluoride opnemen.” Ze is van mening dat je zo’n tandpasta “zeker niet moet gebruiken.”

Wil je jouw tanden laten bleken? Bespreek dat dan met je tandarts, adviseert Genc. Die heeft een zorgplicht en kan jou vertellen wat verstandig is om te doen. Daarnaast raadt ze aan om te beginnen met sparen, zodat je de behandeling eventueel bij een professional kan laten doen. Want ook in de wereld van he tanden bleken geldt: “Goedkoop is soms een duurkoop.”

Bron: NVWA/NPO Radio 1/Bol./TikTok Merel Beks & Dentistfarbod/AD.nl