‘Goedkope’ banketspijs of ‘dure’ amandelspijs: wat is het verschil?

Het heerlijk avondje van Sinterklaas komt eraan op de voet gevolgd door Kerstmis. Dat betekent voor veel mensen ouderwets genieten van gevulde speculaas, banketstaaf en kerststol. Maar wat steek je in je mond? Bestaat de vulling uit amandelspijs? Of verorber je stiekem pulp van goedkope witte bonen? Alvast een tipje van de sluier: amandelspijs en banketspijs zijn niet hetzelfde!

Bij brood- en banketbakkerij Van der Steen uit Made zijn de meest intensieve weken van het jaar weer aangebroken, want Sinterklaas en kerst staan voor de deur. “Het is een drukke en gezellige tijd. Alles wat de winkel verlaat, moet van topkwaliteit zijn”, zegt bakker Barry, die samen met zijn broer Jeroen de bakkerij runt.

Al drie generaties lang wordt er door de familie brood en banket gebakken in de Noord-Brabantse plaats en dat is niet onopgemerkt gebleven. “We zijn drie keer uitgeroepen tot Beste Echte Bakker van Nederland”, vertelt bakker Barry trots. “Voor onze paasstollen en kerststollen hebben we ook prijzen gewonnen. Door in te zetten op kwaliteit, onderscheiden we ons van de supermarkt.”

Daarover gesproken… Als je in de supermarkt op zoek gaat naar iets lekkers voor bij de koffie dat past bij de tijd van het jaar, dan is de keuze reuze. Banketletters, gevulde speculaas of feeststolletjes, allemaal met banketspijs of amandelspijs als vulling. Op het eerste gezicht lijken deze soorten spijs sprekend op elkaar. Toch zijn de verschillen groot. Bakker Van der Steen legt graag uit welke dat zijn.

“Banketspijs wordt gemaakt van gekookte bonen. Dat zijn vaak witte bonen en soms ook sojabonen. Daarmee wordt de prijs van het banketproduct flink gedrukt. Amandelen daarentegen zijn relatief duur. Maar je krijgt er wel een véél smakelijker spijsvulling van”, vindt de bakker. “Wij gebruiken één deel amandelen en één deel suiker voor de amandelspijs. Dat is heel anders dan bij banketspijs. Daar worden, naast de bonen, gemalen abrikozenpitten voor gebruikt. Die zijn goedkoper dan amandelen. Dat wordt aangevuld met suiker, eieren, kunstmatige smaakstoffen en bijvoorbeeld citroengras.”

Banketspijs heeft wel de naam en klank van een authentiek bakkersproduct, maar dat is slechts schone schijn. “Het is een goedkoop vervangingsmiddel voor amandelspijs”, aldus bakker. “Toch weten mensen vaak niet dat er een groot verschil is tussen banketspijs en amandelspijs.”

Voor welke producten in zijn bakkerij gebruikt de bakker zelf echte amandelspijs? “Voor gevulde koeken, roomboter amandelstaven, amandelbroodjes, speculaasstaafjes en onze gevulde speculaas. We verkopen op het moment ook al kerststollen. Daar gebruiken wij ook amandelspijs voor.”

Producten met banketspijs zul je bij de bakkerij van de gebroeders Van der Steen nooit aantreffen. “Mensen proeven dat ook”, verklaart Barry. “Het eetgevoel en de smaak van amandelspijs is echt anders. Je kunt het ook wel zien aan de structuur van de spijs als je goed kijkt.”

De bakker vindt dat de goedkopere banketspijs niet in de buurt komt van een ambachtelijk bereide vulling. “Als je eenmaal amandelspijs geproefd hebt, weet je echt wel het verschil.”

Welke spijs er in een banketproduct is gebruikt, moet altijd op de verpakking staan vermeld. Dus ook als je het in de supermarkt koopt. “Als je liefhebber bent van gevulde koeken, banketstaven of andere producten met spijs, dan weet je wat je krijgt”, zegt bakker Barry. “Met amandelspijs of met banketspijs, het staat op het etiket.”

Omdat banketproducten met amandel- of banketspijs de nodige suikers en (verzadigde) vetten bevatten, zijn de lekkernijen onder aan de streep geen van beide gezond te noemen. Toch is er wel een miniem verschil, aldus de bakker. “In amandelspijs van extra kwaliteit zijn meer amandelen en minder suiker verwerkt. Amandelen bevatten van nature gezonde vetten en daarnaast eiwitten en vezels. Dat maakt het net wat gezonder dan banketspijs van bonen, waaraan extra suiker en smaakstoffen zijn toegevoegd.”