GGZ en corona: een derde van psychiatrische patiënten loopt vast

De koepelorganisatie van en voor mensen met psychische problemen en hun familieleden, MIND, heeft die vraag voorgelegd aan een panel van 4000 leden uit de achterban. Ongeveer de helft van de respondenten ziet een duidelijke toename van klachten: angst, depressiviteit, paniek, slecht slapen. Het verlies van sociale contacten en van dagstructuur komt bij een deel van ggz-cliënten wel extra hard aan en leidt tot eenzaamheid. Een klein deel ondervindt opvallend genoeg ook positieve gevolgen: de samenleving komt meer tot rust; als veel mensen van slag raken ben je niet meer zo’n uitzondering. Bijna de helft van de respondenten denkt het de komende tijd zelf wel te redden, ongeveer een derde denkt van niet. Familieleden die ook zijn ondervraagd maken zich nog wat meer zorgen en vragen expliciet aandacht voor cliënten die zorg mijden en toezicht en activering nodig hebben.

Ggz-behandeling valt het vaakst weg. Wat minder vaak wegvalt of soms zelfs meer wordt: mantelzorg, e-Health en huisarts. Uit het panelonderzoek komt naar voren dat ervaringen met alternatieven zeer wisselend zijn. Maatwerk is gewenst. Een opvallend aantal mensen vindt zelf of in eigen netwerk oplossingen. Bijvoorbeeld mensen die weer tijdelijk bij familie in huis gaan wonen.

Er komt nog een groep bij die de gevolgen van deze coronamaatregelen gaat ondervinden. Dat zijn de ouders, de mantelzorgers die nu iemand voortdurend thuis hebben. Als je 24 uur bovenop elkaars lip zit, dan kan dat normaal al spanningen geven. En bij mensen die kwetsbaar zijn, kan dat extra moeilijkheden geven.

‘Het belangrijkste probleem is nu dat de GGZ aan het improviseren is. Er is geen maatwerk meer mogelijk,’ stelt ook Bert Stavenuiter van MIND/Ypsilon. Groepstherapieën kunnen niet meer, individuele gesprekken niet omdat hulpverleners vaak vanuit huis werken. En juist persoonlijke gesprekken zijn voor deze groep heel belangrijk. Hoe langer de beperkende maatregelen vanwege het coronavirus voortduren, hoe groter het isolement van mensen met psychische problemen. ‘Het is een veenbrand die die op een gegeven moment wel moet ontvlammen’, stelt Stavenuiter.

‘We moeten prioriteiten stellen, ook in de psychische zorg, niet alles kan meer. Ik denk dat het helpt als we dan gaan zoeken naar creatieve oplossingen. Die groepstherapie die wegvalt, dat is lastig. Voor veel hulpverleners geldt nu, net als de meeste mensen, dat ze vanuit huis werken. Maar de vraag is of dat de beste plek is. Wees creatief, kijk hoe je elkaar nog wel kunt zien. Beeldbellen, online contact, da’s mooi dat die mogelijkheden er zijn, maar het kan niet alleen. Juist bij deze groep is persoonlijk contact ongelooflijk belangrijk. Zoek elkaar op en als dat niet binnen kan, ga met je cliënt alleen wandelen, da’s ook nog eens extra gezond.’

‘Een moeder belde mij gisteren. Haar zoon is psychisch ernstig ziek, komt bijna de deur niet uit. Hij is voor zijn contact met de buitenwereld aangewezen op twee hulpverleners die hem bijstaan, via een PGB. Een van die twee komt nu niet vanwege de corona. Moeder is heel bang, hoe lang houdt haar zoon het vol? En die ene hulpverlener? Maar het is nu niet anders. Wel afgesproken met moeder dat zij bij de hulpverlening aangeeft als het mis dreigt te gaan.’

MIND heeft de Tweede Kamer een brief gestuurd en ook staatssecretaris Blokhuis van VWS gevraagd extra aandacht te geven aan de problemen in de GGZ. Continuïteit van zorg heeft prioriteit, maar ook moet er extra aandacht zijn voor de mantelzorgers en naasten. Stavenuiter: ‘Want als zij omvallen, stort het hele kaartenhuis ineen. Het is dus zaak dat niet alleen de patiënt zelf te horen krijgt waar hij in deze tijd op kan terugvallen, maar ook diens naasten.’

MIND is sinds 17 maart met een digitale Huiskamer begonnen, een livestream van 11-16 uur op werkdagen, waar mensen elkaar online kunnen ontmoeten. Die lijkt in een grote behoefte te voorzien. Mensen kunnen er terecht met hun vragen of omdat ze gewoon behoefte hebben aan contact. Ook familieleden en mantelzorgers. Ouders die radeloos zijn en de zorg voor hun autistische kind dat nu thuis is, heel zwaar vinden. Daarnaast heeft MIND ook een eigen Korrelatie-lijn waar mensen met vragen en problemen naar toe kunnen bellen.

De livestream van De Huiskamer vind je hier op YouTube.  Of via de site Wijzijnmind.

De hulplijn van Mind Korrelatie is op werkdagen te bereiken van 9-18 uur (wordt binnenkort waarschijnlijk uitgebreid naar 22 uur) op 0900-1450 (15 ct. per minuut). Meer info vind je op www.mindkorrelatie.nl

En MIND heeft ook een speciale corona-pagina aangemaakt waar je veel informatie en links kunt vinden.